Elektrik Piyasası Kanun Teklifi, Komisyonda Kabul Edildi (1)
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, yurt dışında arama ve araştırma faaliyetleri yapabilecek Kömür madenlerine ilişkin ruhsatlar, rezerv kaybına sebep olmayacak şekilde, elektrik üretimine yönelik olmak üzere Bakanlık onayı ile ayrı ruhsatlara bağlanabilecek Özel mülkiyete konu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, söz konusu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabilecek.
Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda, kabul edildi.
Teklife göre, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Kamu Kuruluşlarının Yurt Dışındaki İhalelere Katılması Hakkında Kanun'a tabi olmaksızın, yurt dışında arama ve araştırma faaliyetleri yapmaya, bu faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla yurt dışında şirket kurmaya, yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişilerle yurt dışında şirket veya ortaklık kurmaya, imtiyazlı ortak olmaya, şirketler veya ortaklıklarla ilgili her türlü pay, hisse senedi ve diğer ortaklık paylarını alıp satmaya ve yurt dışında çalışma bürosu açmaya yetkili olacak.
Teklife göre, zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerinin aşılattırılması hakkında kanunun sınırlayıcı hükümlerinin uygulanmayacağı tesis ve faaliyetler şöyle:
'Askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerinde veya ülke güvenliği ile doğrudan ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsisli ve fiilen kullanımda olan araziler, harekat ve savunma amaçlı yerlerdeki tesisler (konut ve sosyal tesisler hariç) ile özel güvenlik bölgesi ilan edilen yerlerdeki tesisler, rafineri, petrokimya tesisleri ve eklentileri ile nükleer santral projeleri kapsamında yapılması öngörülen tesis ve faaliyetler kapsamında Kıyı Kanunu'nun kıyılar sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin yapı ve yapılaşmaya dahil sınırlayıcı hükümleri ile nükleer santral projeleri kapsamında yapılması öngörülen tesis ve faaliyetler.'
Nükleer santral sahalarındaki yapılar hakkında, Yapı Denetimi Hakkında Kanun hükümleri ile İmar Kanunu'nun fenni mesuliyete ilişkin hükümleri uygulanmayacak. Ancak bu yapıların yapı denetimi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından yetkilendirilen tüzel kişiliğe sahip, yapı denetimi kuruluşları tarafından denetim kuruluşu ile nükleer santralın lisans sahibi arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre gerçekleştirilecek.
Yapı denetiminin bu kuruluşlar tarafından yapılması nükleer santral lisans sahibinin münhasır ve kusursuz sorumluluğunu kısmen veya tamamen ortadan kaldırmayacak. Bu yapılara ilişkin olarak yapılacak yetkilendirme ve denetimlerle ilgili usul ve esaslar ile yapı denetimi kuruluşu ile nükleer santral lisans sahibi arasında akdedilecek hizmet sözleşmesinin kapsamına ilişkin hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşü alınarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesislerinin milli menfaatlere ve modem teknolojiye uygun şekilde kurulması ve işletilmesi için gerekli yükümlülükleri ile ilgili olarak inceleme, tespit, raporlama, proje onay ve kabul işlemleri yapmak üzere; ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşlarını, Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında da dağıtım lisansı sahibi tüzel kişileri veya özel hukuk tüzel kişileri yetkilendirecek.
Bakanlık, bu tüzel kişilerden hizmet satın almak ve bu tüzel kişilerin nitelikleri, yetkilendirilmesi, hak ve yükümlülükleri ile bu tüzel kişilere uygulanacak yaptırımları ve diğer hususları da düzenleyecek.
-Lisans sayısı kısıtlaması kaldırılıyor
Kömür madenlerine ilişkin ruhsatlar, rezerv kaybına sebep olmayacak şekilde, elektrik üretimine yönelik olmak üzere Bakanlık onayı ile ayrı ruhsatlara bağlanabilecek.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun üye sayısı, 9'dan 7'ye indirilecek.
Kurul, lisans ve sertifikaların; verilmesi, tadili, geçici olarak durdurulması, iptali ve ön araştırma yapılması hususunda ilgili kanunlar tarafından kendisine verilen yetkilerin bir kısmını veya tamamını ilgili hizmet birimlerine devredebilecek.
Doğalgaz Piyasası Kanunu'nda, belediye sınırları ile mücavir alan sınırlarının beraber değerlendirilmesi gerektiği hususuna açıklık getirmek amacıyla 'şehir' tanımı yeniden düzenleniyor.
Doğalgaz arz güvenliğinin sağlanabilmesi için gerekli günlük kapasite ihtiyacının, kesinti olması durumunda da yönetilebilmesi amacıyla ulusal topraklarda depolanacak doğalgaz miktarını artıracak düzenleme getiriliyor. Dağıtım şirketlerinin yurt çapında sahip olabilecekleri lisans sayısı ile ilgili kısıtlama kaldırılıyor.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi ve Kurulun teknik ve ekonomik olarak uygun bulması durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilecek veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans bölgesine bölünebilecek. Dağıtım şirketlerinin birleşme taleplerine ilişkin başvuruların değerlendirilmesinde, işletme verimliliği açısından şebeke bütünlüğü ve bölgesel yakınlık dikkate alınacak.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilere ilişkin olarak kendi faaliyet alanındaki tüzel kişilerden birisine belirli sınırlamalar kapsamında iştirak edebilmesi sağlanacak. Böylece dağıtım şirketlerinin kendi aralarında tecrübe bilgi ve teknoloji paylaşımı ile finansman desteği verebilmeleri konusunda esneklik getirilecek.
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ'nin (TETAŞ) mevcut portföyünün dışında tedarik amaçlı elektrik enerjisi alımları, Kamu İhale Kanunu mevzuatı kapsamı dışında olacak.
Teklifle, Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 17. maddesinde düzenleme yapılıyor. Buna göre, kaçak veya menşei belli olmayan LPG ile piyasa faaliyetinde bulunan lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek. Teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG'yi piyasa faaliyetine konu etme fiilini lisans süresince aynı lisansla üç defa işleyen lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek. Teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG mahkeme kararı ile müsadere edilecek. Bu LPG'yi ikmal edenler zararı tanzim etmekle yükümlü olacak.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasına tabi üretim tesislerinin iletim veya dağıtım sistem güvenliği açısından uymaları gereken yükümlülükler ile bu üretim tesislerinden dengeleme güç piyasası veya yan hizmetler piyasası kapsamında faaliyette bulunacakların belirlenmesi ve bu piyasalarda faaliyette bulunacak tüzel kişilere ilişkin hak ve yükümlülükler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Teklifle 'teknik ve teknik olmayan kayıp' ile 'dağıtım şebekesi' ibareleri tanımlanıyor. Buna göre, 'Teknik ve teknik olmayan kayıp: Dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı oluşturan ve maliyeti etkileyen; teknik kayıp veya kaçak kullanım gibi sebeplerden kaynaklanan ve teknik bir sebebe dayanmayan kaybı'; 'Dağıtım şebekesi: Tüketicilerin iç tesisatını dağıtım sistemine bağlamak üzere tesis edilen bağlantı hatları hariç dağıtım tesisi' olarak açıklanıyor.
-Yenilenebilir enerji kaynak alanları
Yenilenebilir enerji kaynak alanlarını kullanacak tüzel kişilerde aranacak koşulların belirlenmesi, Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin (TEİAŞ) tarafından bağlantı görüşü verilmesi ve kapasite tahsisi yapılması, yapılacak yarışma, yenilenebilir enerji kaynak alanı tahsisi, teminat alınması, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde teminatın irat kaydedilmesi, yurtiçinde üretim veya yerli malı kullanım şartı ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Yenilenebilir enerji kaynak alanlarında kurulacak üretim tesislerinde kullanılacak aksam için Bakanlık tarafından yönetmelikle belirlenecek şekilde yurt içinde üretim veya yerli malı kullanım şartı aranacak.
Üretim tesisleri için önlisans ve lisans verme koşulları, iptali ve tadili ile ilgili hususlar, Kurum tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenecek kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda, bu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak kullanımını ve verimliliğini etkileyici imar planları düzenlenemeyecek.
Özel mülkiyete konu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, söz konusu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabilecek.
Lisans alınıncaya kadar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından yönetmelikle belirlenen istisnalar dışında önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, hisselerinin devri veya hisselerin devri sonucunu doğuracak iş ve işlemlerin yapılması veya Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda önlisans iptal edilecek.
Nükleer enerji üretim tesisleri için alınacak yapı ruhsatı ve diğer mevzuattan kaynaklanan inşaata ilişkin izin, onay, lisans, ruhsat ve benzeri belgeler ile üretim tesisinin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde edildiğine ilişkin belgeler, üretim lisansı verilmesinden sonra olmak üzere, Kurul tarafından belirlenen süre içinde EPDK'ya sunulacak.
EPDK tarafından belirlenen süre içerisinde istenen belgelerin mücbir sebepler veya lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında EPDK'ya sunulmaması halinde üretim lisansı iptal edilecek. Bu üretim tesislerinde, diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla üretim lisansı alınmadan önce üretim tesisi ile doğrudan ilgili olmayan yapıların inşasına başlanabilecek.
(Sürecek)
Kaynak: AA
Teklife göre, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Kamu Kuruluşlarının Yurt Dışındaki İhalelere Katılması Hakkında Kanun'a tabi olmaksızın, yurt dışında arama ve araştırma faaliyetleri yapmaya, bu faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla yurt dışında şirket kurmaya, yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişilerle yurt dışında şirket veya ortaklık kurmaya, imtiyazlı ortak olmaya, şirketler veya ortaklıklarla ilgili her türlü pay, hisse senedi ve diğer ortaklık paylarını alıp satmaya ve yurt dışında çalışma bürosu açmaya yetkili olacak.
Teklife göre, zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerinin aşılattırılması hakkında kanunun sınırlayıcı hükümlerinin uygulanmayacağı tesis ve faaliyetler şöyle:
'Askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerinde veya ülke güvenliği ile doğrudan ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsisli ve fiilen kullanımda olan araziler, harekat ve savunma amaçlı yerlerdeki tesisler (konut ve sosyal tesisler hariç) ile özel güvenlik bölgesi ilan edilen yerlerdeki tesisler, rafineri, petrokimya tesisleri ve eklentileri ile nükleer santral projeleri kapsamında yapılması öngörülen tesis ve faaliyetler kapsamında Kıyı Kanunu'nun kıyılar sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin yapı ve yapılaşmaya dahil sınırlayıcı hükümleri ile nükleer santral projeleri kapsamında yapılması öngörülen tesis ve faaliyetler.'
Nükleer santral sahalarındaki yapılar hakkında, Yapı Denetimi Hakkında Kanun hükümleri ile İmar Kanunu'nun fenni mesuliyete ilişkin hükümleri uygulanmayacak. Ancak bu yapıların yapı denetimi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından yetkilendirilen tüzel kişiliğe sahip, yapı denetimi kuruluşları tarafından denetim kuruluşu ile nükleer santralın lisans sahibi arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre gerçekleştirilecek.
Yapı denetiminin bu kuruluşlar tarafından yapılması nükleer santral lisans sahibinin münhasır ve kusursuz sorumluluğunu kısmen veya tamamen ortadan kaldırmayacak. Bu yapılara ilişkin olarak yapılacak yetkilendirme ve denetimlerle ilgili usul ve esaslar ile yapı denetimi kuruluşu ile nükleer santral lisans sahibi arasında akdedilecek hizmet sözleşmesinin kapsamına ilişkin hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşü alınarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesislerinin milli menfaatlere ve modem teknolojiye uygun şekilde kurulması ve işletilmesi için gerekli yükümlülükleri ile ilgili olarak inceleme, tespit, raporlama, proje onay ve kabul işlemleri yapmak üzere; ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşlarını, Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında da dağıtım lisansı sahibi tüzel kişileri veya özel hukuk tüzel kişileri yetkilendirecek.
Bakanlık, bu tüzel kişilerden hizmet satın almak ve bu tüzel kişilerin nitelikleri, yetkilendirilmesi, hak ve yükümlülükleri ile bu tüzel kişilere uygulanacak yaptırımları ve diğer hususları da düzenleyecek.
-Lisans sayısı kısıtlaması kaldırılıyor
Kömür madenlerine ilişkin ruhsatlar, rezerv kaybına sebep olmayacak şekilde, elektrik üretimine yönelik olmak üzere Bakanlık onayı ile ayrı ruhsatlara bağlanabilecek.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun üye sayısı, 9'dan 7'ye indirilecek.
Kurul, lisans ve sertifikaların; verilmesi, tadili, geçici olarak durdurulması, iptali ve ön araştırma yapılması hususunda ilgili kanunlar tarafından kendisine verilen yetkilerin bir kısmını veya tamamını ilgili hizmet birimlerine devredebilecek.
Doğalgaz Piyasası Kanunu'nda, belediye sınırları ile mücavir alan sınırlarının beraber değerlendirilmesi gerektiği hususuna açıklık getirmek amacıyla 'şehir' tanımı yeniden düzenleniyor.
Doğalgaz arz güvenliğinin sağlanabilmesi için gerekli günlük kapasite ihtiyacının, kesinti olması durumunda da yönetilebilmesi amacıyla ulusal topraklarda depolanacak doğalgaz miktarını artıracak düzenleme getiriliyor. Dağıtım şirketlerinin yurt çapında sahip olabilecekleri lisans sayısı ile ilgili kısıtlama kaldırılıyor.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi ve Kurulun teknik ve ekonomik olarak uygun bulması durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilecek veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans bölgesine bölünebilecek. Dağıtım şirketlerinin birleşme taleplerine ilişkin başvuruların değerlendirilmesinde, işletme verimliliği açısından şebeke bütünlüğü ve bölgesel yakınlık dikkate alınacak.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilere ilişkin olarak kendi faaliyet alanındaki tüzel kişilerden birisine belirli sınırlamalar kapsamında iştirak edebilmesi sağlanacak. Böylece dağıtım şirketlerinin kendi aralarında tecrübe bilgi ve teknoloji paylaşımı ile finansman desteği verebilmeleri konusunda esneklik getirilecek.
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ'nin (TETAŞ) mevcut portföyünün dışında tedarik amaçlı elektrik enerjisi alımları, Kamu İhale Kanunu mevzuatı kapsamı dışında olacak.
Teklifle, Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 17. maddesinde düzenleme yapılıyor. Buna göre, kaçak veya menşei belli olmayan LPG ile piyasa faaliyetinde bulunan lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek. Teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG'yi piyasa faaliyetine konu etme fiilini lisans süresince aynı lisansla üç defa işleyen lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek. Teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG mahkeme kararı ile müsadere edilecek. Bu LPG'yi ikmal edenler zararı tanzim etmekle yükümlü olacak.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasına tabi üretim tesislerinin iletim veya dağıtım sistem güvenliği açısından uymaları gereken yükümlülükler ile bu üretim tesislerinden dengeleme güç piyasası veya yan hizmetler piyasası kapsamında faaliyette bulunacakların belirlenmesi ve bu piyasalarda faaliyette bulunacak tüzel kişilere ilişkin hak ve yükümlülükler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Teklifle 'teknik ve teknik olmayan kayıp' ile 'dağıtım şebekesi' ibareleri tanımlanıyor. Buna göre, 'Teknik ve teknik olmayan kayıp: Dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı oluşturan ve maliyeti etkileyen; teknik kayıp veya kaçak kullanım gibi sebeplerden kaynaklanan ve teknik bir sebebe dayanmayan kaybı'; 'Dağıtım şebekesi: Tüketicilerin iç tesisatını dağıtım sistemine bağlamak üzere tesis edilen bağlantı hatları hariç dağıtım tesisi' olarak açıklanıyor.
-Yenilenebilir enerji kaynak alanları
Yenilenebilir enerji kaynak alanlarını kullanacak tüzel kişilerde aranacak koşulların belirlenmesi, Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin (TEİAŞ) tarafından bağlantı görüşü verilmesi ve kapasite tahsisi yapılması, yapılacak yarışma, yenilenebilir enerji kaynak alanı tahsisi, teminat alınması, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde teminatın irat kaydedilmesi, yurtiçinde üretim veya yerli malı kullanım şartı ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Yenilenebilir enerji kaynak alanlarında kurulacak üretim tesislerinde kullanılacak aksam için Bakanlık tarafından yönetmelikle belirlenecek şekilde yurt içinde üretim veya yerli malı kullanım şartı aranacak.
Üretim tesisleri için önlisans ve lisans verme koşulları, iptali ve tadili ile ilgili hususlar, Kurum tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.
Yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenecek kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda, bu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak kullanımını ve verimliliğini etkileyici imar planları düzenlenemeyecek.
Özel mülkiyete konu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, söz konusu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabilecek.
Lisans alınıncaya kadar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından yönetmelikle belirlenen istisnalar dışında önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, hisselerinin devri veya hisselerin devri sonucunu doğuracak iş ve işlemlerin yapılması veya Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda önlisans iptal edilecek.
Nükleer enerji üretim tesisleri için alınacak yapı ruhsatı ve diğer mevzuattan kaynaklanan inşaata ilişkin izin, onay, lisans, ruhsat ve benzeri belgeler ile üretim tesisinin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde edildiğine ilişkin belgeler, üretim lisansı verilmesinden sonra olmak üzere, Kurul tarafından belirlenen süre içinde EPDK'ya sunulacak.
EPDK tarafından belirlenen süre içerisinde istenen belgelerin mücbir sebepler veya lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında EPDK'ya sunulmaması halinde üretim lisansı iptal edilecek. Bu üretim tesislerinde, diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla üretim lisansı alınmadan önce üretim tesisi ile doğrudan ilgili olmayan yapıların inşasına başlanabilecek.
(Sürecek)