Askeri Cezada Düzenlemeler Içeren Teklifin Birinci Bölümü Genel Kurul'da Kabul Edildi (2)
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlari hakkinda askeri suçlardan dolayi sorusturma yapilmasi Cumhurbaskaninin iznine bagli olacak Askeri suçlarin sorusturmasi ve kovusturmasina iliskin Askeri Ceza Kanunu'nda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlari hakkinda askeri suçlardan dolayi sorusturma yapilmasi Cumhurbaskaninin iznine bagli olacak.
Askeri Ceza Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi'nin birinci bölümünde yer alan 11 madde TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Kabul edilen maddelere göre, Yüce Divan'da yargilanacak asker kisilerin isledigi askeri suçlarda yürütülecek sorusturma ve kovusturmalardaki izin usulü ile izne karar verecek merciler de belirleniyor.
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarinin isledigi askeri suçlarin sorusturulmasi izne tabi olacak ancak, agir ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerinde sorusturma genel hükümlere göre yürütülecek.
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlari hakkinda askeri suçlardan dolayi sorusturma yapilmasi Cumhurbaskaninin iznine bagli olacak.
Izin vermeye yetkili merci, ihbar veya sikayetin isleme konulmasi halinde bir ön inceleme baslatacak.
Yetkili merci, sorusturma izni konusundaki kararini suçun islendiginin ögrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün içinde verecek. Bu süre, zorunlu hallerde 15 günü geçmemek üzere bir defa uzatilabilecek.
Yetkili merci, belirtilen süreler içinde sorusturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar verecek ve kararini Yargitay Cumhuriyet Bassavciligina, hakkinda inceleme yapilana ve varsa sikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karsi 10 gün içinde Danistay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. Itirazlar, öncelikle incelenecek ve en geç 3 ay içinde karara baglanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Sorusturma Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi tarafindan yapilacak. Hakim karari gerektiren islemlere dair Yargitay Cumhuriyet Bassavciliginin talepleri ile kovusturmaya yer olmadigina dair kararlara yapilan itirazlar hakkinda, sorusturma konusu suçlarin en agirina bakmakla görevli Yargitay ceza dairesini numara itibariyla izleyen ceza dairesi baskani tarafindan karar verilecek. Suçun son numarali ceza dairesinin görevine girmesi halinde talebi ve itirazi inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Baskanina ait olacak.
Hakim karari gerektiren islemlerde Baskanin verdigi kararlara karsi yapilan itirazi numara itibariyla izleyen ceza dairesi baskani inceleyecek. Son numarali daire baskaninin karari, Birinci Ceza Dairesi Baskani tarafindan incelenecek. Iddianame düzenlenmesi halinde kovusturma Yüce Divan sifatiyla Anayasa Mahkemesinde yapilacak.
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun hükmün açiklanmasinin geri birakilmasina iliskin hükümleri; sirf askeri bir suçtan dolayi 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasina hükmedilmesi, fiilin, disiplini agir sekilde ihlal etmesi veya birligin güvenligini tehlikeye düsürmesi ya da birligin muharebe hazirligini veya etkinligini zafiyete ugratmasi ya da büyük bir zarar meydana getirmesi ile fiilin savas veya seferberlikte islenmesi halleri hariç askeri suç ve cezalar hakkinda da uygulanacak.
Askeri suçlarin sorusturmasi ve kovusturmasina iliskin Askeri Ceza Kanunu'nda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.
- Mahkemelerin görev ve yetkisi
Teklifle, askeri suçlara iliskin davalarin bakilacagi mahkemeler belirleniyor.
Askeri suçlara iliskin dava ve isler, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan asliye ve agir ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve personel yogunlugunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanliginin önerisi üzerine HSK tarafindan belirlenen ilçelerde kurulu bulunan asliye veya agir ceza mahkemelerinde görülecek. Ilçede görülmesine karar verildigi takdirde ilçenin yargi çevresi de ayni usulle belirlenecek. Bu suçlara iliskin dava ve isler, acele islerden sayilacak ve bunlarla ilgili davalar adli tatilde de görülecek.
Asker kisiler tarafindan ülke sinirlari disinda islenen askeri suçlara ait dava ve islere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt disinda bulunan askeri mahallerde yapilacak önleme aramasina karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimligi yetkili olacak.
"Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezalari", "firar ve cezasi", "yabanci memlekete firar edenlerin cezalari", "mehil içinde yakalananlarin cezasi" ile "sözleserek firar ve cezasi" basligiyla düzenlenen suçlara iliskin dava ve islerde yetkili mahkeme, süpheli veya sanigin mensubu oldugu askeri birlik veya askeri kurumun bulundugu yerde il ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri suçlara iliskin sorusturmalar, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan Cumhuriyet bassavciliginca ya da HSK tarafindan belirlenen ilçe Cumhuriyet bassavciliginca yürütülecek. Bu bassavciliklarda askeri suçlar bürosu kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet savcisi görevlendirilecek.
Il veya birinci fikra uyarinca belirlenen ilçe Cumhuriyet savcisi, suçun islendigi yer Cumhuriyet savcisindan sorusturmanin kismen veya tamamen yapilmasini isteyebilecek. Gecikmesinde sakinca bulunan hallerde suçun islendigi yer Cumhuriyet savcisi zorunlu olan delilleri toplayacak ve gerekmesi halinde alinacak kararlar bakimindan bulundugu yer sulh ceza hakimliginden talepte bulunacak.
- Adli yargidaki karsiliklar belirlenecek
Teklifle, Anayasa degisikligiyle askeri yarginin kaldirilmis olmasi sonucunda kanunlarda, askeri yargi kolu içinde yer alan yargi mercilerinin adli yargidaki karsiliklari belirlenerek bosluk olusmasini engellemek ve uygulamada tereddütlere neden olmamak için atif hükümleri düzenleniyor.
Askeri suçlara bakmak amaciyla il ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüge girdigi tarihten itibaren bir ay içinde belirlenecek. Belirleme tarihi itibariyla kovusturma evresine geçilmis askeri suçlara iliskin dava dosyalari, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Kesinlesinceye kadar açildigi mahkemelerde görülmeye deva edilecek.
TBMM Baskanvekili Celal Adan, birinci bölümün görüsmelerinin tamamlanmasinin ardindan, birlesimi, bugün saat 14.00'te toplanmak üzere kapatti.
(Bitti)
Kaynak: AA
Askeri Ceza Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi'nin birinci bölümünde yer alan 11 madde TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Kabul edilen maddelere göre, Yüce Divan'da yargilanacak asker kisilerin isledigi askeri suçlarda yürütülecek sorusturma ve kovusturmalardaki izin usulü ile izne karar verecek merciler de belirleniyor.
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarinin isledigi askeri suçlarin sorusturulmasi izne tabi olacak ancak, agir ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerinde sorusturma genel hükümlere göre yürütülecek.
Genelkurmay Baskani ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlari hakkinda askeri suçlardan dolayi sorusturma yapilmasi Cumhurbaskaninin iznine bagli olacak.
Izin vermeye yetkili merci, ihbar veya sikayetin isleme konulmasi halinde bir ön inceleme baslatacak.
Yetkili merci, sorusturma izni konusundaki kararini suçun islendiginin ögrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün içinde verecek. Bu süre, zorunlu hallerde 15 günü geçmemek üzere bir defa uzatilabilecek.
Yetkili merci, belirtilen süreler içinde sorusturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar verecek ve kararini Yargitay Cumhuriyet Bassavciligina, hakkinda inceleme yapilana ve varsa sikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karsi 10 gün içinde Danistay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. Itirazlar, öncelikle incelenecek ve en geç 3 ay içinde karara baglanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Sorusturma Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi tarafindan yapilacak. Hakim karari gerektiren islemlere dair Yargitay Cumhuriyet Bassavciliginin talepleri ile kovusturmaya yer olmadigina dair kararlara yapilan itirazlar hakkinda, sorusturma konusu suçlarin en agirina bakmakla görevli Yargitay ceza dairesini numara itibariyla izleyen ceza dairesi baskani tarafindan karar verilecek. Suçun son numarali ceza dairesinin görevine girmesi halinde talebi ve itirazi inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Baskanina ait olacak.
Hakim karari gerektiren islemlerde Baskanin verdigi kararlara karsi yapilan itirazi numara itibariyla izleyen ceza dairesi baskani inceleyecek. Son numarali daire baskaninin karari, Birinci Ceza Dairesi Baskani tarafindan incelenecek. Iddianame düzenlenmesi halinde kovusturma Yüce Divan sifatiyla Anayasa Mahkemesinde yapilacak.
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun hükmün açiklanmasinin geri birakilmasina iliskin hükümleri; sirf askeri bir suçtan dolayi 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasina hükmedilmesi, fiilin, disiplini agir sekilde ihlal etmesi veya birligin güvenligini tehlikeye düsürmesi ya da birligin muharebe hazirligini veya etkinligini zafiyete ugratmasi ya da büyük bir zarar meydana getirmesi ile fiilin savas veya seferberlikte islenmesi halleri hariç askeri suç ve cezalar hakkinda da uygulanacak.
Askeri suçlarin sorusturmasi ve kovusturmasina iliskin Askeri Ceza Kanunu'nda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.
- Mahkemelerin görev ve yetkisi
Teklifle, askeri suçlara iliskin davalarin bakilacagi mahkemeler belirleniyor.
Askeri suçlara iliskin dava ve isler, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan asliye ve agir ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve personel yogunlugunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanliginin önerisi üzerine HSK tarafindan belirlenen ilçelerde kurulu bulunan asliye veya agir ceza mahkemelerinde görülecek. Ilçede görülmesine karar verildigi takdirde ilçenin yargi çevresi de ayni usulle belirlenecek. Bu suçlara iliskin dava ve isler, acele islerden sayilacak ve bunlarla ilgili davalar adli tatilde de görülecek.
Asker kisiler tarafindan ülke sinirlari disinda islenen askeri suçlara ait dava ve islere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt disinda bulunan askeri mahallerde yapilacak önleme aramasina karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimligi yetkili olacak.
"Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezalari", "firar ve cezasi", "yabanci memlekete firar edenlerin cezalari", "mehil içinde yakalananlarin cezasi" ile "sözleserek firar ve cezasi" basligiyla düzenlenen suçlara iliskin dava ve islerde yetkili mahkeme, süpheli veya sanigin mensubu oldugu askeri birlik veya askeri kurumun bulundugu yerde il ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri suçlara iliskin sorusturmalar, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan Cumhuriyet bassavciliginca ya da HSK tarafindan belirlenen ilçe Cumhuriyet bassavciliginca yürütülecek. Bu bassavciliklarda askeri suçlar bürosu kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet savcisi görevlendirilecek.
Il veya birinci fikra uyarinca belirlenen ilçe Cumhuriyet savcisi, suçun islendigi yer Cumhuriyet savcisindan sorusturmanin kismen veya tamamen yapilmasini isteyebilecek. Gecikmesinde sakinca bulunan hallerde suçun islendigi yer Cumhuriyet savcisi zorunlu olan delilleri toplayacak ve gerekmesi halinde alinacak kararlar bakimindan bulundugu yer sulh ceza hakimliginden talepte bulunacak.
- Adli yargidaki karsiliklar belirlenecek
Teklifle, Anayasa degisikligiyle askeri yarginin kaldirilmis olmasi sonucunda kanunlarda, askeri yargi kolu içinde yer alan yargi mercilerinin adli yargidaki karsiliklari belirlenerek bosluk olusmasini engellemek ve uygulamada tereddütlere neden olmamak için atif hükümleri düzenleniyor.
Askeri suçlara bakmak amaciyla il ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüge girdigi tarihten itibaren bir ay içinde belirlenecek. Belirleme tarihi itibariyla kovusturma evresine geçilmis askeri suçlara iliskin dava dosyalari, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Kesinlesinceye kadar açildigi mahkemelerde görülmeye deva edilecek.
TBMM Baskanvekili Celal Adan, birinci bölümün görüsmelerinin tamamlanmasinin ardindan, birlesimi, bugün saat 14.00'te toplanmak üzere kapatti.
(Bitti)