Koalisyon Güçlerinin Yemen'deki Operasyonlarının 2. Yılı

Hükümet güçleri, koalisyon güçlerinin verdiği hava desteğiyle ülkenin yüzde 80'ini kontrol ederken, başkent Sana ve stratejik öneme sahip bazı bölgeler ise hala Husiler ve Salih yanlılarının denetiminde bulunuyor Meşru yönetime bağlı güçler ile Husiler ve Salih yanlıları arasında 2 yıldan fazla süredir devam çatışmalarda şu ana kadar 20 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor Yemen hükümet güçleri, güneyde yer alan Aden, Lahic, Ebyen, Dali ve Şebve vilayetlerini tamamen kontrolüne geçirmesine rağmen zaman zaman Dali ve Şebve kırsalları çatışmalara sahne oluyor.

ZEKERİYA EL-KEMALİ - Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Yemen'de Husiler ve devrik Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih yanlılarına karşı hükümet güçlerine destek amacıyla 26 Mart 2015'te başlattığı operasyonların üzerinden 2 yıl geçmesine rağmen taraflar arasındaki çatışmalar birçok cephede devam ediyor.

Yemen'de Eylül 2014'te Husilerin başkent Sana'yı ele geçirmesinin ardından Husiler ve Salih yanlısı güçlerle mücadele eden meşru hükümetin müdahale çağrısıyla, 26 Mart'ta başlayan Kararlılık Fırtınası'nın birinci yılında, başta geçici başkent olarak belirlenen Aden vilayeti olmak üzere ülkenin güneyindeki kentlerin çoğunu kurtarma başarısı elde edilirken, bu operasyonların ikinci yılında ise sadece küçük bazı belde ve bölgelerin kurtarılmasıyla yetinildi.

Ülkedeki taraflar arasında 2 yılı aşkın süredir devam çatışmaları yakından takip eden gözlemciler, Husiler ve Salih yanlısı güçlerin Kararlılık Fırtınası'nın ikinci yılında binlerce militanını kaybetmesinin yanı sıra coğrafi olarak da büyük hezimetler yaşadığını ifade ediyor.

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi İsmail Vild eş-Şeyh Ahmed tarafından sunulan BM'nin yol haritasını kabul etmeye yanaşmayan taraflar arasındaki şiddet olayları artarken, Husiler ve Salih yanlılarının Suudi Arabistan topraklarına yönelik balistik füze saldırılarına karşı koalisyon güçlerinin hava saldırıları yoğun şekilde sürüyor.

Husilerin Yemen'deki ilerleyişini durdurmak amacıyla 26 Mart 2015'te başlatılan operasyon kapsamında Temmuz 2015'te güneyde yer alan Aden ve civar kentler kurtarılırken, 2016 yılında ise stratejik öneme sahip küçük bazı ilçe ve beldeler kurtarıldı.

- Hükümetin kontrolündeki bölgeler

Meşru hükümete bağlı ordu güçleri, koalisyon güçlerinin verdiği hava desteğiyle Yemen topraklarının yüzde 80'ini kurtardıklarını belirtirken, gözlemciler ise başkent Sana ve Kızıldeniz sahil şeridinde yer alan El-Hudeyde ve stratejik limanı gibi önemli bölgelerin hala Husiler ve Salih yanlılarının kontrolünde olduğuna dikkati çekiyor.

Yemen hükümet güçleri, güneyde yer alan Aden, Lahic, Ebyen, Dali ve Şebve vilayetlerini tamamen kontrolüne geçirmesine rağmen zaman zaman Dali ve Şebve kırsalları çatışmalara sahne oluyor.

Ülkenin güneydoğusundaki Hadramevt vilayeti, doğudaki El-Mahra bölgesi ve Aden Körfezi'nin sonunda kıyılara 500 kilometre mesafede yer alan 4 adacıktan oluşan Sukotra vilayeti ise çatışmaların ulaşmadığı yerler olarak biliniyor.

Başkent Sana'nın doğusunda yer alan petrol kenti Marib'in yanı sıra kuzeydeki El-Cevf ve güneybatıdaki Taiz vilayetlerinin büyük bir kısmında kontrolü sağlayan ordu, Halk Direniş Güçleri (HDG), koalisyon güçlerinden aldıkları destekle Taiz'e bağlı Kızıldeniz sahil bölgesindeki Zubab ve Muha ilçelerini de Husilerden geri alarak stratejik öneme sahip Babu'l Mendeb Boğazı'nda denetimi sağlamıştı.

Başkent Sana'nın yanı sıra Zamar, İbb, El-Mahvit, Reyme, Hudeyde ve Amran kentlerini kontrolünde tutan Husiler ve Salih güçleri ise ülkenin kuzeyindeki Suudi Arabistan sınırında yer alan Sada, Hacce ve orta kesimdeki Beyda vilayetlerinin büyük bir kesiminde hükmediyor.

- Meşru yönetimin karşılaştığı zorluklar

Görevini uzun süre Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'dan yapan Yemen meşru hükümeti, görevini 2015 yılında geçici başkent olarak ilan edilen Aden'de sürdürmeye başladı. Bu bağlamda, Merkez Bankası da başkent Sana'dan Aden'e taşındı.

Başbakan Ahmed bin Dağr, birkaç bakan ile birlikte Aden'de görevini sürdürürken, Dışişleri Bakanı ise Yemen'deki yabancı diplomatik temsilcilerin geçici olarak Riyad'da ikamet etmesi dolayısıyla burada görev yapıyor.

Aden'de iş başı yapmasına rağmen güvenlik ve ekonomi konusunda kontrolü sağlayamayan Yemen hükümeti, El-Kaide'nin saldırıları nedeniyle memurların maaşlarını ödeme, Uluslararası Aden Havalimanı'nda uçuşları düzenli olarak başlatma ile Husiler ve Salih yanlısı güçlerden kurtarılan kentlerin yakıt ve elektrik ihtiyaçlarını giderme konusunda sorunlar yaşıyor.

Koalisyon güçlerinin müdahalesinin ikinci yılında Yemen'de ordu ve HDG birlikleri ile Husiler ve Salih yanlısı güçler arasında yaşanan şiddetli çatışmaların altyapıda oluşturduğu hasar ve yıkımlar hala giderilmedi.

Meşru hükümetin Aden'de onardığı elektrik şebekesinde aksaklıklar yaşanırken, ülkenin çoğu kentinde hala elektrik hizmeti verilemiyor. Sana'da ise Husiler, vergi akışında sorunlar yaşanmaması için sadece ticari bazı mahallelere elektrik veriyor.

Birleşmiş Milletlerin verilerine göre, sağlık hizmetlerinin yüzde 50 aksadığı Yemen'de çatışmalar sırasında zarar gören onlarca okul, tesis ve köprü de hizmet dışı kaldı. Koalisyon güçleri tarafından geçen yıl ağustos ayından beri Uluslararası Sana Havalimanı'na uçuş yasağı getirilmesi nedeniyle Yemen'de sadece Aden ve Seyun havalimanları uluslararası uçuşlar için hizmet veriyor.

- Siyasi çözüm arayışları

Kuveyt'te 21 Nisan- 6 Ağustos 2016 tarihlerinde 90 gün süren Yemen müzakerelerinin sonuçsuz kalmasından bu yana BM Yemen Özel Temsilcisi Şeyh Ahmed'in tüm çabalarına rağmen ülkedeki barış sürecine ilişkin bir adım atılmadı.

Söz konusu müzakerelerin ardından Yemen krizinin çözümü için yeni bir yol haritasını belirleme çalışmaları kapsamında bölgesel ve uluslararası birçok başkente ziyaretler gerçekleştiren Şeyh Ahmed'in girişimleri henüz bir sonuç vermedi.

Kuveyt'te BM ara buluculuğunda yapılan Yemen barış müzakereleri 6 Ağustos'ta askıya alınmıştı. Şeyh Ahmed, müzakerelerin 6 Eylül'de başlayacağını duyurmasına rağmen, taraflar nezdinde sonuç alınamamıştı.

- Tarafların can kayıpları 20 bin olarak tahmin ediliyor

Yemen'de iki yıldan fazla süren şiddetli çatışmalarda hükümet güçleri de Husiler ve onlara destek veren devrik lider Salih yanlıları da kayıpların toplam sayısıyla ilgili bilgi vermiyor.

Ordu birlikleri ve HDG saflarında savaşanlardan şu ana kadar 5 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği tahmin edilirken, her ay yaklaşık 500 kayıp veren Husiler ve Salih yanlısı güçlerin safında ise öldürülenlerin 15 binin üzerinde olduğu iddia ediliyor.

- Koalisyon güçlerinin önceliğinde Hudeyde var

Hükümete yakın askeri kaynaklar, koalisyon güçlerinin Husiler ve Salih yanlılarına yönelik operasyonda bu yılki hedefleri arasında Hudeyde ilinin Kızıldeniz sahil şeridi ve stratejik öneme sahip limanının kurtarılmasının yer aldığını aktarıyor.

Gözlemciler, hükümetin, Kuveyt müzakerelerinde Husiler ve Salih yanlısı güçlerin başkent Sana, Taiz ve Hudeyde kentlerinden çekilmelerini şart koştuğu ancak Husilerin ise buna karşın sadece Sana'dan çekilmeyi kabul ettiğini dile getiriyor. Bu nedenle koalisyon güçlerinin, askeri güçle Hudeyde kentine girdikten sonra yol haritasının detaylarına girmeyi göze aldığı belirtiliyor.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri, Husilerin Yemen'deki ilerleyişini durdurmak amacıyla, 26 Mart 2015'te 'Kararlılık Fırtınası' adı verilen hava harekatı başlatmıştı. Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi yönetiminin müdahale çağrısı üzerine başlatılan operasyonun 21 Nisan'da sona erdiği açıklanmış, ardından Yemen halkı için artık 'Umuda Dönüş' operasyonunun başladığı duyurulmuştu.

Kaynak: AA