İran'da savaş dönemi sübvansiyonları kaldırıldı; benzin yüzde 50 zamlandı

İran'da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, savaş yıllarından beri İran'da uygulanan sübvansiyonları kaldırmaya başladı. Savaş yıllarında tüketiciyi koruma ve ana tüketim mallarının stoklanmasını engelleme amacıyla İran'da uygulanan sübvansiyonlar birer birer kaldırılıyor. Değişiklikler, İran halkına pahalılık olarak yansırken, daha önce 30 litresi 1 dolar olan dizel mazotun fiyatı yüzde 50 zamlandı. Mazotun şimdi 15 litresi 1 dolara satılıyor.

Ahmedinejad, öncelikle zaruri tüketim maddelerinin başında gelen yakıt, gıda ve enerjide tadile gidilmesi kararı aldı. Bunun üzerine de devlet tarafından özel olarak verilen destek kademeli olarak kaldırıldı. İran'da düne kadar litresi 10 sentten satılan benzinin litresi, kısıtlı tüketim halinde, yani ayda 60 litreye kadar tüketilmesi halinde 40, bundan daha fazlası içinse 70 sente çıkarıldı. Yine, yaklaşık 30 litresi 1 dolar olan dizel mazotun litresi bundan sonra 15 sentten satılacak.

Değişiklik, gaz fiyatlarının da yükselmesine neden oldu. Yeni fiyatlarla 20 kilogramlık mutfak tüp gazı 2 dolara doldurulacak ve yaklaşık 100 metrekarelik bir evin aylık ısınma veya klima tutarı 20 ila 25 doları bulacak.

Fars ajansında yer alan habere göre gaz ve elektrikte de kademeli olarak kaldırılan, (yani az tüketenden daha az vergi alınan) devlet desteğinin ekonomiyi sarsmaması için, bu fiyat farkları bir ay önceden başlayarak 70 milyon İran vatandaşının özel banka hesabına yatırıldı. Bu bağlamda her İran vatandaşının hesabına devlet tarafından 2 ayda bir olmak üzere 88 dolar yatırılıyor. Bunun 8 doları ekmekteki fiyat farkına karşılık olmak üzere veriliyor.

Zaruri tüketim mallarının başında gelen un fiyatında da dengelemeye gidildi. Düne kadar tanesi 3 sentten sübvansiyonlu satılan lavaş ekmeğinin serbest piyasa fiyatı 10 sente çıkarıldı. İran'ın yerel ekmeklerinden olan 200 gramlık taş fırın ekmeklerinden "sengek" 40, pide (berberi) 35, kalın lavaş (taftun) da 20 sentten satılacak.