"Hüküm Tesis Edemeyecek"
Anayasa Mahkemesi, iptal kararlarında kanun koyucu gibi hareket ederek yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek.
TBMM Başkanlığına sunulan Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun Tasarısı‘na göre, Anayasa Mahkemesi Başkanı ve üyeler, tarafsız hareket edemeyecekleri kanısını haklı kılan hallerin olduğu iddiası ile reddolunabilecek. Bu takdirde, Genel Kurul ya da bölümlerde, ilgili üye katılmaksızın red konusu hakkında kesin karar verilecek. Red şahsi olacak. Genel Kurul ya da bölümlerin toplanmasına engel olacak sayıda üyenin reddine ilişkin talepler dinlenmeyecek.
Red dilekçesinde, red sebeplerinin açıkça gösterilmesi ve delillerin birlikte bildirilmesi gerekecek. Bu şartları taşımayan dilekçeler reddolunacak. Yemin delil teşkil etmeyecek.
Red talebinin kötü niyetle yapıldığının anlaşılması ve esas yönünden kabul edilmemesi halinde, talepte bulunanların her birine mahkemece 500 liradan 5 bin liraya kadar idari cezası verilecek.
-DEVLET SIRRI NİTELİĞİNDEKİ BİLGİLER-
Mahkeme, kendisine verilen görevlerin yerine getirilmesi sırasında kamu idareleri, kamu görevlileri, bankalar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerle doğrudan yazışmaya, bilgi ve belge istemeye, gerekli gördüğü her türlü belge, kayıt ve işlemi incelemeye, bilgi almak üzere her derece ve sınıftan kamu görevlileri ile ilgilileri çağırmaya, idare ve diğer tüzel kişilerden temsilci istemeye yetkili olacak.
Mahkemenin bakmakla görevli olduğu dava ve işlerle ilgili bilgiler, devlet sırrı olduğu gerekçesiyle mahkemeye karşı gizli tutulamayacak.
Tanıklık konusu bilgilerin devlet sırrı niteliğini taşıması halinde tanık, mahkeme tarafından stenograf ve zabıt katibi olmadan dinlenecek. Başkan daha sonra bu tanık açıklamalarından sadece bakılmakta olan davanın esasına etkili olan hususları tutanağa geçirecek.
Açıklanması, devletin dış ilişkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliğine zarar verebilecek, anayasal düzen ve dış ilişkilerde tehlike yaratabilecek nitelikteki bilgiler devlet sırrı sayılacak.
Başkan, Yüce Divan, siyasi parti kapatma davaları ve sözlü açıklamalarda duruşmanın gerekli kıldığı durumlarda, devlet kurum ve kuruluşlarına ait araç, gereç, stenograf ve teknik personelden yararlanmak için istemde bulunabilecek.
Mahkemeye yapılacak bireysel başvurular dışındaki başvurular, alınacak kararlar ve yapılacak işlemler harç, vergi ve resimden muaf olacak.
Genel Kurul ve bölümler, kararlarını katılanların salt çoğunluğuyla alacak. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu tarafın görüşü doğrultusunda karar verilmiş olacak.
Anayasa değişikliklerinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu aranacak.
-MAHKEME KARARLARI-
Mahkemece iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü veya bunların belirli madde veya hükümleri, iptal kararının Resmi Gazete‘de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkacak. Mahkeme gerekli gördüğü hallerde, Resmi Gazete‘de yayımlandığı günden başlayarak iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi, bir yılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabilecek.
Mahkeme, bir kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü‘nün tamamını veya bir hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareket ederek yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek.
Mahkeme kararları gerekçeli olarak yazılacak. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamayacak.
Karar taslaklarının hazırlanması ve görüşülmesine ilişkin esaslar İçtüzükte gösterilecek.
Kararlar, inceleme veya yargılamaya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanacak. Muhalif kalanlar, kararda muhalefet nedenlerini İçtüzükte belirtilecek süre içinde yazılı olarak teslim edecek.
İptal ve itiraz başvuruları sonucu verilen gerekçeli kararlar Resmi Gazete‘de hemen yayımlanacak
-YARGILAMANIN YENİLENMESİ-
Mahkemenin siyasi parti kapatma davalarında veya Yüce Divan sıfatıyla verdiği kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre istenebilecek.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, Anayasa Mahkemesinin siyasi parti kapatma veya Yüce Divan sıfatıyla verdiği bir kararının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğine hükmetmesi halinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren 1 yıl içinde Anayasa Mahkemesinden yargılamanın yenilenmesine karar vermesi istenebilecek.
Mahkemenin istemi esaslı ve kabule değer bulması durumunda yargılamanın yenilenmesine karar verilebilecek.
-MALİ HAKLAR-
Tasarıyla Anayasa Mahkemesi Başkanı, başkanvekilleri, üyeleri, Anayasa Mahkemesi raportörleri, raportör yardımcıları ve raportör yardımcısı adaylarının aylık ve ödenekleriyle diğer mali, sosyal hak ve yardımları da düzenleniyor.
En yüksek devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarını (kıstas aylık) oluşturan her bir ödeme unsurunun; Anayasa Mahkemesi Başkanına yüzde 100‘ü, Anayasa Mahkemesi başkanvekillerine yüzde 90‘ı, Anayasa Mahkemesi üyelerine yüzde 86‘sı oranında aylık ödeme yapılacak. Raportörlere yapılacak ödemelerde bu oranlar derecelerine göre, yüzde 42 ile yüzde 79 oranında değişecek.
Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir mali yıldaki toplam tutarının 12‘de biri dikkate alınacak.
Anayasa Mahkemesi Başkanı, başkanvekilleri, üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ve raportörlere aynı maddeye göre ödenmekte olan brüt aylıklarının yüzde 10‘u oranında yargı ödeneği verilecek.
Yükseköğretim kurumlarından veya Sayıştaydan gelen raportörlere, aynı derece, kademe ve kıdemdeki hakim ve savcı raportörlere ödenen aylık ve ödenekler esas alınarak ödeme yapılacak.
-BİREYSEL BAŞVURU ÖDENEĞİ-
Aylık ve ödeneklerinden ayrı olarak her ay Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerine 40 bin, raportörlere 10 bin gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda bireysel başvuru ödeneği verilecek.
Bu ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanacak ve damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmayacak. Bireysel başvuru ödeneği, her ne şekilde olursa olsun başka bir ödemenin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.
Anayasa Mahkemesi Başkanlığına, raportör, raportör yardımcısı ve diğer idari personelin de bulunduğu 567 kadro ihdas ediliyor. Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına 67 raportör, Sayıştay Başkanlığına 15 raportör ihdas edilecek.
Anayasa Mahkemesine yapılacak bireysel başvurularda 150 lira harç alınacak.
Tasarı toplam 80 maddeden oluşuyor.
Kaynak: AA
Red dilekçesinde, red sebeplerinin açıkça gösterilmesi ve delillerin birlikte bildirilmesi gerekecek. Bu şartları taşımayan dilekçeler reddolunacak. Yemin delil teşkil etmeyecek.
Red talebinin kötü niyetle yapıldığının anlaşılması ve esas yönünden kabul edilmemesi halinde, talepte bulunanların her birine mahkemece 500 liradan 5 bin liraya kadar idari cezası verilecek.
-DEVLET SIRRI NİTELİĞİNDEKİ BİLGİLER-
Mahkeme, kendisine verilen görevlerin yerine getirilmesi sırasında kamu idareleri, kamu görevlileri, bankalar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerle doğrudan yazışmaya, bilgi ve belge istemeye, gerekli gördüğü her türlü belge, kayıt ve işlemi incelemeye, bilgi almak üzere her derece ve sınıftan kamu görevlileri ile ilgilileri çağırmaya, idare ve diğer tüzel kişilerden temsilci istemeye yetkili olacak.
Mahkemenin bakmakla görevli olduğu dava ve işlerle ilgili bilgiler, devlet sırrı olduğu gerekçesiyle mahkemeye karşı gizli tutulamayacak.
Tanıklık konusu bilgilerin devlet sırrı niteliğini taşıması halinde tanık, mahkeme tarafından stenograf ve zabıt katibi olmadan dinlenecek. Başkan daha sonra bu tanık açıklamalarından sadece bakılmakta olan davanın esasına etkili olan hususları tutanağa geçirecek.
Açıklanması, devletin dış ilişkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliğine zarar verebilecek, anayasal düzen ve dış ilişkilerde tehlike yaratabilecek nitelikteki bilgiler devlet sırrı sayılacak.
Başkan, Yüce Divan, siyasi parti kapatma davaları ve sözlü açıklamalarda duruşmanın gerekli kıldığı durumlarda, devlet kurum ve kuruluşlarına ait araç, gereç, stenograf ve teknik personelden yararlanmak için istemde bulunabilecek.
Mahkemeye yapılacak bireysel başvurular dışındaki başvurular, alınacak kararlar ve yapılacak işlemler harç, vergi ve resimden muaf olacak.
Genel Kurul ve bölümler, kararlarını katılanların salt çoğunluğuyla alacak. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu tarafın görüşü doğrultusunda karar verilmiş olacak.
Anayasa değişikliklerinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu aranacak.
-MAHKEME KARARLARI-
Mahkemece iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü veya bunların belirli madde veya hükümleri, iptal kararının Resmi Gazete‘de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkacak. Mahkeme gerekli gördüğü hallerde, Resmi Gazete‘de yayımlandığı günden başlayarak iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi, bir yılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabilecek.
Mahkeme, bir kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü‘nün tamamını veya bir hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareket ederek yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek.
Mahkeme kararları gerekçeli olarak yazılacak. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamayacak.
Karar taslaklarının hazırlanması ve görüşülmesine ilişkin esaslar İçtüzükte gösterilecek.
Kararlar, inceleme veya yargılamaya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanacak. Muhalif kalanlar, kararda muhalefet nedenlerini İçtüzükte belirtilecek süre içinde yazılı olarak teslim edecek.
İptal ve itiraz başvuruları sonucu verilen gerekçeli kararlar Resmi Gazete‘de hemen yayımlanacak
-YARGILAMANIN YENİLENMESİ-
Mahkemenin siyasi parti kapatma davalarında veya Yüce Divan sıfatıyla verdiği kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre istenebilecek.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, Anayasa Mahkemesinin siyasi parti kapatma veya Yüce Divan sıfatıyla verdiği bir kararının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğine hükmetmesi halinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren 1 yıl içinde Anayasa Mahkemesinden yargılamanın yenilenmesine karar vermesi istenebilecek.
Mahkemenin istemi esaslı ve kabule değer bulması durumunda yargılamanın yenilenmesine karar verilebilecek.
-MALİ HAKLAR-
Tasarıyla Anayasa Mahkemesi Başkanı, başkanvekilleri, üyeleri, Anayasa Mahkemesi raportörleri, raportör yardımcıları ve raportör yardımcısı adaylarının aylık ve ödenekleriyle diğer mali, sosyal hak ve yardımları da düzenleniyor.
En yüksek devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarını (kıstas aylık) oluşturan her bir ödeme unsurunun; Anayasa Mahkemesi Başkanına yüzde 100‘ü, Anayasa Mahkemesi başkanvekillerine yüzde 90‘ı, Anayasa Mahkemesi üyelerine yüzde 86‘sı oranında aylık ödeme yapılacak. Raportörlere yapılacak ödemelerde bu oranlar derecelerine göre, yüzde 42 ile yüzde 79 oranında değişecek.
Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir mali yıldaki toplam tutarının 12‘de biri dikkate alınacak.
Anayasa Mahkemesi Başkanı, başkanvekilleri, üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ve raportörlere aynı maddeye göre ödenmekte olan brüt aylıklarının yüzde 10‘u oranında yargı ödeneği verilecek.
Yükseköğretim kurumlarından veya Sayıştaydan gelen raportörlere, aynı derece, kademe ve kıdemdeki hakim ve savcı raportörlere ödenen aylık ve ödenekler esas alınarak ödeme yapılacak.
-BİREYSEL BAŞVURU ÖDENEĞİ-
Aylık ve ödeneklerinden ayrı olarak her ay Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerine 40 bin, raportörlere 10 bin gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda bireysel başvuru ödeneği verilecek.
Bu ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanacak ve damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmayacak. Bireysel başvuru ödeneği, her ne şekilde olursa olsun başka bir ödemenin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.
Anayasa Mahkemesi Başkanlığına, raportör, raportör yardımcısı ve diğer idari personelin de bulunduğu 567 kadro ihdas ediliyor. Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına 67 raportör, Sayıştay Başkanlığına 15 raportör ihdas edilecek.
Anayasa Mahkemesine yapılacak bireysel başvurularda 150 lira harç alınacak.
Tasarı toplam 80 maddeden oluşuyor.