Binlerce yıllık yazma eserlere klimalı koruma
Türk-İslam medeniyetinin binlerce değerli yazma ve eski basma eserini bünyesinde bulunduran Bursa İnebey Medresesi Tarihi Yazma ve Eski Basma Eserler
Bibliyografik danışmanlık hizmeti veren Tarihi Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi, 2007 yılında başlayan restorasyon sebebiyle 3 yıl süreyle kapalı kaldı. On yedinci yüzyılda Fahrettin Razi tarafından yazılan ve felsefi yorumların yer aldığı el yazması, Katip Çelebi'nin 1730 tarihli Cihannüma adlı eseri, Osmanlı döneminde basılan ilk atlas ve VIII. yüzyıla ait Kur'an-ı Kerim sayfası gibi birçok tarihi kitabın bulunduğu kütüphanede, 9 bine yakın yazma, 18 bin civarında da basma eser bulunuyor.
Tarihi yapının yeniden hizmete açılışı sebebiyle düzenlenen törende konuşan Bursa Valisi Şahabettin Harput, medresenin 14. yüzyılın özgün tasarımı olan 'T' planıyla, Yıldırım Beyazıt döneminde, İnebey Subaşı tarafından inşa edildiğini söyledi. Harput şunları söyledi: "İl Özel İdaresi olarak Bursa'ya damgasını vuran ilk 6 Osmanlı padişahının türbeleri restore etmek birinci görevimizdi. Tarihi eserlerimize sahip çıkmak bizim en önemli vazifemizdir. Özel sektör ve vatandaşlarımızın da bu meseleye sahip çıkarak, tarihi ve manevi değerlerin ayağa kaldırılması çalışmalarına destek vermek bizleri çok mutlu ediyor. İnebey Medresesi'nin restorasyonunda yaklaşık 1 milyon 500 bin lira harcandı."
KİTAPLAR, KLİMALI SOĞUTMA SİSTEMİ İLE KORUNACAK
8 bini el yazması, 15 bin matbu olmak üzere 33 bin eserin bulunduğu İnebey Medresesi'ni gezen Vali Harput, tarihi yapıdaki bin yıllık kitapların özel bir iklimlendirme sistemiyle korunduğunu söyledi. Kitapların bulunduğu kapılarda parmak izi tanımalı özel bir sistemin kullanıldığını anlatan Harput, tarihi el yazması eserlerin iklimlendirme sistemiyle muhafaza altına alındığını kaydetti. Vali Harput şöyle konuştu:
"Yaz mevsiminde eserlerin belirli nem ve sıcaklık ortamında korunması gerekiyor. Yurt dışından getirilen iklimlendirme ve klima sistemiyle eserler 55 derece nem oranı ve 18 derece sıcaklık ortamında muhafaza altına alındı. Burada bin yıllık kitaplar var. Bu kitapların manevi değeri ölçülemez. Rutubet ve diğer tehlikelerden korumak için bu sistemi buraya getirttik. Eserlerin hem muhtevasını hem de dış emniyetini koruma altına aldık. Özel cihazlarla hem nemi hem sıcaklığı kontrol altına aldık. Türkiye'de bu alanda ilk ve tek yapı burası oldu. Adeta bir kitap hastanesi, böceklerin yediği kitaplar burada tamir ediliyor."
İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Kemal Demirel ise tarihi yapının Bursa ve Osmanlı'nın ilk 300 yılını içeren bir kara kutu mahiyetini kapsadığını dile getirdi. Demirel, "Burada yaklaşık 30 bin eser var. Bunun 8 bini el yazması kitaplardan oluşuyor. Cumhuriyet döneminde de eski yazma ve basma eserler kütüphanesi işlevi gören bu tarihi yapıyı fonksiyonuyla devam ettirmek için ayağa kaldırmayı hedefledik. Hizmete devam tarihi yapıyı yeniden kazanmış oluyoruz ve o binadaki eserleri daha iyi ortamda koruma altına alıyoruz." dedi.
TARİHİ İNEBEY MEDRESESİ
Sultan Çelebi Mehmet döneminde Hızır Bey'in oğlu olan ve Müftü unvanı ile de tanınan Ahmet Paşa tarafından 14. yüzyılda yaptırılan tarihi medreseye Küçük İnebey, Aşağı İnebey ve Müftü Ahmet Paşa Medresesi isimleri verilmiş. Bir kubbeli dershanesi ve 11 hücresi bulunan İnebey Medresesi, büyük yıpranmaya uğrayarak aynı şekliyle günümüze gelememiştir. Kütüphane binası ters (T) plan şemasında olup 14. yüzyılın karakteristik özelliklerini taşıyan bir taş yapıdır. Binayı yaptıran İnebey Subaşı, Yıldırım Beyazıt çağı devlet adamlarındandır. 17. yüzyıl sonlarında Amcazade Hüseyin Çelebi tarafından esaslı şekilde tamir ettirildiğinden daha sonraki kadı sicillerinde Hüseyin Çelebi Medresesi adı ile anılmıştır.
Binanın mülkiyeti halen vakıflara ait olup, kütüphane olarak kullanılması şartı ile Kütüphaneler Genel Müdürlüğü'ne tahsis edilmiştir. Tapu kaydında bu konuda şerh vardır. Ancak binada kiracı olarak bulunan Cemal Alanya'nın konserve imalathanesi mahkeme kararı sonucu 1 Mart 1962 tarihinde Polis marifeti ile boşaltılmış. Bundan sonra restorasyonu yapılan İnebey Medresesi 1969 yılında Orhan Camiinde bulunan el yazması ve Arap Harfli Basma Kitapların taşınmasından sonra "Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi" olarak hizmet vermeye başlamıştır.