Turizme Kazandirilmasi Beklenen Dolinler Tarimda Kullaniliyor
Sivas’ta bulunan ilginç dolinlerin jeoturizme kazandirilmasi beklenirken, içlerinde tarim yapilmasi da dikkat çekiyor.
Yagislarla birlikte çözünen kayaçlarin kizil bir renge boyandigini ifade eden Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Egitim Fakültesi Cografya Egitimi Ana Bilim Dali Ögretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, Türkiye’nin en uzun nehri olan Kizilirmak’in da rengini bu kayaçlardan aldigini söyledi.
"Türkiye’nin en önemli sahalarindan birisi"
Bahse konu alanin kalsiyum sülfattan olusan jipsli sahalar oldugunu belirten Dr. Ögretim Üyesi Fatih Kartal, "Burasi Türkiye’de çok önemli sahalardan bir tanesi. Niye diyeceksiniz? Çünkü burasi jips kayaci adini verdigimiz alçi tasi tasidir. Bu Türkiye’de en yogun halini görüldügü yer olarak tabir edebiliyoruz. Bu kayaç çok önemli, bilesimi kalsiyum sülfattir. Bakildigi zaman buralari eski Miyosen dönemine ait olan daha çok denizel kökenli ve denizel çökenlerin oldugu bir saha. Zaten jipsin olusma özelligine de baktigimizda iste bu miyosen dönemindeki denizel alçak sahalardaki çökelme ve neticesinde olan bir kayaçtir. Mors ölçegine göre iki derece sertlik direncine sahip olan bir kayaçtir. Bunlar da zaman içerisinde çözülmesi ve erimesi ile birlikte irili ufakli çok fazla dolinlere ev sahipligi yapan bir kayaç olmasi nedeniyle çok büyük önem tasimakta" dedi.
"Turizme kazandirilabilir"
Bu sahalarin çok amaçli kullanilabilecegini aktaran Dr. Ögretim Üyesi Kartal, "Biz buralarin geneline karstik saha diyoruz. Buralar çok amaçli kullanilabilir. Yani buralar tarim amaçli olarak açilmis olan sahalar degildir esasen. Bunlar iste kimi zaman bakarsaniz ki turizm sektörü kimi zaman baktiginizda tarimsal, kimi zaman da hayvancilik maksatli olarak kullanilan sahalar olarak görüyoruz biz. Ama tamamiyla buralarin tarima elverisli ve tarim amaçli kullanilabilecek sahalar oldugunu söyleyemeyiz. Etrafimizda görüyoruz ki çiftçilerimiz burada jipsin çözülmesiyle birlikte olusan bu kirmizi topraklarda tahil tarimi yapmak maksadiyla da burada tarim sahalari olarak da kullaniliyor. Burada dogal bir sit alani olarak degerlendirilebilir. Irili ufakli çok güzel jeolojik ve jeomorfolojik özelliklere sahip olan sahalar. Buralari da bu anlamda zaman planlamalari yapilarak koruma altina alinabilir" dedi.
Çözünen jips Kizilirmak’a rengini veriyor
Kizilirmak’in sulamada kullanilamadigini belirten Kartal, "Simdi içerisinde kalsiyum sülfat oldugu için yagislarla birlikte ya da çevredeki sularla birlikte bunlar rahat çözülebilir ve derelere akarsulara karistigi zaman bu kalsiyum sülfat, sularda sülfürik özelligi olusturabilir. Bundan dolayi da ‘Kizilirmak akiyor, Sivas halki bakiyor’ tabiri vardir. Bu tabirin çok fazla vuku bulmasindaki temel özellik de sülfürik asit özelligi oldugu için içme, kullanma ya da tarimsal maksatli çok fazlasiyla istifade edemiyoruz. Bu yüzden bunlarla ilgili uzun dönemde ya da kisa dönemde planlamalar yapilmasi ve bunlarin da özellikle sular içerisinde kullanilabilir özellige getirilmesi lazim. Özellikle Kizilirmak’in belli yerlerinde membranlar kullanilarak bu sudan istifade edilebilir. Mesela yapmis oldugumuz arastirmalar sunu çok net olarak gösteriyor ki Kizilirmak’in dogdugu Kizildag’daki Imranli civarindaki içilebilir kalite ve güzellik de olurken Imranli çikisindan Sivas merkeze gelindigi zaman bu suyun kullanilamadigini görüyoruz. Bundaki en büyük temel sebeplerden bir tanesi iste çok da özünden bahsettigimiz jips adini verdigimiz bu kayacinin çözünerek dönüsmesi. Bu topraklarin yagis sulariyla iste kol ve derelerle birlikte Kizilirmak’a tasiniyor. Rengine buradan aldigini söyleyebiliriz" seklinde konustu.