Kentsel Dönüsümde Anlasmazliklar Itiraz Dosyalarina Yansiyor

Izmir’de afet riski altindaki alanlarin dönüstürülmesi ve riskli yapilarin tespiti islemlerine 2013 yilinda baslandi. Özellikle 30 Ekim 2020 depreminden sonra Izmir’deki kentsel dönüsüm çalismalari daha fazla önem kazandi. Oturduklari binalarin güvenliginden endise duyan kat malikleri, lisansli firmalarla anlasarak binalarini test ettiriyor ve binanin riskli olup olmadigini ögrenebiliyor. Bu noktada, kat malikleri arasinda anlasmazliklar yasanabiliyor. Binalari riskli olarak degerlendirilmesine ragmen yapinin yikilmasina itiraz eden bazi kat malikleri, Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Izmir Il Müdürlügü Itiraz Komisyonuna itirazda bulunabiliyor. Komisyona 22 bin bina için itiraz dosyasi geldigini ifade eden komisyon baskani ve Izmir Ekonomi Üniversitesi (IEÜ) Mühendislik Fakültesi Insaat Mühendisligi Bölüm Baskani Prof. Dr. Celalettin Kozanoglu, bu itirazlari degerlendirdiklerini ve 20 bin binanin tekrar riskli bulunarak yikildigini belirtti.

Türkiye çapinda 2 milyonu acilen, geri kalaninin da 15 yil içinde olmak üzere 6 milyon yapinin yikilmasi gerektigini söyleyen Kozanoglu, Izmir’de de yüzde 65’i kaçak olmak üzere 85 bin yapinin acilen yikilmasi gerektigini sözlerine ekledi.

"Müracaati beklenen 60 bin küsur bina var"

Itiraz komisyonu olarak gelen itirazlari tek tek incelediklerini kaydeden Kozanoglu, "2021 yilinda kentsel dönüsüm faaliyetleri belediyelere aktarildi. Dolayisiyla belediyelerde de bazi degerler var. Ancak Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Izmir Il Müdürlügü donelerine göre itiraz edilen 22 bin binadan 20 bini yikildi. Izmir’de 85 bin binanin yikilmasi gerektigi göz önüne alinirsa aslinda müracaati beklenen 60 bin küsur bina var" diye konustu.

Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Izmir Il Müdürlügüne müracaat etmeden müteahhitle anlasip binalarini yiktiran insanlarin da oldugunu ifade eden Kozanoglu, il müdürlügünün resen de bazi binalarin yikilmasina karar verebildigini bildirdi.

"Haftada 8-10 itiraz dosyasini inceliyoruz"

Bina riskli olarak degerlendirildikten sonra yasanan süreci anlatan Kozanoglu, "Bina riskli ise mal sahiplerinin çogunluk olusturarak bir araya gelip yapinin güçlendirilmesi konusunda 6 ay içinde müracaat etmesi gerekiyor. Iste bu noktada ‘Benim binam saglam, bu test yanlis’, ‘Bizim binamiz daha genç. Yandaki bina saglamken benim binam neden riskli’ gibi çesitli itirazlar çikabiliyor. O zaman is Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Izmir Il Müdürlügüne geliyor ve komisyonumuz bu yapilan itirazlarin yerinde olup olmadigina bakiyor. Testler dogru ise riskli bina olarak tekrar ilan ediliyor. Haftada 8-10 itiraz dosyasini inceliyoruz ve raporlarimizi hazirliyoruz. Bu itirazlar önümüzdeki birkaç yil daha sürecektir” bilgisini verdi.

"Ilginç itirazlar geliyor"

Komisyona çesitli ilginç itirazlarin geldigini söyleyen Kozanoglu, söyle devam etti: “Bazi itirazlar gerçekten sebebi olan itirazlar oluyor ancak bazilari da zaman kazanmak için yapilan itirazlar olabiliyor. Bu itirazlarin arasinda enteresan olaylarla da karsilasabiliyoruz. Araba sokabilmek için kolonu kesilen, dükkan yapmak amaciyla duvarlari yikilan binalar olabiliyor. Ancak ‘Benim binam saglam, depremde hiçbir sey olmadi’ diyor. Deprem öyle bir seydir ki depremin frekansina göre bazi depremler 2 katli binalara hasar verirken, bazi depremler çok katli binalara hasar verir. Yani bir depreme bakarak binanin ileride nasil davranacagini gözle görerek söylemek mümkün degil."

Kentsel dönüsüm önerisi

Kat maliklerine kentsel dönüsüm konusunda önerilerde bulunan Prof. Dr. Kozanoglu, sözlerini söyle sürdürdü: “Burada is, maliklerin müteahhitlerle anlasmasina ve projelerin bir an önce yapilmasina düsüyor. Malikler genelde bu isi agirdan aliyor. Müteahhitlerle yapilan anlasmalarda bir takim sikintilar olabiliyor. Bizim önerimiz, testler laboratuvara gitmeden önce maliklerin bir araya gelmesi, binanin yenilenmesi konusunda ortak karar alip müteahhitle anlasarak yola çikmalaridir. Aksi takdirde bu tip itirazlar olabiliyor.”

"Izmir’de bina yasi ortalamasi 25 yil"

Izmir depreminin yildönümü nedeniyle her sene bu konunun gündeme gelecegini belirten Kozanoglu, “Depremi unutmamamiz gerekiyor. Depremle beraber yasamanin yollari da bilim ve teknikten geçiyor. Insanlarin bilinçlenerek yasadigi yapinin saglam olup olmadigini bilmek hakkidir. Binada çogunlugu saglayarak lisansli firmalarla yapilarini tahkik ettirmeleri çok yararli olacaktir” dedi.

Izmir’de bina yasinin ortalama 25 yil oldugunu belirten Kozanoglu, “Beton, aslinda korundugu takdirde uzun ömürlü bir malzemedir. Deprem yönetmelikleri dogru uygulanirsa, binayi da korursak binamizin güvenli oldugu söylenebilir. Dolayisiyla 25 yil ömrü olan bir bina, gerekli özen gösterildigi takdirde aslinda eski bir bina degildir” diye konustu.