Türkiye'de tarihi keşif sonrası ilk teklif o ülkeden!
Karadeniz'de keşfedilen ve yukarı yönlü revize edilen doğal gaz, Türkiye'yi önemli bir konuma çıkardı. Enerji uzmanları, 2025 yılında sona erecek gaz kontratları öncesinde gerçekleşen gaz rezervine işaret edip kurulacak pazarlık masasından Türkiye'nin büyük bir indirim oranıyla kalkacağını tahmin ediyor. Böyle bir beklentinin oluştuğu şu dönemde ilk adım komşu İran'dan geldi. Tahran, Türkiye'nin yanıtını beklemeye başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın cumartesi günü Fatih sondaj gemisine giderek çalışmaları yerinde incelemesinin ardından 320 milyar metreküplük gaz rezervine ilişkin yeni rakamı açıklaması beklenirken, ortaya atılan bir iddiaya göre; ise yukarı yönlü revize sonrası Karadeniz'deki doğalgaz rezervinin 400 milyar metreküpün üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.
Yılda 15 milyar metreküplük üretim
Sakarya havzasında yer alan Tuna-1 kuyusunda keşfedilen doğalgazın karaya çıkarılması için öngörülen takvim ise 2023 yılı. Bölgede açılması planlanan 30 kuyu ile 2026'dan itibaren yılda 15 milyar metreküp gaz üretileceği de tahmin ediliyor.
Zirvede Azerbaycan var
2020 yılının ilk yarısına bakıldığında ise doğalgaz ithalatı tablosunda çok keskin değişiklikler meydana geldi. Türkiye, bu yılın ilk yarısında ülke bazında en yüksek miktarda doğal gazı 5 milyar 444 milyon 99 bin metreküple Azerbaycan'dan ithal etti. Bu ülkeden alınan gazın miktarı geçen yıla göre yüzde 23,4 arttı.
İran ve Rus gazında düşüş
Türkiye'ye gaz ithal eden ülkeler listesinde geçtiğimiz yıl listenin ilk sırasında yer alan Rusya'dan ithal edilen gazın miktarı ise yılın ilk altı ayında yüzde 41,5 düşüşle 4 milyar 678 milyon 66 bin metreküpe geriledi. Aynı dönemde İran'dan alınan doğal gazın miktarı ise yüzde 46 azaldı ve 2 milyar 29 milyon metreküp seviyesinde gerçekleşti.
LNG'ye ağırlık verildi
Boru hatlarıyla taşınan doğal gazın yanı sıra sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) daha fazla ağırlık veren Türkiye'nin LNG ithalatı ise yüzde 44,8 artış gösterdi. LNG'de kaynak ülkeleri çeşitlendiren Türkiye en fazla ithalatı ise Cezayir'den gerçekleşirken, Katar, ABD, Nijerya, Ekvator Ginesi, Kamerun, Mısır, Norveç ve İspanya'dan da LNG ithal ediyor.
Türkiye'nin gaz ithalatında Rusya ve İran tarafındaki keskin düşüş ve ağustos ayında Karadeniz'de keşfedilen önümüzdeki günlerde ise yukarı yönlü revize edilerek 400 milyar metreküpü aşacağı tahmin edilen doğal gaz rezervi enerjide tüm fiyatlamaları da sil baştan değiştirecek.
Karadeniz'de keşfedilen ve 2023 yılında karaya çıkarılması beklenen gaz rezervinin öncesinde Türkiye'nin önünde yenilenecek doğalgaz kontratları bulunuyor. Bunlar için ise pazarlık masaları kurulacağı, tarihi gaz keşfi nedeniyle Türkiye'nin ise oluşturulacak pazarlık masasına eli güçlü bir şekilde oturup büyük indirimlerle kalkacağı öngörülüyordu.
İlk adım İran'dan
Beklenen ilk adım ise İran'dan geldi. Ulusal İran Gaz Şirketi (NIGC), Türkiye ile 2001 yılında yapılan 2025'de süresi dolacak olan gaz tedarik anlaşmasını 2025 sonrasına genişletme teklifini Türkiye'ye iletti. Türkiye'den resmi olarak yanıt bekleyen Ulusal İran Gaz Şirketi'nin (NIGC) Başkanı Hassan Montazer Torbati, İran ve Türkiye'nin gaz ihracat sözleşmesinin uzatılması konusunda 'ciddi görüşmelere' başlayabileceklerini umduğunu ifade etti.
İran, 2001 yılında imzalanan 25 yıllık tedarik anlaşması kapsamında Türkiye'ye yılda yaklaşık 10 milyar metreküp gaz satıyor.
Yüzde 50 indirim beklentisi
Gaz ithal edilen ülkelerle yapılacak yeni sözleşmelerde alınacak indirimlerin takvim olarak 2021 yılının ortasından sonuna doğru kademeli olarak yansıyacağını belirten uzmanlar, indirim oranının ise özellikle gaz keşfi ile birlikte yüzde 50 civarında olacağını öngörüyor.