Diş Korkusu Fobiye Dönüşmesin
Diş hekimi fobisi, özellikle küçük yaşlarda başlayarak yıllar boyunca çocukların korkulu rüyası oluyor. Öyle ki; dişçiye gitme korkusu, araştırmalara bile konu olmuş durumda. Yapılan araştırmalar, farklı yaş gruplarından çocukların yaklaşık yüzde 80-90’ının diş hekiminden ya da dişçiye gitmekten korktuğunu ortaya koyuyor. Çocuklukta başlayan bu korku yetişkinlik döneminde de devam ediyor. Diş hekimi fobisi ve bu fobiyi aşmanın yolları hakkında Acıbadem Eskişehir Hastanesi Uzman Psikoloğu Yelda Öge ve Diş Hekimi Burhan Yürütücü önemli bilgiler verdi.
Herhangi bir nesne ya da durumdan sebepsiz yere korku, kaygı duymak ve kaçınmak olarak tanımlanan diş hekimi fobisi hakkında Psikolog Yelda Öge, “Kişinin yaşadığı ağrı yada acıya rağmen ara ara bulantı, ağlama, titreme gibi bedensel tepkilerinde eşlik ettiği bir durum söz konusu oluyor. Bu durum, diş hekimine gitmek ve tedavi almaktan kaçınmayı beraberinde getiriyor. Diş hekimi fobisi genellikle çocuklukta başlıyor ve yetişkinlik döneminde devam ediyor” diyor.
ÇOCUĞUN KORKUTULMAMASI GEREKİYOR
Diş hekimi fobisi, aile tarafından oluşturulan olumsuz algı, inanç ve yorumlarla gelişebiliyor. Küçük yaşlarda ailelerin dişçiye gitmekle ilgili yanlış yorumları, çocuğun zihninde olumsuz bir algı oluşturuyor. Aileler yapılmasını istemediği davranışlar için çocuğu dişçiyle korkutarak, diş hekimine karşı kaygı ve korku oluşturuyor. “Yemeğini yemezsen dişini çektiririm, yaramazlık yaparsan dişçiye götürürüm” gibi tehditlerde bulunulmaması gerekiyor. Bunun yanı sıra çocuğun diş tedavisi hakkında çevreden edindiği yanlış bilgiler de korkuya sebep oluyor. Diş tedavisiyle ilgili anlatılan abartılı ve gerçekçi olmayan söylemler diş hekimine ve tedavisine karşı çocukta fobi oluşturuyor.
“DOKTOR İĞNE YAPMAYACAK” DEMEK YANLIŞ
Çocukların düzenli aralıklarla 1 yaşından itibaren diş muayenesine götürülmesi gerekiyor. Küçük yaşta başlayan bu alışkanlık, çocuğun diş muayenesi hakkında olumlu algı geliştirmesini sağlıyor. Uzm. Psikolog Yelda Öge, olumsuz diş tedavisi deneyimleri üzerine çocuğun yanında konuşulmasının doğru olmadığını ve çocukla nasıl konuşulması gerektiğini şöyle açıklıyor:
“Çocuklar duyduğu bu bilgileri unutmuyor ve kendi başına geleceğine inanarak kaygılanıyor. Bu sebeple çocukların diş hekimlerine gitmekle ilgili olumsuz algı ve yorumlarla korkutulmaması gerekiyor. Tedavi öncesinde doktorun iğne yapmayacağı ve hiç ağrı duyulmayacağı gibi gerçekçi olmayan algılar oluşturmamak önem taşıyor. Çünkü bu söylemler çocuğun aileye ve hekime karşı güvenini zedeliyor ve korkmasına sebep oluyor.”
GENEL ANESTEZİYLE KARIŞTIRILMAMASI GEREKİYOR
Uzmandan yardım alınmak isteniyorsa çocuklarda diş hekimi korkusunu azaltan ve tedavinin başarılı bir şekilde sonuçlanmasına sebep olan bilinçli sedasyon yöntemi çocuğun ağrısız, bulantısız, sakin bir şekilde tedavi almasına yardımcı oluyor. Diş hekimi Yürütücü, bilinçli sedasyonu şöyle tanımlıyor:
“Diş hekimliğinde yapılacak olan işlemlerin ağrısız ve bulantısız olmasını mümkün kılan bilinçli sedasyon, hastanın korku ve endişe kaynaklı rahatsızlığını ortadan kaldırıyor. Hastayı sakinleştiren bu destek yöntemi genel anestezi uzmanları tarafından uygulanıyor. Hastanın bilinci açıkken derin bir uyku haline giriyor."
Sedasyonun genel anestezi olmadığını belirten Diş Hekimi Yürütücü, bu yöntem esnasında hastanın yarı uykulu olduğunu ve hekimden aldığı komutları yerine getirdiğini söylüyor. Uyuşturucu etkisi olmayan sedasyon, hem çocuklar hem de yetişkinlerde oldukça yaygın şekilde kullanılıyor. Diş Hekimi Burhan Yürütücü, yöntemin daha çok kaygılı ve hareketli, bulantı refleksi olan, zihinsel engelli ve diş hekimiyle ilgili yoğun fobi yaşayan çocuklar ile yetişkinlerde uygulandığını ifade ediyor.