Çin’in Libya’daki Anlaşmalara Uyulması ve Uygulanması Umudu
Libya’daki Ulusal Geçiş Konseyi`ni (UGK) dün resmen tanıdığını açıklayan Çin, Kaddafi döneminde yapılan ikili anlaşmalara uyulması ve uygulanmasını umduklarını bildirdi.
Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında konuşan Dışişleri sözcülerinden Jiang Yu, UGK’nın, Muammer Kaddafi devrilmeden önce varılan tüm anlaşmalara uyacağı taahhüdünde bulunduğunu bildirdi. Konuşmasında Jiang, Libyalı muhaliflerin, var olan tüm ikili anlaşmalara saygı duyulacağını kendilerine bildirdiğini söyledi.
Çin’in Libya konusunda ‘’adil ve sorumlu’’ tutum sergilediğini savunan Jiang, Çin’in Libya halkının tercihine saygı duyduğunu belirtti. Sözcü Jiang, Çin`in, Libya`da çatışmaların başladığı şubat ortasından beri dondurulan Libya`nın mal varlıklarından daha fazlasını serbest bırakmak istediğini de ifade etti.
Jiang, UGK’nin oynadığı önemli role büyük değer verdiklerini kaydetti ve Geçici Konsey ile yakın temas içinde olmaya devam ettiklerini dile getirdi. Çin’in, kararını UGK’ya bildirdiği de belirtildi.
UGK’yı ülkenin ‘’idari ve Libya halkının temsilcisi’’ olarak tanıdığını açıklayan Çin, UGK`yı resmen tanıyan son Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi oldu.
Pekin, başından beri üstü kapalı olarak Muammer Kaddafi yönetimine destek veriyordu ve bir yandan da UGK ile görüşmelerini sürdürüyordu. Çin NATO’nun Libya’ya yaptığı askeri operasyona Rusya ile birlikte karşı çıkıyordu. Rusya, Ağustos sonunda muhalifleri resmen tanımıştı.
Libyalı muhalifleri şu ana kadar 70’e yakın ülke tanımış durumda
-ÇİNLİ UZMANLAR: ÇİN’İN MUHALİFLERİ TANIMASI DOĞAL-
Dün de Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ma Zhaoxu, Çin-Libya ilişkilerinde yumuşak bir geçiş ve iki ülke arasında daha önce imzalanan sözleşmelerin geçerli olması ve uygulanmasını umduklarını söyledi.
Bu arada Resmi Xinhua ajansının haberine göre, UGK’dan yapılan açıklamada, ‘’UGK ve Libya halkı uzun zamandır beklenen Çin’in, muhalifleri tanıması kararından son derece mutluluk duyar’’ denildi. Haberde, UGK’dan bir yetkili, Çin’in oynadığı role büyük önem verdiklerini ve tüm ikili anlaşmalara uyacaklarını söyledi. Habere göre, Libyalı bir yetkili, Libya’nın ‘’tek Çin’’ ilkesine sadık kalacağını ve Çin’in Libya’nın yeniden inşasına katılmasından memnunluk duyacağını dile getirdi.
Çin Günlüğü gazetesine konuşan Çin Uluslar arası Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Qu Xing ise UGK’nın Libya’nın büyük bölümünü kontrol altında tuttuğunu ve aslında ülkeyi de yönettiğini belirterek, ‘’ Çin’in UGK’yı tanıması doğaldır’’ ifadelerini kullandı. Qu, Çin’in uzun zamandır beklemesinin nedeninin ise UGK’nın geçici bir hükümet kurma konusundaki resmi duyuru eksikliği olduğunu belirtti.
Geçici Başbakan Mahmud Cibril, Tripoli’de Pazar günü yaptığı açıklamada, UGK’nın geçici hükümeti 10 gün içinde kuracağını söylemişti.
Batı Asya ve Afrika Çalışmaları Enstitüsü’nden araştırmacı Zhang Xiaodong, Çin’in UGK’yı tanıması için tüm engellerin kalktığını aktardı. Zhang, Çin’in bir hükümeti tanıması için ön şartın, o hükümetin ülkedeki istikrarı sağlayabilecek kapasitede olması ve iç politik güçler ve uluslar arası toplum tarafından tanınması olduğunu öne sürdü.
-ÇİN’İN LİBYA’DA 18.8 MİLYAR DOLARLIK PROJESİ VAR-
Xinhua’ya göre, Çin’in Libya’da değeri 18.8 miyar dolar olan 50 projesi bulunuyor ve Libya’daki iç savaş nedeniyle bu projeler askıya alınmış durumda. Qu, UGK’nın Çin’in Libya’daki varlıkları konusundaki tutumunun da Pekin’in kararının arkasındaki neden olduğunu dile getirdi.
Libya’nın yeni hükümetinin petrol üretimi konusundaki önceliği Batılı ülkelere verip vermeyeceği konusunda da Qu,Kaddafi döneminde Çin’in Fransa ve İtalya gibi Batılı ülkelere göre daha az rol oynadığını kaydetti.
Başkan Qu, Çin’in Libya’da iç savaştan sonra yeni hükümetin acil ihtiyaç duyduğu altyapı ve telekomünikasyona odaklandığını da dile getirdi.
Çin geçtiğimiz aylarda UGK ile doğrudan ilişki kurmamıştı. Ancak 2 Haziran’da Çin’in Katar Büyükelçisi Zhang Zhiliang, UGK Başkanı Mustfa Abdül Celil ile Doha’da bir araya gelmişti. 4 gün sonra da Çin’in Mısır’daki diplomatı Li Lianhe, Bingazi’ye giderek, direnişçilerin merkezinde Celil ile görüşüp, insani yardım durumu ve Çinli işadamlarının varlıklarını kontrol etmişti.
21-22 Haziran tarihlerinde de Cibril, Pekin’i ziyaret etmişti. Ziyarette görüşülen Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiechi, Çin’in UGK’yı ‘’önemli bir diyalog ortağı’’ olarak gördüğünü söylemişti.
Öte yandan Paris’te 1 Eylül’de yapılan Kaddafi sonrası Libya’nın yeniden inşası konferansına Çin, gözlemci olarak Dışişleri Bakan Yardımcılarından Zhai Jun’ü göndermişti.
Konferansta Cibril ile görüşmesinde Zhai, UGK’nın Libya’daki önemli rolüne saygı duyduğunu ve Cibril’in, Çin’in Libya’daki iş sözleşmeleri konusunda şeref sözü verdiğini ve Libya`nın yeniden inşası için Çin`in yardımını istediğini söyledi.