Nobel Barış Ödülü Çinli muhalife verildi

Nobel Barış Ödülü, Pekin'in tüm uyarılarına rağmen, geçen yıl hapse atılan Çinli muhalif Liu Xiabao'ya verildi.

Norveç Nobel Komitesi, başkent Oslo'da yaptığı açıklamada, bu yılki Nobel Barış Ödülü'ne, hapisteki Çinli muhalif siyasetçi Liu Xiaobo'nun, "Çin'de temel insan hakları için uzun süreden bu yana yürüttüğü şiddet içermeyen mücadelesi" dolayısıyla layık görüldüğünü bildirdi. Norveç Nobel Komitesi Başkanı Thorbjoern Jagland, Liu'nun Çin'deki insan hakları mücadelesinin en önemli sembolü olduğunu söyledi. Daha önce seçimlerinin tartışmalı olacağını kabul eden Jagland, "Ödülü kazanan ismi duyunca anlayacaksınız." demişti. Jagland, Çin vatandaşlarının çoğunun ülke anayasasında öngörülen özgürlüklerden 'pratikte faydalanamadığını' ifade ederken, Çin'in dünyadaki yeni konumunun 'sorumluluğunu da arttırmış olması gerektiğini' vurguladı. Komite Başkanı Jagland, konuşmasında, Liu Xiaobo ismini seçim sürecinin başında belirlediklerini kaydetti.

Bu arada, Barış Ödülü duyurusu öncesinde ödüle aday gösterilen başka isimlerden bahsedilmedi. Çin'in söz konusu ödüle büyük tepki göstermesi bekleniyor. Komite, Nobel Barış Ödülü'nü geçen yıl da ABD Başkanı Barack Obama'ya vermiş ve bu karar tepki çekmişti.

Bu yılki Nobel Barış Ödülü adayları arasında Rus insan hakları savunucusu Svetlana Gannuşkina, Afgan kadın hakları savunucusu Sima Samar, Almanya eski Başbakanı Helmut Kohl ve Zimbabve Başbakanı Morgan Tsvangirai da vardı.

LİU XİAOBO KİMDİR?

54 yaşındaki Liu, geçen yıl sonunda, Çin'de çok partili demokrasi ve insan haklarına saygı talep eden 8. maddenin yazarıydı. Yazar ve eski bir akademisyen olan Liu, 1989'daki Tiananmen Meydanı gösterilerinde de yer almıştı.

Liu, 2008 Şartı olarak da bilinen ve Çin'de daha fazla özgürlük ve demokratik reformlar yapılması çağrısında bulunan ve Komünist Parti'nin tek parti yönetiminin sona ermesi gerektiğini savunan bir belgeyi yazmasının ardından tutuklanmıştı. Geçtiğimiz yıl sonunda görülen davada Liu Xiaobo, "halkı devleti yıkmaya kışkırtmak" suçlamasıyla 11 yıl hapse mahkûm edilmiş, 13 yıl da siyasi hayattan men cezası almıştı. Davayı Batılı diplomat ve basın mensuplarının izlemesine izin verilmemiş, sonucun açıklanmasından sonra Hong Kong'da çeşitli protesto gösterileri olmuştu. Uluslararası Af Örgütü ve ABD, kararı kınamış ve bunun ifade özgürlüğüne bir saldırı olduğunu bildirmişti.

Nobel Barış Ödülleri'nin son 10 yıldaki sahipleri şöyle:

-2000 Kim Dae Jung (Güney Kore)

-2001 Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Kofi Annan

-2002 ABD eski Başkanı Jimmy Carter

-2003 Şirin Ebadi (İran)

-2004 Wangari Maathai (Kenya)

-2005 Muhammed El Baradei (Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu - UAEK)

-2006 Muhammed Yunus (Bangladeş)

-2007 Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli

-2008 Martti Ahtisaari (Finlandiya)

-2009 Barack Obama (ABD)