Almanya'da İstikal Marşı'nın telif hakkı anlaşmazlığı mahkemede çözülecek
Almanya'da patlak veren İstiklal Marşı'nın telif hakkı sorunuyla ilgili Bakanlar Kurulu'nun İstiklal Marşı'nın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kan
Almanya'da müzik eserlerinin telif haklarını takip ve tahsil eden GEMA adlı Meslek Birliğini'nin, 2007 yılında bir Türk derneğinin 23 Nisan programında İstiklal Marşı'nın söylenmesi nedeniyle telif hakkı iddia etmesiyle patlak veren sorun çözüm bekliyor.
Cihan Haber Ajansı'na konuşan Mühlacker ve Çevresi Okul Aile Birliği Başkanı Orhan İşgören, 2007 yılında 23 Nisan dolayısıyla bir etkinlik düzenlediklerini anlattı. Program esnasında İstiklal Marşı ve Alman Milli Marşı'nın yanında bir sanatçının müziği eşliğinde bir öğrencinin sanatçının taklidini yaptığını ifade etti. Bunun ardından 2008 yılında GEMA'nın derneğe bir mektup göndererek programda İstikal Marşı'nın ve başka müziklerin çalındığını ve bu eserlerin kendilerinin telif hakkı altında olduğunu belirtip ücret talep ettiklerini anlattı.
GEMA adına çalışan avukatlık bürosuna ait 11.06.2010 tarihli bir mektupta, genel olarak solist ve gruplar halinde halk şarkıları, klasik müzik, şiirler, skeçler, halk danslarının katılımcılara sunulduğu, programa giriş ücretli olduğu ve aynı şekilde İstiklal Marşı'nın da bu programda korunan bir eser olduğu gerekçesiyle Türk derneğinden ücret talep ediliyor. Misafirlerden topladıkları paranın programın masrafı için harcandığını belirten dernek başkanı İşgören'in, talebe ret cevabıyla bir pazarlık sürecine girildiği ve sürecin mahkemeye taşındığını belirtildi.
GEMA: İSTİKLAL MARŞI İÇİN HAK TALEBİMİZ YOK
Cihan Haber Ajansı'na açıklama yapan GEMA'nın bir sözcüsü ise, şirketinin İstiklal Marşı için hak talebinde bulunmadığını ileri sürdü. Dernek başkanına gönderilen mektuptaki bilgilerin sorulması üzerine ise, şirketin avukatlık bürosuyla aralarında bir yanlış anlama olduğunu savundu. Yetkili, söz konusu olayda İstiklal Marşı'nın telif hakkı değil, önemli olanın Mühlacker ve Çevresi Okul Aile Birliği Derneğinin telif hakkı GEMA'da bulunan müziklerin kamuya açık bir programda kullanılmasının olduğunu ifade etti. "Programda hangi müziklerin çalındığını, program usulünce kayıt ettirilmediği için bilemiyoruz." diyen GEMA yetkilisi, medyadan takip ettiklerine göre solist ve gruplar halinde halk şarkıları, klasik müzik, şiirler, skeçler, halk danslarının katılımcılarına sergilendiğini dile getirdi. GEMA, her halükarda bu programın kaydının zorunlu olduğu kanaatinde.
GEMA'nın Türk eser sahiplerinin haklarını dolaylı yoldan takip etme konusunda Türk eserlerini koruma kurumları ile karşılıklı anlaşmaları olduğunu kaydetti. GEMA, Türkiye'de Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) ve Müzik Eserleri Sahipleri Grubu (MSG) ile anlaşma yapmış durumda. Bu anlaşmalar sayesinde Türkiye'de GEMA üyelerinin eserlerinin kullanılmasının takip ve tahsil yetkisinin MESAM'da olduğu, Almanya'da MESAM üyelerinin eserlerinin de GEMA tarafından takip edilip korunduğu ifade edildi. İstiklal Marşı'nın telif hakkı ile ilgili MESAM daha önce, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre bir eserin koruma süresinin eser sahibinin ölümünden itibaren 70 yıl sürdüğünü, Mehmet Akif Ersoy'un 1936'da vefat ettiğini, dolayısıyla telif hakları için koruma süresinin de dolduğunu açıklamıştı.
Besteci Osman Zeki Üngör ise, 1958 yılında vefat ettiğinden koruma süresinin henüz sona ermediği, ancak varislerinin MESAM veya başka bir meslek birliğine üyeliğinin de söz konusu olmadığı açıklanmıştı. GEMA yetkilisi, kamuya açık programlarda kullanılan müziklerin telif hakkı konusunda şu açıklamada bulundu: "Müzik içerikli kamuya açık bir program öncesi GEMA'nın bölgedeki sorumlu mercinin bilgilendirilmesi önemli." 60 bin üyesi olan GEMA, dünya genelinde bir milyon sanat eseri sahibinin telif hakkını takip ediyor.
25 Ocak'ta Maulbronn Eyalet Mahkemesi'nde gerçekleşmesi planlanan duruşmada, GEMA'nın İstiklal Marşı için telif hakkında bulunup bulunmadığı netlik kazanacak. Ancak yaşanan bu olayda ortaya çıkan diğer önemli hususu dernek yetkilisi Orhan İşgören dile getirdi: "Bundan sonra Almanya'da yapacağımız programlarda müzik içerikli olursa büyük sorunlar yaşanacak." Zira bir derneğin Almanya'da düzenlediği program/etkinlik kamuya açık ve giriş ücreti talep ediliyorsa, bir sanatçıya ait müzik eserinin program esnasında çalınması sanatçının fikri hakkını ihlal ettiği anlamına geliyor ve yetkili bir kurum bunu öğrendiğinde ceza talep edebiliyor. Programda müzik çalınacaksa, yetkili kuruma önceden müracaat edilip lisans alınması gerekiyor. Söz konusu mahkeme için derneklerinin bir avukata ihtiyacı olduğunu belirten İşgören, olayı Türkiye'deki makamlara bildirdiğinde kendilerine çok yardımcı olunduğunu ve mahkeme içinde Karlsruhe Türk konsolosluğunun avukat temin etme konusunda yardımını beklediğini ifade etti.