Trabzon'da Turizm Sezonu Sancili Geçiyor
Trabzon’da Temmuz ayi itibariyle otellerdeki doluluk orani yüzde 50 seviyelerine gerilerken, bunda yüksek gelirli Arap turist yerine artik sehri orta ve düsük gelirli Arap turistlerin ziyaret etmesinin etkili oldugu belirtildi.
Trabzon turizmi ile ilgili degerlendirmelerde bulunan Zorlu Grand Otel Genel Müdürü Serkan Serdar, bu yil ciddi bir düsüsle karsi karsiya geldiklerini söyledi.
Pandemiden sonra potansiyel olustugunu kaydeden Serdar, “Insanlar sonuçta evlerinde kapali kaldilar ve bu süreçten sonra ciddi bir talep olustu. Bu bölgemizi çok yaniltti. Bir sonraki sene ciddi bir düsüsle karsi karsiya kaldik. Otel doluluklarinin esasinda gevseme oldu. Bu sene çok daha büyük hissedildi. Tabii bunun belli sebepleri var. Yani enflasyonun çok yüksek olmasi, fahis fiyat politikalari olarak adlandirdigimiz otel fiyatlarinin disinda da disarida harcama yapan müsteri profilinin yüksek bulmasi ciddi bir negatif etken. Geçtigimiz senelerde 200-300 liraya yemek yiyebilen turist su anda belki de üç kati fiyati ödemek zorunda. Burada da esnafa yüklenmemek lazim. Sonuçta o oranda maliyetleri artiyor. Yani durup dururken çikartilmis bir fiyat politikasi degil. Maliyetlerle endeksli karliligini da üzerine koydugunda bu rakamlara satmak zorunda kaliyor” dedi.
“Profilde ciddi bir kaybimiz var”
Alisveris yapacak müsteri profilinde ciddi bir kayip oldugunu söyleyen Serdar, “Profilde ciddi bir kaybimiz var. Özellikle bizim bölgemize gelen turistin tatil amaçli olmasinin yaninda, alisveris amaçli gelenleri de mevcuttu. Ama alisveris yapacak müsteri profilinde ciddi bir kayip var. Neden kayip? Sosyal aktivite olarak da Trabzon’da bazi eksiklerimiz var. Yani 2014-2015 senesinden bu yana seyreden bu turist potansiyeli maalesef elimizde tutmak adina sosyal aktivitelerle kalinacak gün sayisini arttirmakta bazi problem çektik. En önemli sebebi de çocuklardir. Bizler de tatile gidiyoruz. Tatile gittigimizde çocuklarimizin yönlendirmesiyle tatil sürelerimizi belirliyoruz. Mekanda kalis sürelerimizi belirliyoruz. Simdi Orta Dogu misafirlerinin özellikle Katar, Abu Dabi, Dubai, Kuveyt’ten gelen müsteri profili genelde çocuklu aileler. Çocuklu ailelerin ebeveynlerini memnun etmek edebiliyor ama çocuklarini memnun edemiyoruz. Çünkü çocuklarinin sosyal aktiviteye ihtiyaci var. Ikinci gününden sonra sikildiklarini telaffuz ederlerse ebeveynlere, ebeveynler bir daha ki sene burayi tercih etmeme üzerine kurgular tatillerini. Biz bu süreçleri hep yasadik. Kayiplarin da özellikle üst sekmen ana baslangiç noktasi budur. Simdi ciddi bir profilde düsüs söz konusu. Ortalama gelirleri 10-11 bin dolar civarinda olan turist potansiyeline su anda hitap ediyoruz. Bu çok büyük sikinti. Simdi görüstügümüz esnaflar da ayni seyi söylüyor. Geçen senenin yüzde 50 altinda satislarinin oldugunu söylüyorlar. Ciddi bir problemle karsi karsiya” seklinde konustu.
“20-30 dolarlara konaklatilan Orta Dogu pazari var”
Trabzon’un para harcayan turist profilini kaybettigini kaydeden Serdar, “Oteller resmi, turizm isletme belgeli, belirli hizmet kalitesinde kriterlerinde bulunan tesisler. Dolayisiyla burada verdigimiz hizmetin karsiliginda da belirli bir rayiç var. Bu rayiçleri ödeyerek insanlar konaklamalarini yapiyorlar. Memnuniyetlerini saglatabiliyorduk. Ama son dönemde bakiyorum iste günübirlik evler, bazi tesis adi altinda kayitla hiç alakasi olmayan belgesiyle hiç alakasi olmayan tesislerle kisi basi 20-30 dolarlara konaklatilan Orta Dogu pazari var. Simdi bu Orta Dogu pazarinin bu müsteri potansiyeli üst segment müsteri potansiyelinin gitmesine sebebiyet verir. Çünkü bir destinasyonu kendi bölgesindeki daha az ortalama geliri olan bölge tercih etmeye basladiginda üst segment baska alternatifler arar. Su anda Trabzon’un yasadigi problem budur. O zaman da dedik ki biz Trabzon’un degerine uygun fiyat politikalari uygulayalim. Degisken fiyat politikalari uygulanmasin. Yani okullar açildiginda kapandiginda 150 Euro’ya satilmis oda okullarin açildigi gün 50 Euro’ya düsemez. Bunun bir orta sezonu olmasi lazim. Yani bunlar hep yanlis fiyat politikalarindan da bu duruma geldi. Ama ben hala sahsen söylüyorum. Trabzon’da oteller pahali degil. Bir algi olusturuluyor. Oteller çok pahali. Dolayisiyla müsteri bundan dolayi gelmiyor. Bizim otelimizde 5-6 senedir fiyatlarimiz hep ayni. Yüzde 5-10 asagi yukari oynar. Ya bunu birçok yerden de teyit edebiliriz. Birçok yine 4 ve 5 yildizli otelin fiyat politikalarina görebilirsiniz. Bu fiyat politikalari üç asagi bes yukari hep ayni marjlardadir. Çünkü adam bu rakamlardan para kazanabiliyor. Hep rakamlarda da tuttu satilabilir seviyedeydi. Pahali olan kisim bizim enflasyona endeksli olarak disarida satin alma gücünün eksilmesi. Örneklerden bir tanesi Orta Dogu pazarina gitmeyelim. Bu sene gurbetçi sayisinda da ciddi düsüs var. Neden? Geçmis senelerde gurbetçiden geçilmiyor da simdi gurbetçi gelmiyor. Çünkü Türkiye pahali. Türkiye su anda atiyorum alacagi bir yabanci marka ayakkabiyi Berlin’de çok daha uyguna alabiliyor. Adam da bu sefer gelmiyor. Burada harcayacagi parayi diyor ki ya yakin bir destinasyonda harcarim diyebiliyor. Gurbetçilerde de ciddi bir kayip var bizim. Bunu böyle algilamak lazim. Son dönemde israrla oteller çok pahali deniyor. Bu bizim bölgemiz için geçerli degil. Bizi Bodrum, Ege Bölgesi ve Antalya bölgesiyle mukayese etmek dogru degil. Onlarin da yaz sezonunda farkli fiyat politikalari var. Kabul ediyorum. Satilabiliyorsa ne ala. Ama satilmiyorsa böyle yüksek rayislerdeyse zaten onlar revize de eder. Ama ben de bir haftalik konaklamada yemesi içmesi 50-60 bin liraya konaklayan bir Ortadogu misafiri Antalya’da su anda 200 bin liradan asagiyi konaklayamaz. Yani ben bu daha uygunum bölge olarak. Ama nedense son dönemde biraz Trabzon otelcilerinde böyle fiyatlari hep yüksek tuttular. Daha fazla para kazanmak istiyorlar. Dolayisiyla turisti de kaçirdilar gibi bir algi olusturdular. Hiç alakasi yok. Esas ana sebebi alt profile hizmet ediyor olmamiz, para harcayan profili kaçiriyor olmamiz ve bundan da en fazla esnaf etkilendi bu sene” diye konustu.
“Pazarlari biraz arttirmamiz gerekiyor”
Orta Dogu pazarindaki kaybin devam edecegini vurgulayan Serdar, “Trabzon sonuç itibariyle eksikleriyle birlikte bir turizm destinasyonu. Biz Orta Dogu pazarinda kaybimiz var ise bunu kompanse edecek pazarlarimiz var. Kültür varliklarimiz var. Sümela gibi inanç turizmine hizmet edebilecek satis argümanlarimiz var. Yumurtalari ayni sepete koymamak lazim. Orta Dogu pazarinda herhangi bir problem oldugunda tüm Trabzon etkilendi. Pazarlari biraz arttirmamiz gerekiyor. Onun için biraz inanç turizmi, biraz Uzakdogu’ya hitap edebilecek kültür varliklarimizi revize edip, daha gezilebilir, daha fotograf çekilebilir hale dönüstürmemiz lazim. Bu bölgelerin lansmanini bir tik daha fazla yapmamiz gerekiyor. Çünkü Orta Dogu pazarinda bu kayip tahmin ediyorum önümüzdeki senede devam edecek” ifadelerini kullandi.
“Yüzde 35 bandinda ciddi bir kayip var”
Otellerdeki doluluk oranini degerlendiren Serdar söyle konustu:
“Suanda otellerde doluluk orani yüzde 50-60 bandindadir. Sehrin ortalamasinda bence 50’yi bulmuyor olabilir. Resmi oteller için söylüyorum. Ama bütününde gayri resmiler de var. Gayri resmilerle birlikte en fazla yüzde 50-55 bandindadir. Bence çok büyük bir kayip. Yani yüzde 35 bandinda ciddi bir kayip var. Esnaf da çok etkilendi. Benim tedarikçilerim de etkilendi. Trabzon satilabilir bir mekan. Ama biz çok hata yaptik. Yani bölge olarak özellikle bu daire satislarinda bunu artik yalnizca Trabzon’un problemi degil. Belki Türkiye’nin problemi oldu. Satilan dairelerin devre mülk mantiginda Orta Dogu misafiri tarafindan ticarethane olarak kullanilmasi da Trabzon’da ayri bir problem oldu. Yani yalnizca kayit disi isletmeler degil bir de bu profilde var. Dis hatlardaki misafir karsilamalarinda daire sahipleri misafir karsiliyorlar. Yani iste bugün amcasinin oglunu 15 gün konaklatiyor. Ertesi gün dayisinin oglunu konakliyor. Adam amorti etti zaten aldigi dairenin fiyatini. Para kazanip gitti. 100 bin dolari aldigi daireyi, 300 bin dolara satan Orta Dogu misafirlerini görüyor. Onlar misafir demiyorum artik onlar ticaret yapiyorlar. Bunlarin önüne geçebilmek için kanunu dogru uygulamak lazim. Göz yummamak lazim. Ben Berlin’de bunu yapamiyorsam, Amsterdam’da bunu yapamiyorsam, Trabzon’da da bunun yapilamamasi lazim. Yani gidip istedigin yerde istedigin sekilde yasam süremezsiniz. Turist, turist gibi yasamak zorunda.”
“Mahalle aralarinda Orta Dogu misafirlerinin çocuklari futbol topu oynuyor”
Orta Dogu’dan gelen turistlerin günübirlik evlerde kaldigini belirten Serdar, sözlerini söyle sürdürdü:
“Mahalle aralarinda Orta Dogu misafirlerinin çocuklari futbol topu oynuyor. Yani orada maç yapiyorlar kendi aralarinda. Simdi bunlar turist, bunlar yani oturma izinli Orta Dogu misafiri olarak burada yasayamazlar. Turist gibi gelecek, görecek, tecrübe edecek bizim yasantimizi. 15 gün sonra gidecek, digerleri gelecek. Yani turistin amaci bu ama biz yerlesik düzene soktuk insanlari. Ve ilerleyen dönemde bu ciddi bir problem ve sehre gelir anlaminda katkisi olmayacak. Marketlere gidiyorsunuz. 5 kisi Orta Dogu misafiri marketten alisveris yapiyor. Bunu gidip oteller yemiyorlar. Tuttuklari günübirlik evlerde kendi evleri gibi orada yemeklerini pisiriyorlar. Restoranlar ve oteller nasil kazanacak. Sehre inmeyen Arap turistten nasil Trabzon faydalanacak? Trabzon’un genelinde büyük bir gelir kaybiyla karsi karsiyayiz.”
“Alisveris gruplari bizim Trabzon’un önemli bir potansiyelidir”
Trabzon’un sehir merkezinde geçmis yillara oranla yogunluk olmadigini kaydeden Serdar, “Normalde Maras Caddesi’nde adim adim atilmayacak derecede kalabalik olurdu. Caddede böyle bir popülasyon yok su anda. Esnafa da soruyoruz cirolarinda yüzde 45-50 bandinda düsüs var. Bu TL bazinda düsüs yani. Çok ciddi sikinti. Yüksek sezonda böyle bir handikapla karsi karsiya kalmis esnaf. Düsük sezonda ne yapacagim diye kara kara düsünüyor büyük bir problem. Ama söyle de bir durum var. Maras Caddesi’ne ve Uzun Sokak’a gelinebilmesi içinde biraz marka degerinin de arttirilmasi lazim. Ayni magazalardan 20 tane varsa büyük problem vardir. Bunun planlamasinda da bir problem var. Ya o yapiyor ben de yapayim. Biri köfteci açiyor ötekisi de köfteci açiyor. Yani is gelistirmeyle ilgili de problemlerimiz var. Maras Caddesi’ne geldigimizde bakiyorum marka olarak sunabilecegim hiçbir sey yok. Adam burada da bu varmis diyemiyor yani. Dolayisiyla da belki alternatif yerleri bu sebepten dolayi da tercih etmis olabilir. Bunlar Orta Dogu misafirinin tercih ettigi konulardir. Markaya gelir. Uygun alisveris yapabilirse daha fazla kalir. Yalnizca Orta Dogu misafiri için söylemiyorum bunu. Iran’dan gelen misafir portföyümüz de ayni. Gürcistan’dan gelen de ayni. Azerbaycan’dan gelen de ayni. Alisveris gruplari bizim Trabzon’un önemli bir potansiyelidir” dedi.