Aydın Türk Ocağı’ndan ‘din-siyaset İlişkisi’ Konferansı

Aydın Türk Ocağı tarafından düzenlenen “Türk Tarihi Sürecinde Türk Devletlerinde Din-Siyaset İlişkisi” konulu konferansa İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Kemal Haykıran konuşmacı olarak katıldı.

Konferansı Aydın Türk Ocağı Başkanı Dr. Eyüp Doyuran ve çok sayıda davetli izledi.

Tarihçi Kemal Haykıran, konferansta yaptığı sunumda; “Türklerin devlet yapısı İslamiyet’ten önce nasıl ise İslamiyet’in kabulünden sonra da töre devam etmiştir. Devlet, adalet üzerine kurulmuştur. Adaletin temeli ise ahlaktı. Adaletten kasıt bir zümre veya bir dini grubun değil bireyin hak ve hukukudur. Divan oluşturulur ama meşruiyet sultandadır. Dini zümrelerin sarayda yeri olmamıştır. Bu din ve İslamiyet karşıtlığı değildir. Türklerin devlet anlayışını temsil eden en önemli eser Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig’tir. Bu eser devletin, yönetimin ve toplumun nasıl yapılandırılması gerektiğini gösteren reçeteler içerir. 1240 yılında Sufilerin destek verdiği Babai isyanı aslında Büyük Selçuklu Devletinin sonunu getirmiştir. Babai isyanını bastırmakta zorlanan Selçuklulara Moğollar saldırarak Anadolu’yu ele geçirmişlerdir. Osmanlının kuruluşunda etkili olan dervişlere büyük araziler tahsis edilmiş ancak Fatih Sultan Mehmet bu arazileri kamulaştırmıştır. Bunun sonucu dervişlerin intikam amacı ile Fatih’i zehirledikleri artık bilinmektedir. Tekkeler devletten uzak tutulurken aslında Bektaşiler ordu içinde, Mevleviler ise bürokraside etkili olmuşlardır. Osmanlının yıkılmasındaki konuşulmayan sebeplerden biri, Mevlevilerin bürokrasi içindeki gücü, bunların batıdaki gelişmelere duyarsız kalmaları ve kulak tıkamalarıdır. Batıdaki değişimler kendilerinin durumunu bozacağını düşündüklerinden yeni dünyadaki gelişmelerden uzak durmuşlardır. Aslında tekkeler Türk kültürüne çok ciddi katkı sağlayan, bilim ve sanatta önemli şahsiyetleri yetiştiren yerlerdir. Konu siyasete gelince toplu -öbek olarak hareket ettikleri için siyasi güç ve etki oluşturmaktadırlar” diye konuştu.