Domates Üretimini Olumsuz Etkileyen Virüse Karsi Dayanikli Yerli Tohum Gelistirildi
TÜBITAK, Akdeniz Üniversitesi ve Anamas Tohum ArGe Merkezi is birliginde, Türkiye'de 2 yildir seralarda görülen ve domates fidelerine zarar veren 'Domates Kahverengi Meyve Burusukluk Virüsü'ne karsi dayanikli tohum üretildi Tohumculuk ve Tarimsal Biyoteknoloji Arastirma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Hakan Fidan: 'Yaptigimiz çalismalar genetigi degistirilmis organizmalar degil. DNA'sinda bir oynama yapmadan yani GDO'lu ürün sinifina sokmadan yapilmis tamamen dogal ürünler' Anamas Tohum ArGe Merkezi Sorumlusu Serkan Kasapoglu: 'Italya, Ispanya, Meksika, ABD, Ortadogu ülkelerine tohumlarimizi göndermeye basladik, su anda deneme anlaminda gidiyoruz, tescili alindiktan sonra ticareti yapilacak'
HATICE ÖZDEMIR TOSUN - Seralarda görülen ve fideleri çürüterek domates tarimina zarar veren "Domates Kahverengi Meyve Burusukluk Virüsüne (ToBRFV)" karsi Antalya'da dayanikli (tolerant) yerli tohum gelistirildi.
Ilk olarak 2014'te Ürdün ile Israil'de ortaya çikan, 2019'dan sonra da Türkiye'deki seralarda domates fidelerinin çürümesine neden olarak üretimi olumsuz etkileyen virüse karsi TÜBITAK, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi is birliginde dayanikli bitki gelistirilmesi için çalisma baslatildi.
Yaklasik 2 yildir moleküler viroloji laboratuvarinda DNA bazli yapilan çalismalar neticesinde virüse dayanikli, daha saglikli domates üretimini saglayacak yerli tohum üretildi.
Tohumlar, deneme amaçli olarak virüsün yogun görüldügü seralara dikildi ve kaliteli ürünlerin yetismesi saglandi.
- DNA bazda dayanikli tür gelistirildi
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tohumculuk ve Tarimsal Biyoteknoloji Arastirma ve Uygulama Merkezi (ATOM) Müdürü Doç. Dr. Hakan Fidan, AA muhabirine, tarimsal alanda hastaliklara neden olan virüslerin tespiti, buna karsi dayanikli çesitlerin gelistirilmesi noktasinda hem DNA moleküler hem de klasik testlerle önemli çalismalar yaptiklarini söyledi.
Yogun olarak domates fidelerinde görülen virüsün çok tehlikeli ve bulas yüzdesinin yüksek oldugunu belirten Fidan, virüsün her seyle tasinabildigini kaydetti.
Virüse karsi dayanikli bitki çalismasina basladiklarini anlatan Fidan, sunlari söyledi:
"Bitkide DNA parmak izi yöntemiyle çalisma yaptik, annesi mi dayanikli yoksa babasi mi? Ne kadar dayanikli ya da bir kaç tane dayaniklilik mekanizmasi var ise bunlar hangileri? seklinde modern aletlerle genetik tabanli bir arastirma yaptik. Dayanikli buldugumuz hatlari, klasik testlerle dogrulamasini yaparak, klasik islah yöntemleriyle tolerant domates tohumunu gelistirdik ve çiftçimizin kullanimina sunduk."
Bu virüsün biber, patlican gibi gruplarda da görülebildigini ancak en fazla domatese zarar verdigini dile getiren Fidan, bu nedenle domates üzerinde yogunlastiklarini bildirdi.
Fidan, çalismanin genetigi degistirilmis organizmalar (GDO) sinifinda olmadigini vurguladi.
Zaman zaman DNA bazli yapilan çalismalarin GDO'lu gibi algilandigini ifade eden Fidan, "Yaptigimiz çalismalar genetigi degistirilmis organizmalar degil. DNA'sinda bir oynama yapmadan yani GDO'lu ürün sinifina sokmadan yapilmis tamamen dogal ürünler." dedi.
- Tescili alindiktan sonra ticareti yapilacak
Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi Sorumlusu Yüksek Ziraat Mühendisi Serkan Kasapoglu da firma olarak yerli tohum üzerine çalismalar yaptiklarini ve ihracatini gerçeklestirdiklerini anlatti.
Üreticilerin virüsle ilgili sikayetleri üzerine böyle bir çalismaya basladiklarini dile getiren Kasapoglu, sunlari kaydetti:
"Domates havuzundaki hatlarda testler yapilarak virüse karsi dayanikli hatlari tespit ettik. Bu hatlari elimizdeki diger nitelikli domates hatlari ile melezlenmesi sonucunda ilk hibrid adaylarini belirledik. Bunlari da virüsün yogun görüldügü hem ülkemizde hem de yurt disindaki yerlerde denemelere tabi tuttuk. Arazi sartlarinda da çesitlerimizin virüse karsi dayanikli oldugunu gördük."
Virüse hassas çesit ile tolerant çesidini ayni seraya dikerek kiyaslama yaptiklarina dikkati çeken Kasapoglu, virüse hassas çesitte tarim yapilamaz hale gelirken, dayanikli çesitte üretimin devam ettigini belirtti.
Kasapoglu, virüse tolerant çesidin yayginlasmasiyla domates tariminin daha sürdürülebilir hale gelecegini ifade etti.
Tohumlarin tescilini alip, üreticilerin kullanimina sunacaklarini aktaran Kasapoglu, "Italya, Ispanya, Meksika, ABD, Ortadogu ülkelerine tohumlarimizi göndermeye basladik, su anda deneme anlaminda gidiyoruz, tescili alindiktan sonra ticareti yapilacak." diye konustu.
Kaynak: AA
Ilk olarak 2014'te Ürdün ile Israil'de ortaya çikan, 2019'dan sonra da Türkiye'deki seralarda domates fidelerinin çürümesine neden olarak üretimi olumsuz etkileyen virüse karsi TÜBITAK, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi is birliginde dayanikli bitki gelistirilmesi için çalisma baslatildi.
Yaklasik 2 yildir moleküler viroloji laboratuvarinda DNA bazli yapilan çalismalar neticesinde virüse dayanikli, daha saglikli domates üretimini saglayacak yerli tohum üretildi.
Tohumlar, deneme amaçli olarak virüsün yogun görüldügü seralara dikildi ve kaliteli ürünlerin yetismesi saglandi.
- DNA bazda dayanikli tür gelistirildi
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tohumculuk ve Tarimsal Biyoteknoloji Arastirma ve Uygulama Merkezi (ATOM) Müdürü Doç. Dr. Hakan Fidan, AA muhabirine, tarimsal alanda hastaliklara neden olan virüslerin tespiti, buna karsi dayanikli çesitlerin gelistirilmesi noktasinda hem DNA moleküler hem de klasik testlerle önemli çalismalar yaptiklarini söyledi.
Yogun olarak domates fidelerinde görülen virüsün çok tehlikeli ve bulas yüzdesinin yüksek oldugunu belirten Fidan, virüsün her seyle tasinabildigini kaydetti.
Virüse karsi dayanikli bitki çalismasina basladiklarini anlatan Fidan, sunlari söyledi:
"Bitkide DNA parmak izi yöntemiyle çalisma yaptik, annesi mi dayanikli yoksa babasi mi? Ne kadar dayanikli ya da bir kaç tane dayaniklilik mekanizmasi var ise bunlar hangileri? seklinde modern aletlerle genetik tabanli bir arastirma yaptik. Dayanikli buldugumuz hatlari, klasik testlerle dogrulamasini yaparak, klasik islah yöntemleriyle tolerant domates tohumunu gelistirdik ve çiftçimizin kullanimina sunduk."
Bu virüsün biber, patlican gibi gruplarda da görülebildigini ancak en fazla domatese zarar verdigini dile getiren Fidan, bu nedenle domates üzerinde yogunlastiklarini bildirdi.
Fidan, çalismanin genetigi degistirilmis organizmalar (GDO) sinifinda olmadigini vurguladi.
Zaman zaman DNA bazli yapilan çalismalarin GDO'lu gibi algilandigini ifade eden Fidan, "Yaptigimiz çalismalar genetigi degistirilmis organizmalar degil. DNA'sinda bir oynama yapmadan yani GDO'lu ürün sinifina sokmadan yapilmis tamamen dogal ürünler." dedi.
- Tescili alindiktan sonra ticareti yapilacak
Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi Sorumlusu Yüksek Ziraat Mühendisi Serkan Kasapoglu da firma olarak yerli tohum üzerine çalismalar yaptiklarini ve ihracatini gerçeklestirdiklerini anlatti.
Üreticilerin virüsle ilgili sikayetleri üzerine böyle bir çalismaya basladiklarini dile getiren Kasapoglu, sunlari kaydetti:
"Domates havuzundaki hatlarda testler yapilarak virüse karsi dayanikli hatlari tespit ettik. Bu hatlari elimizdeki diger nitelikli domates hatlari ile melezlenmesi sonucunda ilk hibrid adaylarini belirledik. Bunlari da virüsün yogun görüldügü hem ülkemizde hem de yurt disindaki yerlerde denemelere tabi tuttuk. Arazi sartlarinda da çesitlerimizin virüse karsi dayanikli oldugunu gördük."
Virüse hassas çesit ile tolerant çesidini ayni seraya dikerek kiyaslama yaptiklarina dikkati çeken Kasapoglu, virüse hassas çesitte tarim yapilamaz hale gelirken, dayanikli çesitte üretimin devam ettigini belirtti.
Kasapoglu, virüse tolerant çesidin yayginlasmasiyla domates tariminin daha sürdürülebilir hale gelecegini ifade etti.
Tohumlarin tescilini alip, üreticilerin kullanimina sunacaklarini aktaran Kasapoglu, "Italya, Ispanya, Meksika, ABD, Ortadogu ülkelerine tohumlarimizi göndermeye basladik, su anda deneme anlaminda gidiyoruz, tescili alindiktan sonra ticareti yapilacak." diye konustu.