Menderes Döneminin Tarih Hafızası, Kütüphanede Sergileniyor
Kütahya - Merhum Adnan Menderes'in başbakanlık yaptığı 10 yılın 8,5 yıllık dönemine ait Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanakları, Simav ilçesindeki kütüphanede sergileniyor. Tutanaklar, bir dönemin tarih hafızası olan TBMM kararları ile Bakanlar Kurulu üyeleri ve milletvekillerinin kürsüdeki konuşmalarını günümüze yansıtıyor.
Demokrat Parti Genel Başkanı Menderes, 14 Mayıs 1950'de gerçekleştirilen seçimler sonucu başbakan oldu.
Askeri darbenin yaşandığı 27 Mayıs 1960'a kadar 19, 20, 21, 22 ve 23'üncü hükümetlerin başında yer alan Menderes, üst üste 5 kez başbakanlık görevinde bulunan tek lider olarak Türk siyaset tarihine geçti.
Menderes dönemlerinin sonuncusunda DP Kütahya Milletvekili olarak görev yapan Simavlı merhum Emin Topaler'in muhafaza ettiği 25 Kasım 1951-27 Mayıs 1960 tarihlerine ait 58 ciltlik TBMM tutanakları, damadı eğitimci Mustafa Çakan tarafından 100'üncü Yıl Simav Halk Kütüphanesine bağışlandı.
-"Bunların sadece bizde kalmasını doğru bulmadım"
Çakan, AA muhabirine, Topaler'in, 1954-1957 yıllarında Simav Belediye Başkanlığı görevinde bulunduktan sonra 25 Kasım 1957'deki seçimlerde Kütahya milletvekili olarak Parlamentoya girdiğini söyledi.
Simav'da 1988'de vefat eden kayınbabasının görev süresinin, 27 Mayıs 1960'taki askeri darbeyle sona erdiğini belirten Çakan, şöyle devam etti:
"Kayınbabam yaklaşık 2,5 yıl milletvekilliği yaptı. Darbeden sonra Yassıada ve Kayseri'deki hapishanelerde kaldı. O öldükten sonra evinde bir sandıkta bazı belgeler buldum. Bunlar, 25 Kasım 1951'den 27 Mayıs 1960'a kadar TBMM'de kayıt altına alınan her şeyi içeren tutanaklardı. Bu ciltlerin bakımını yaptırdım. Uzun süre inceleme fırsatım oldu. İlgimi çeken şeyler vardı içinde. Bunların sadece bizde kalmasını doğru bulmadım. Bütün vatandaşlarımızın bilgisine sunmak istedim. Özellikle hukuk, sosyoloji, siyasal bilimler ve uluslararası ilişkiler alanlarında öğrenim görenlerin ya da bu konuda akademik kariyer yapmak isteyenlerin kaynak olarak bunlardan yararlanabileceğini düşündüm. İlçemizdeki Halk Kütüphanesine bağışlamak istedim. Kütüphane müdürünün isteği üzerine kitapların konulacağı dolabı yaptırdım. Tutanaklar, bu dolapta araştırmacıların hizmetine sunuldu."
-Libya'ya 1956'da 2 bin havan mermisi hibe edilmiş
O döneme ilişkin tutanakların, ilginç bilgiler içerdiğini dile getiren Çakan, insanların bundan yararlanmasını istediklerini anlattı.
Çakan, ciltlerin bir tarihin canlı tanıkları olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"O zaman TBMM'de toplumu yöneten insanların aldığı kararlar, ağızlarından çıkan sözler, kelimesi kelimesine bu tutanaklarda yer alıyor. Bunlar tarihi belge. Ülkemiz için bir kültür hazinesi. Bu kitaplardan ilginç başlıklar sunabiliriz. 1952 yılına ait Türkiye ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı, Milletlerarası Sivil Havacılık Teşkilatı, Milletlerarası Çalışma Teşkilatı ve Dünya Sağlık Teşkilatı arasında imzalanan teknik yardım anlaşması, Dışişleri, Tarım, Ulaştırma, Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım komisyonlarının raporları, deprem ve diğer afetlerden zarar görenlere 2 milyon 500 bin lira ek ödenek verilmesine dair Başbakanlık tezkeresi, Bütçe Komisyonu raporu gibi belgeler var. Türkiye ile ABD arasında 1939'da imzalanan ticaret anlaşmasının yürürlükten kaldırılması hakkındaki kanuna 487 milletvekilinden salonda hazır bulunan 259'unun tamamı 'kabul' oyu vermiş. Türkiye ile İsrail arasında 4 Temmuz 1950 tarihli ödeme anlaşmasına ek protokol hazırlanıp onaylanmış. Kırıkkale'de üretilen 2 bin piyade havan mermisi, 1956'da Libya Devletine hibe edilmiş. Bunun gibi daha birçok görüşme tutanakları, birer tarihi belge olarak bu ciltlerde yer alıyor."
Kaynak: AA
Askeri darbenin yaşandığı 27 Mayıs 1960'a kadar 19, 20, 21, 22 ve 23'üncü hükümetlerin başında yer alan Menderes, üst üste 5 kez başbakanlık görevinde bulunan tek lider olarak Türk siyaset tarihine geçti.
Menderes dönemlerinin sonuncusunda DP Kütahya Milletvekili olarak görev yapan Simavlı merhum Emin Topaler'in muhafaza ettiği 25 Kasım 1951-27 Mayıs 1960 tarihlerine ait 58 ciltlik TBMM tutanakları, damadı eğitimci Mustafa Çakan tarafından 100'üncü Yıl Simav Halk Kütüphanesine bağışlandı.
-"Bunların sadece bizde kalmasını doğru bulmadım"
Çakan, AA muhabirine, Topaler'in, 1954-1957 yıllarında Simav Belediye Başkanlığı görevinde bulunduktan sonra 25 Kasım 1957'deki seçimlerde Kütahya milletvekili olarak Parlamentoya girdiğini söyledi.
Simav'da 1988'de vefat eden kayınbabasının görev süresinin, 27 Mayıs 1960'taki askeri darbeyle sona erdiğini belirten Çakan, şöyle devam etti:
"Kayınbabam yaklaşık 2,5 yıl milletvekilliği yaptı. Darbeden sonra Yassıada ve Kayseri'deki hapishanelerde kaldı. O öldükten sonra evinde bir sandıkta bazı belgeler buldum. Bunlar, 25 Kasım 1951'den 27 Mayıs 1960'a kadar TBMM'de kayıt altına alınan her şeyi içeren tutanaklardı. Bu ciltlerin bakımını yaptırdım. Uzun süre inceleme fırsatım oldu. İlgimi çeken şeyler vardı içinde. Bunların sadece bizde kalmasını doğru bulmadım. Bütün vatandaşlarımızın bilgisine sunmak istedim. Özellikle hukuk, sosyoloji, siyasal bilimler ve uluslararası ilişkiler alanlarında öğrenim görenlerin ya da bu konuda akademik kariyer yapmak isteyenlerin kaynak olarak bunlardan yararlanabileceğini düşündüm. İlçemizdeki Halk Kütüphanesine bağışlamak istedim. Kütüphane müdürünün isteği üzerine kitapların konulacağı dolabı yaptırdım. Tutanaklar, bu dolapta araştırmacıların hizmetine sunuldu."
-Libya'ya 1956'da 2 bin havan mermisi hibe edilmiş
O döneme ilişkin tutanakların, ilginç bilgiler içerdiğini dile getiren Çakan, insanların bundan yararlanmasını istediklerini anlattı.
Çakan, ciltlerin bir tarihin canlı tanıkları olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"O zaman TBMM'de toplumu yöneten insanların aldığı kararlar, ağızlarından çıkan sözler, kelimesi kelimesine bu tutanaklarda yer alıyor. Bunlar tarihi belge. Ülkemiz için bir kültür hazinesi. Bu kitaplardan ilginç başlıklar sunabiliriz. 1952 yılına ait Türkiye ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı, Milletlerarası Sivil Havacılık Teşkilatı, Milletlerarası Çalışma Teşkilatı ve Dünya Sağlık Teşkilatı arasında imzalanan teknik yardım anlaşması, Dışişleri, Tarım, Ulaştırma, Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım komisyonlarının raporları, deprem ve diğer afetlerden zarar görenlere 2 milyon 500 bin lira ek ödenek verilmesine dair Başbakanlık tezkeresi, Bütçe Komisyonu raporu gibi belgeler var. Türkiye ile ABD arasında 1939'da imzalanan ticaret anlaşmasının yürürlükten kaldırılması hakkındaki kanuna 487 milletvekilinden salonda hazır bulunan 259'unun tamamı 'kabul' oyu vermiş. Türkiye ile İsrail arasında 4 Temmuz 1950 tarihli ödeme anlaşmasına ek protokol hazırlanıp onaylanmış. Kırıkkale'de üretilen 2 bin piyade havan mermisi, 1956'da Libya Devletine hibe edilmiş. Bunun gibi daha birçok görüşme tutanakları, birer tarihi belge olarak bu ciltlerde yer alıyor."