Kira savaşları tekrar hortuyor
AVM yönetimleri ile mağaza sahipleri arasında yapılan 1 yıllık kira indirimi süresi sona eriyor.
Perakende sektörü yılbaşı nedeniyle tatlı bir telaş içinde. Ancak pek tatlı olmayan bir başka telaş daha var. Bu telaşı özellikle alışveriş merkezlerinde mağazası bulunan şirketler yaşıyor. Hatırlanacağı gibi, AVM yönetimleri ile mağaza sahipleri arasında kira konusunda ateşli tartışmalar yaşanmış, sonuçta 1 yıllığına kira indirimi konusunda anlaşma sağlanmıştı. İşte o anlaşmasın süresi 31 Aralık itibariyle sona eriyor.
Peki şimdi ne olacak? Eğer yeni bir karar alınmazsa kiralar daha önce imzalanmış kontratlara göre ödenecek. Gerçi bazı AVM yönetimleri, kira indirimini birkaç ay daha sürdürecekleri yönünde niyet belirtti.
Ancak mağaza sahiplerinin yine de endişeli oldukları gözleniyor. Hatırlanacağı gibi, Forum'un tzmir-Bornova hariç diğer tüm alışveriş merkezleri, Ankara Armada ve Cepa, Bursa Korupark, Denizli Teras Park Outlet ile İstanbul'daki Akmerkez, Capacity, Carousel, Nişantaşı City's, Kanyon ve Is-tinyePark gibi birçok alışveriş merkezi yönetimi, firmalara 2008'in Kasım ayından geçerli olmak üzere kira konusunda bazı kolaylıklar sağlamıştı. Buna karşılık Migros'un Ankara, Beylikdüzü ve An-talya'daki alışveriş merkezleri ile Metro-city kiraların uygun olduğu gerekçesiyle indirim yapmamıştı.
Multi TurkmalPun sahibi olduğu Forum AVM'lerde kira indirimi yüzde 15 ila 35 arasında değişiyor. Bu firma, indirim oranını AVM'nin bulunduğu lokasyona ve mağazaların aylık cirosuna göre belirlemiş.
Forum'un halen Türkiye çapında 8 AVM'si var. Bu merkezlerde toplam bin 150 kiracı bulunuyor. Dükkan ki-ralarıysa metrekare bazında 7.5 ila 120 euro arasında değişiyor. Bu miktar AVM'deki yerine, büyüklüğüne ve kiralayan firmanın faaliyet gösterdiği sektöre göre belirleniyor.
KİRACI PERFORMANSINI ÖLÇECEK
Forum AVM'lerin mevcut müşterilerine sağladığı kira indirimi yıl sonu itibariyle sona eriyor. Ancak Multi Turkmall, kira kontratı imzaladığı tüm perakendecileri bir kez daha mercek altına almış. Multi Turkmall Alışveriş Merkezleri Yönetimi Genel Müdürü Murat Sekmen, ziyaretçi sayısı ve kiracıların yıllık satış performanslarına bakarak kira konusunda yeniden değerlendirme yapacaklarını ve bunu kontrat sahiplerine bildireceklerini belirtiyor. Sekmen, değerlendirme sonucunda alacakları kararı önümüzdeki 6 ay uygulayacaklarını söylüyor.
Para Dergisi'nden Özbey Men'in haberine göre,birçok AVM'de olduğu gibi Forum AVM'lerde de kira ödemesinde sıkıntı yaşayan firmalar var. Sekmen, bu firmaların sayısının Forum'un her AVM'si için 5 ila 10 arasında olduğunu söylüyor. Forum'un Türkiye'de 8 AVM'si olduğuna göre, Muit Turkmall'un en az 40 perakendeci firmayla mahkemelik olduğunu söyleyebiliriz. Murat Sekmen, kirasır geciktiren firmalar; önce bildirimde bı lundukları, ödemele deki aksaklıkların devam etmesi halinde de hukuki takip başlattıklarını belirtiyor. Sekmen şunları söylüyor: "Bir takım aksamalar mutlaka oluyor. Ancak kira gelirleri bizim için kalp atışı gibi. Aksaması durumunda faaliyetlerimiz de aksar. Önemli olan bu boyuta gelmemesi."
Kira İndirimi yapan AVM'ler
Forum ( Bornova hariç )
Nişantaşı city's
Armada
Cepa
Korupark
Teras Park
Akmerkez
Capacity
Carousel
Kanyon
İstinye park
Tepe Nautilus
Capitol
Antares
KUR ŞUBATA KADAR 1.25 TL
Carousel ise 2008 sonundan geçerli olmak üzere kiralan dolar bazında 1.25 TL'ye sabitlemişti. Carousel'in işletme cisi Baymer Turizm ve Yatırım A.Ş, kur sabitlemesi uygulamasını 2010'un Şubat ayına kadar sürdürme kararı almış. Firma, şubattan sonra ise ekonomik gelişmelere bakarak konuyu yeniden ele alacak.
Carousel'de 117 mağaza ve işyeri var. Dükkan kiralan metrekare bazında 110 ila 120 dolar arasında değişiyor. Bu rakamlara ortak kullanım alanlarının giderleri de dahil. Carousel Genel Müdürü Orhan Demir, gerek ziyaretçi sayısı gerekse mağazaların toplam ciroları açısından 2009 yılının bir önceki yıla göre daha iyi geçtiğini, özellikle geçtiğimiz eylül ayından bu yana ziyaretçi sayı¬sında önemli ölçüde artış olduğunu belirtiyor. Demir'in verdiği bilgilere göre, Carousel'de kirasını zamanında ödemediği için alışveriş merkezi yönetimiyle mahkemelik olan perakende şirketi sayısı 2.
PUANA KATIL İNDİRİMİ AL
Bursa Korupark ise 2008'in mart ayında "puanlı" ismiyle bir kampanya başlatmış, kiracılarından aylık kiralarının yüzde 10'unu talep ederek bir bütçe oluşturmuştu. Bu sayede alışveriş merkezindeki herhangi bir mağazadan en az 50 TL'lik alışveriş yapan ziyaretçilerine hediye çekleri dağıtmıştı. Korupark yönetimi, kiracılarına bu kampanyaya katılmaları karşılığında aylık kiralarında yüzde 40 indirim yapmıştı.
Korupark AVM Pazarlama Müdürü Feyza Acar Sönmezer, bu tür kampanyalarla kiracılarına 2010 yılında da destek vermeyi planladıklarını belirtiyor. Korupark'ta dükkan kiraları metrekare bazında 40 ila 85 euro arasında. Merkezde 196 mağaza ve işyeri var. Ekonomik kriz nedeniyle 2009 yılında bunların 5'inin kiracısı değişmiş.
TEK TEK GÖRÜŞECEKLER
Mağaza kiraları konusunda perakendecilerin görüşlerine gelince... Türkiye genelinde 160 mağazası olan ve önemli bir bölümü AVM'lerde bulunan Kiğılı Giyim'in Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, kira indirimlerinin bir nebze de olsa kendilerini rahatlattığını, bu uygulamanın sürmesi gerektiğini belirtiyor. Kiğılı Giyim, zarar ettikleri gerekçesiyle 2009 yılında 7 mağazasını kapatmış. Bu mağazalar Denizli, Kayseri, Gaziantep ve Eskişehir'deki AVM'lerde bulunuyormuş. Abdullah Kiğılı, bekledikleri ciroyu yapmayan mağazaları kapatmaya devam edeceklerini belirtiyor ve şunları söylüyor: "Yan yana açılan AVM'ler iş yapmıyor. Bu tür AVM'lerin yöneticilerinin bunu görüp tedbir almaları lazım."
Türkiye'de 21 mağazası bulunan Beta Ayakkabı, kendi sektöründe alışveriş merkezlerinde en yaygın firmalardan biri. Çoğu İstanbul ve Ankara'daki AVM'lerde toplam 16 mağazası var. Eskişehir, Trabzon ve Mersin'deki çeşitli AVM'lerdeki mağazalarını ise 2009 yılında kapatmış.
Beta Ayakkabı Yönetim Kurulu Üyesi ve Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkan Yardımcısı Özlem İkilışık, mağaza kiraları konusunu BMD yönetim kurulunda görüştüklerini belirterek şunları söylüyor: "AVM'ler kuru sabitleyerek ya da kiralarda küçük indirimler yaparak fedakarlıkta bulundu. Perakende firmaları da çok zorda kalmadıkça mağazalarını açık tuttu.
Ekonomide daralma sürüyor. Ürün fiyatları aşırı geriledi. Bu yüzden kira giderlerimizin artmaması lazım. BMD yönetiminde herhangi bir karar almadık. Ancak firmalar gerekirse şubat ayında bulundukları alışveriş merkezinin yönetimiyle tek tek görüşeceklerdir."
Peki şimdi ne olacak? Eğer yeni bir karar alınmazsa kiralar daha önce imzalanmış kontratlara göre ödenecek. Gerçi bazı AVM yönetimleri, kira indirimini birkaç ay daha sürdürecekleri yönünde niyet belirtti.
Ancak mağaza sahiplerinin yine de endişeli oldukları gözleniyor. Hatırlanacağı gibi, Forum'un tzmir-Bornova hariç diğer tüm alışveriş merkezleri, Ankara Armada ve Cepa, Bursa Korupark, Denizli Teras Park Outlet ile İstanbul'daki Akmerkez, Capacity, Carousel, Nişantaşı City's, Kanyon ve Is-tinyePark gibi birçok alışveriş merkezi yönetimi, firmalara 2008'in Kasım ayından geçerli olmak üzere kira konusunda bazı kolaylıklar sağlamıştı. Buna karşılık Migros'un Ankara, Beylikdüzü ve An-talya'daki alışveriş merkezleri ile Metro-city kiraların uygun olduğu gerekçesiyle indirim yapmamıştı.
Multi TurkmalPun sahibi olduğu Forum AVM'lerde kira indirimi yüzde 15 ila 35 arasında değişiyor. Bu firma, indirim oranını AVM'nin bulunduğu lokasyona ve mağazaların aylık cirosuna göre belirlemiş.
Forum'un halen Türkiye çapında 8 AVM'si var. Bu merkezlerde toplam bin 150 kiracı bulunuyor. Dükkan ki-ralarıysa metrekare bazında 7.5 ila 120 euro arasında değişiyor. Bu miktar AVM'deki yerine, büyüklüğüne ve kiralayan firmanın faaliyet gösterdiği sektöre göre belirleniyor.
KİRACI PERFORMANSINI ÖLÇECEK
Forum AVM'lerin mevcut müşterilerine sağladığı kira indirimi yıl sonu itibariyle sona eriyor. Ancak Multi Turkmall, kira kontratı imzaladığı tüm perakendecileri bir kez daha mercek altına almış. Multi Turkmall Alışveriş Merkezleri Yönetimi Genel Müdürü Murat Sekmen, ziyaretçi sayısı ve kiracıların yıllık satış performanslarına bakarak kira konusunda yeniden değerlendirme yapacaklarını ve bunu kontrat sahiplerine bildireceklerini belirtiyor. Sekmen, değerlendirme sonucunda alacakları kararı önümüzdeki 6 ay uygulayacaklarını söylüyor.
Para Dergisi'nden Özbey Men'in haberine göre,birçok AVM'de olduğu gibi Forum AVM'lerde de kira ödemesinde sıkıntı yaşayan firmalar var. Sekmen, bu firmaların sayısının Forum'un her AVM'si için 5 ila 10 arasında olduğunu söylüyor. Forum'un Türkiye'de 8 AVM'si olduğuna göre, Muit Turkmall'un en az 40 perakendeci firmayla mahkemelik olduğunu söyleyebiliriz. Murat Sekmen, kirasır geciktiren firmalar; önce bildirimde bı lundukları, ödemele deki aksaklıkların devam etmesi halinde de hukuki takip başlattıklarını belirtiyor. Sekmen şunları söylüyor: "Bir takım aksamalar mutlaka oluyor. Ancak kira gelirleri bizim için kalp atışı gibi. Aksaması durumunda faaliyetlerimiz de aksar. Önemli olan bu boyuta gelmemesi."
Kira İndirimi yapan AVM'ler
Forum ( Bornova hariç )
Nişantaşı city's
Armada
Cepa
Korupark
Teras Park
Akmerkez
Capacity
Carousel
Kanyon
İstinye park
Tepe Nautilus
Capitol
Antares
KUR ŞUBATA KADAR 1.25 TL
Carousel ise 2008 sonundan geçerli olmak üzere kiralan dolar bazında 1.25 TL'ye sabitlemişti. Carousel'in işletme cisi Baymer Turizm ve Yatırım A.Ş, kur sabitlemesi uygulamasını 2010'un Şubat ayına kadar sürdürme kararı almış. Firma, şubattan sonra ise ekonomik gelişmelere bakarak konuyu yeniden ele alacak.
Carousel'de 117 mağaza ve işyeri var. Dükkan kiralan metrekare bazında 110 ila 120 dolar arasında değişiyor. Bu rakamlara ortak kullanım alanlarının giderleri de dahil. Carousel Genel Müdürü Orhan Demir, gerek ziyaretçi sayısı gerekse mağazaların toplam ciroları açısından 2009 yılının bir önceki yıla göre daha iyi geçtiğini, özellikle geçtiğimiz eylül ayından bu yana ziyaretçi sayı¬sında önemli ölçüde artış olduğunu belirtiyor. Demir'in verdiği bilgilere göre, Carousel'de kirasını zamanında ödemediği için alışveriş merkezi yönetimiyle mahkemelik olan perakende şirketi sayısı 2.
PUANA KATIL İNDİRİMİ AL
Bursa Korupark ise 2008'in mart ayında "puanlı" ismiyle bir kampanya başlatmış, kiracılarından aylık kiralarının yüzde 10'unu talep ederek bir bütçe oluşturmuştu. Bu sayede alışveriş merkezindeki herhangi bir mağazadan en az 50 TL'lik alışveriş yapan ziyaretçilerine hediye çekleri dağıtmıştı. Korupark yönetimi, kiracılarına bu kampanyaya katılmaları karşılığında aylık kiralarında yüzde 40 indirim yapmıştı.
Korupark AVM Pazarlama Müdürü Feyza Acar Sönmezer, bu tür kampanyalarla kiracılarına 2010 yılında da destek vermeyi planladıklarını belirtiyor. Korupark'ta dükkan kiraları metrekare bazında 40 ila 85 euro arasında. Merkezde 196 mağaza ve işyeri var. Ekonomik kriz nedeniyle 2009 yılında bunların 5'inin kiracısı değişmiş.
TEK TEK GÖRÜŞECEKLER
Mağaza kiraları konusunda perakendecilerin görüşlerine gelince... Türkiye genelinde 160 mağazası olan ve önemli bir bölümü AVM'lerde bulunan Kiğılı Giyim'in Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, kira indirimlerinin bir nebze de olsa kendilerini rahatlattığını, bu uygulamanın sürmesi gerektiğini belirtiyor. Kiğılı Giyim, zarar ettikleri gerekçesiyle 2009 yılında 7 mağazasını kapatmış. Bu mağazalar Denizli, Kayseri, Gaziantep ve Eskişehir'deki AVM'lerde bulunuyormuş. Abdullah Kiğılı, bekledikleri ciroyu yapmayan mağazaları kapatmaya devam edeceklerini belirtiyor ve şunları söylüyor: "Yan yana açılan AVM'ler iş yapmıyor. Bu tür AVM'lerin yöneticilerinin bunu görüp tedbir almaları lazım."
Türkiye'de 21 mağazası bulunan Beta Ayakkabı, kendi sektöründe alışveriş merkezlerinde en yaygın firmalardan biri. Çoğu İstanbul ve Ankara'daki AVM'lerde toplam 16 mağazası var. Eskişehir, Trabzon ve Mersin'deki çeşitli AVM'lerdeki mağazalarını ise 2009 yılında kapatmış.
Beta Ayakkabı Yönetim Kurulu Üyesi ve Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkan Yardımcısı Özlem İkilışık, mağaza kiraları konusunu BMD yönetim kurulunda görüştüklerini belirterek şunları söylüyor: "AVM'ler kuru sabitleyerek ya da kiralarda küçük indirimler yaparak fedakarlıkta bulundu. Perakende firmaları da çok zorda kalmadıkça mağazalarını açık tuttu.
Ekonomide daralma sürüyor. Ürün fiyatları aşırı geriledi. Bu yüzden kira giderlerimizin artmaması lazım. BMD yönetiminde herhangi bir karar almadık. Ancak firmalar gerekirse şubat ayında bulundukları alışveriş merkezinin yönetimiyle tek tek görüşeceklerdir."