Prof. Dr. Isin Çelebi Açiklamasi 'Atatürk'ün Ekonomi Politikasi, Devrime Dayaniyor'
Ünlü ekonomistler Dr. Mahfi Egilmez ve Prof. Dr. Isin Çelebi, Altinbas Üniversitesinin 10 Kasim’a özel düzenlenen “Ekonomi Söylesileri” programinda bir araya geldi. 2 ünlü ekonomist Atatürk’ü Anma Programi çerçevesinde “Atatürk’ün Ekonomi Politikalarini” degerlendirdi.
Daha 19 Mayis 1919’da devrim kafasiyla yola çiktigini ifade ederek, sürece sadece madenlerin Etibank kanaliyla degerlendirilmesi ya da seker fabrikalarinin kurulmasi olarak bakmamak gerektigini anlatti. “Atatürk’ün ekonomi politikasi çok önemli ve bütünsel bakmak lazim. Harf ve egitim alanindaki yeniklikleri yaparken asil istedigi aydinlanma çagini baslatmakti. Böylece Türkiye’nin kendi süreci için 100 yillik bir Cumhuriyet gelenegi olusturduguna dikkat çekti.
Dinamikler ve ilk adimlar nasil oldu?
Dr. Mahfi Egilmez de kurtulus savasindan yeni çikmis Cumhuriyetin, mali açidan iflas etmis, tarim üretimi savas nedeniyle yüzde 10’ a gerilemis, sanayisi oldugu bir tablo ile karsi karsiya oldugunu hatirlatti. Kapitülasyonlarin Lozan Antlasmasi ile kaldirildigini ancak 1928’e kadar 5 yil daha Osmanli gümrük sisteminin muhafaza edilmek zorunda kalindigini anlatti. Bu dönemde Türkiye’nin ithalati kisitlayamadigini, açik pazar haline geldigini dile getirdi.
Atatürk’ün ekonomi politikalarini 2 dönemde incelemek gerektigini anlatan Dr. Mahfi Egilmez, özel sermayenin henüz gelisememis olmasi nedeniyle, Türkiye Cumhuriyeti’nin devletçi politikaya giris yaptigini dile getirdi. Mahfi Egilmez, Izmir iktisat Kongresi’nin ekonominin temel yapi taslarindan biri oldugunu belirtti.
Ilk defa 5 yillik sanayi plani yapildigini ve dis ticaretin kisitlandigini anlatti. 1929’da tüm dünyayi etkisi altina alan Büyük Buhran’in da etkisiyle KIT diye bilinen Kamu Iktisadi Tesekküllerinin devlet eliyle planlandigini hatirlatti. Bunun tam olarak Keynesyen politikanin uygulamasi oldugunu vurgulayan Mahfi Egilmez, “Nerde eksigimiz var ise devlet orada planlama yapti. Sümerbank hem banka hem tekstil üreticisi. Etibank kuruluyor madenler devletlestiriliyor. Ziraat Bankasi, topladigi mevduatla çiftçiyi destekliyor. Halkbank, esnaf ve tüccari desteklemek için kuruluyor. Kabotaj Kanunu ile limanlar devletlestiriliyor. Denizcilik Bankasi Kuruluyor. Tüm bunlar planlamayi gerektiren zor isler.” seklinde konustu.
“Atatürk bugün yasasaydi nasil yapardi diye düsünüyorum”
Prof. Dr. Isin Çelebi de Atatürk’ün bu kurumsal yapilarla reform sürecini baslattiginin altini çizdi. Türkiye’nin, Italya’nin yasadigi Rönesans dönemini 1919 sonrasinda yasadigini ve çok basarili oldugunu anlatti. Bugün hala “Yasasaydi nasil çözerdi? diye düsünmeyi kendisine prensip edindigini dile getirdi. Fransa’ya vergi veren Afrika ülkelerini hatirlatan Isin Çelebi, “Bugün Afrika’daki sirket yöneticilerini hala Fransiz Hükümeti belirliyor. Orta Afrika Cumhurbaskani ile görüstüm geçtigimiz hafta. Seçime hazirlaniyorlar. Atatürk’e ve reformlarina büyük saygi duyuyorlar. Atatürk ne yapti da bu durumdan kurtuldu” diye merak ediyorlar.” diye konustu.
Atatürk’ün çagdaslasma ve aydinlanma sürecinin hepsine büyük örnek olduguna isaret eden Isin Çelebi, “Dünyaya örnek oldugu için 1938’de vefat ettiginde tüm dünya ayaga kalkti” degerlendirmesini yapti.
Teknolojinin toplam ihracat içindeki payi yüzde 3
Isin Çelebi bugünden örnek vererek, teknolojinin toplam ihracat içinde payinin yüzde 3 olduguna dikkat çekti. Bunun yüzde 15’e çikarilmasi gerektigini vurguladi. Teknolojide ilerlerse Türkiye’nin ekonomisinin düzelecegini savunan Isin Çelebi, “Oysa bugün Internet kullaniminda 105. siradayiz. Bu hizla dünyanin kalkinmasina ayak uyduramayiz. Su anda Türkiye’nin fiber optik alt yapisi 400 bin km. Gana ile ayni. Ben inaniyorum ki, Atatürk bugün yasasaydi bunu 5 milyon km’ye çikarirdi ve bu devrimi yapardi.” dedi.
“Planlama çok önemli”
Mahfi Egilmez de son olarak, Atatürk devrimlerinin tam anlamiyla yapisal reform niteliginde oldugunu kaydederek, eski bir sistemi çagdas bir sisteme dönüstürdügünü belirtti.
“Ekonomi, egitim ve hukuk gibi alanlarinda toptan reform demek. O nedenle 5 yillik planlar çok önemli.” dedi.
Günümüzün ihtiyaçlarina göre bugün de yapisal reformlarin hayata geçirilmesinin sart oldugunu dile getirdi. Egilmez, “Egitimin kalitesinin artirilmasi, hukukun üstünlügünün tesisi, kadin cinayetlerinin çözülmeye baslamasi ile ekonomi zaten çözülür. O daha kolay bir süreç” dedi.