Bursa'daki Antik Sinagog'dan Kalan Bin 700 Yılık Zodyak Mozaiği Hala Kayıp
Bursa'da antik çağdan kalma sinagogda yer aldığı sanılan ve bin 700 yıllık geçmişi olduğu belirtilen zodyak mozaiğinin göbeğindeki "mithra" figürü, halen bulunamadı
Bursa'da 2000 yılında Hisar içindeki kazıda bulunan zodyak mozaiğinin çalınan parçaları halen bulunamadı. Mozaiğin göbeğindeki güneşi simgeleyen "mithra" figürü, kimliği belirsiz kişi veya kişilerce çalındı. Olay, polise ve ardından interpole intikal ettirilirken, paha biçilemeyen mozaiğin bir bölümü tarihi mekandan sökülerek depoya kaldırıldı.
Bursa'nın yaşam dergisi Şehrengiz'e açıklama yapan Bursa Müze Müdürü Enver Sağır, mozaiğin kayıp parçalarına hala ulaşılamadığını söyledi. Kendisinin 3 yıl önce göreve geldiğini ve hırsızlık olayının 10 yıl önce olduğunu anlatan Sağır, "Korumaya aldığımız ana parça şu an müzenin deposunda saklanıyor. Yeni binamızla birlikte zodyak mozaiğini teşhir etmeyi planlıyoruz" dedi.
SİNAGOG İHTİMALİ
MS 4. yüzyıla ait Zodyak mozaiğinin Bursa'da Antik Çağ'da bir sinagogun varlığı yönündeki tezleri desteklediğini belirten Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin, Bursa'nın Osmanlı dönemi eserleri bakımından zengin olduğu kadar Roma, Bizans, Helenistik ve Bitinya dönemi eserleri yönünden de çok zengin bir bölge olduğunu söyledi.
Şahin, "Pınarbaşı'nda bulunan Zodyak mozaiğinin benzerlerine dünyanın farklı bölgelerinde rastladım. İsrail'de bulunan ve aynı dönemde yapılan sinagogların tabanlarında benzer figürlerden oluşan mozaikler bulunuyor. Bu verilerden Bursa'da bulunan mozaiğin bir sinagog tabanına ait olduğu kanaatindeyim. Yine İsrail'deki Sinagog Hammth Tiberius, Beth Alpha Zodiac Mosaic, Cezayir'deki Prokonsularis Hippo Müzesi ve Almanya'daki Trier şehrindeki müzede sinagoglardan çıkarılan zodyak mozaikleri sergileniyor.
Bütün bunlar Bursa'da da MS 4. yüzyılda Bursa'da bir sinagog olabileceğini gösteriyor" dedi.
ZODYAĞIN ANLAMI
Zodyak, gezegenlerin izledikleri yola verilen isimdir. Zodyak çaprazı insanlığın en eski işaretlerinden biridir. Güneşin bir yıllık süreç içerisinde 12 büyük takım yıldızı içinden geçişini tasvir eder. Ayrıca 12 ayı, 4 mevsimi, gün dönümlerini ve ekinokslarını da belirtir. Zodyak çaprazında her hayvan doğa figürleriyle kişiselleştirilmiştir. Yani antik toplumlar güneşi ve yıldızları izlemekle kalmamış, onların hareketleri sonucu meydana gelen olayları özenle kişiselleştirmişlerdir.