Prof. Dr. Akalin Açiklamasi 'M Çiçegi Için Pandemi Beklentimiz Yok'

Bursa Uludag Üniversitesi Enfeksiyon Hastaliklari Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Halis Akalin, son haftalarda dünya çapinda sikça görülen ve halk arasinda ‘Maymun Çiçegi’ olarak da bilinen M Çiçegi virüsü hakkinda açiklamalarda bulundu. Hastalik hakkinda merak edilenleri cevaplayan Akalin, hastaligin 2003 yilina kadar yurt disina çikmadigini belirterek, 2022 yilinda bazi Avrupa ülkelerinde görülmeye basladigini söyledi.

Covid-19 gibi hizli bulasan bir virüs olmadigindan muhtemel bir pandemi beklemedigini de söyleyen Akalin, tedbir maksatli son 3 hafta içerisinde yurt disi seyahati yapan kisilerden yakin temastan kaçinilmasi gerektigini ifade etti.

2023 sonlarinda Afrika’da vakalar artti

Basin mensuplarina yaptigi açiklamada M Çiçegi’nin ilk görüldügü günden günümüze kadar olan süreci aktaran Akalin, “M Çiçegi hastaliginin aslinda eski ismi maymun çiçegi ama artik biz M Çiçegi olarak tanimliyoruz. Yeni bir hastalik degil aslinda. Ilk olarak baktigimiz zaman 1959 yilinda Danimarka’da maymunlarda saptanmis. 1970 yilinda ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 9 aylik bir bebekte ilk olarak raporlanmis. Hastaliga baktigimiz zaman M Çiçegi hastaligina 2003 yilina kadar Afrika disina çikmamis. Hayvanlardan insanlara geçen hastaliklara biz zoonoz diyoruz ama insandan insana da geçebiliyor. Daha çok Orta Afrika ve Bati Afrika ülkelerinde görülen bir hastalik. Dünya Saglik Örgütü 2022’nin Mayis ayinda halk sagligi açisindan acil durum uyarisi verdi. Ingiltere’de 8 olgunun bildirilmesiyle ki bu 8 olgunun sadece bir tanesi Afrika baglantiliydi. Ama diger olgulara baktigimiz zaman ne bu ilk saptanan olguyla bir temaslari ne de bir Afrika’yla seyahat öyküleri bulunmaktaydi 2022 yilinda tüm kitalara yayildi diyebiliriz. Yani birçok ülkede M Çiçegi hastaligi görüldü.

2023 yilinin Mayis ayina geldigimiz zaman Afrika’daki ve dünyadaki hasta sayilarinin azalmasiyla birlikte küresel acil durum uyarisi kaldirildi. Ta ki 2024 yili 14 Agustos’a gelinceye kadar. Çünkü 2023 yilinin sonlarindan baslayarak özellikle Afrika’da hastalarin sayisi artmaya basladi” seklinde konustu.

Ölüm orani düsük olan bir hastalik

M Çiçegi’nin bulas yollarini ve ölüm riskini degerlendiren Prof. Dr. Akalin, “Bulas yoluna baktigimiz zaman özellikle hasta kisilerle yakin temas sonucu geçiyor. Yani kisilerin salgilarindan geçebilir. Kullandiklari esyalara temas yoluyla geçebilir. Ama sunu da vurgulamak isterim. Örnegin metroda seyahat ediyorsunuz tutundunuz, elinize yara bere çatlak yok. Böyle bir risk yok. Yani burada önemli olan tabii hijyen kurallarina uymak. Yani sik sik ellerimizi yikamak. Cinsel yolla da bulasabiliyor. Bunu da vurgulamak istiyorum. Özellikle 2022’deki ilk acil durum ilanindaki Avrupa’da görülen hastalara baktigimiz zaman cinsel yolun birazcik daha ön planda oldugunu görüyoruz. Ama bu sadece cinsel yolla bulasan bir hastalik degil. Yaklasik olarak virüsle temas ettikten sonra hastaligin olusmasina kadar geçen bir süre var. Biz buna kuluçka süresi diyoruz. Genellikle 5 gün ila 21 gün arasinda degisiyor. Yani aklimizda kalmasi açisindan pratik olarak 1 haftayla 3 hafta arasinda degisiyor. Daha sonra özellikle 1-4 gün süren bizim program dedigimiz yani ates, bas agrisi, kas agrilari, sirt agrilarinin ön planda oldugu bir dönem var. Bu dönemi döküntülerin oldugu, genel olarak tüm vücudumuzda yaygin da olabilir. Ya da vücudumuzun herhangi bir bölgesinde de olabilir. Ya da genital bölgede de olabilir. Baslangiç döneminden sonra atesin düsmesiyle beraber döküntüler ortaya çikmaya basliyor. Ölüm oraninin düsük oldugu bir hastalik. En son 2024 yilindaki salginda Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde yaklasik yüzde 3 bir ölüm orani bildirildi.

Ama ben ve bu konudaki birçok otorite orada hastalik izleme sistemlerinin çok güçlü olmamasi dolayisiyla bu ölüm oranlari bile yüksek” dedi.

Tedavi için onaylamis ilaçlar bulunmuyor

M Çiçegi için herhangi bir onaylanmis tedavi yöntemi olmadigini fakat çiçek hastaligi tedavisinde kullanilan ilaçlarin kullanildigini söyleyen Akalin, “Tedavi için bazi ilaçlar var. Genellikle ilaçlarin onaylari dünyada hepimizin kabul ettigi FDA dedigimiz Amerika Ilaç Gida Idaresi tarafindan onaylanmis tedavilerden bahsediyoruz. Henüz bunlar FDA tarafindan bu hastaligin tedavisi için onaylanmis ilaçlar degil ama kullaniliyor. Kullanimina dair batidan yayinlanan raporlar var. Çiçek hastaligiyla ayni grupta olan bir virüs. Çiçek hastaligina etkisi olan bir ilacin bu hastalik için de etkili olmasi bekleniyor. Ama kesin olarak bu hastalik için su ilaç kullanilmali diyebilecegimiz bir ilaç henüz yok” dedi.

Covid-19 gibi pandemi beklentisi yok

Covid-19 gibi bulas oraninin fazla olmadigini dolayisiyla muhtemel bir pandemi riski olmadigini ifade eden Akalin, “Ben pandemi beklemiyorum. Çünkü hastaligin bulasma yollarina baktiginiz zaman yakin temas gerekiyor. Kendimizi çok dikkatli bir sekilde yakin temastan koruyabiliriz. Sonuçta bütün olaylarin baslangiç noktasi su anda Afrika. Yani örnegin son 3 hafta içerisinde Afrika seyahatinden dönen bir kisiyle olan temas tehlikeli olabilir. Ama günlük olarak elinizde herhangi bir yara bere yoksa sosyal hayatta tokalasmakla geçen bir hastalik degil. Ayrimcilik veya izolasyon yapmamak gerekir. Biz Afrika’yi ön plana aliyoruz ama sonuçta Avrupali Afrika’ya gidebilir, hastaligi alabilir. Tekrar Türkiye’ye gelebilir. Yani burada yurt disindan gelme, yurt disina seyahat etme özellikle son 3 hafta içerisinde büyük önem tasiyor” diye konustu.

Türkiye M Çiçegi’ne hazir

Saglik Bakani Prof. Dr. Kemal Memisoglu’nun açiklamalarini degerlendirerek Türkiye’nin M Çiçegi’ne hazir oldugunu belirten Akalin, “Ben Saglik bakanimizin beyanatlarindan Türkiye’nin bu hastaliga karsi hazir oldugunu düsünüyorum. Burada aslinda asiya deginmek lazim. Asi su anda dünyada herkese önerilmiyor. Özellikle çok yüksek riskli olan gruplara öneriliyor. Laboratuvarda bu virüslerle çalisanlar veya çok farkli partnerlerle cinsel temasta bulunan kisilere asi öneriliyor. Amerika’daki Hastaliklari Önleme Ve Kontrol Merkezi’nin önerilerine bile baktigimiz zaman ya da Avrupa’daki önerilere baktigimiz zaman rutin bir asilama yok. Ama mutlaka ben bakanimizin açiklamalarindan bir hazirlik oldugunu ben düsünüyorum. M Çiçegi ile ilgili zaten çok güzel bir kilavuz yayinlandi. Burada hem hastalik hakkinda bilgi var hem de biz hekimler için müdahale konusunda bilgiler var. Su ana kadar da bazi olgular olduguna dair basinda yer alan haberler var fakat henüz bir olguya rastlanmadi. Süpheli olgular var ama onlarin hiçbiri teyit edilmedi, testleri negatif çikti” ifadelerini kullandi.