Çocuk Gelisiminde En Etkili Üçgen; Beslenme, Uyku, Egzersiz

Çocuklarin saglikli bir sekilde büyüyüp gelismesinin, onlarin yasam kalitesini dogrudan etkileyen önemli bir faktör oldugunu kaydeden Acibadem Kent Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Uzmani Dr. Arzu Jalilova bu süreçle ilgili anne babalara önemli uyarilarda bulundu.

Dogru beslenme

Beslenmenin, çocuklarin büyüme ve gelisiminde kritik bir rol oynadigini, vücudun ihtiyaç duydugu tüm besinlerin alinmasinin, hem fiziksel hem de zihinsel sagligi destekledigini belirten Uzm. Dr. Jalilova, besin gruplarini ve önemini söyle anlatti: “Proteinler: Kaslarin ve dokularin onarimi ve büyümesi için gereklidir. Et, tavuk, balik, yumurta, süt ürünleri, baklagiller ve kuruyemisler iyi protein kaynaklaridir. Karbonhidratlar: Vücudun ana enerji kaynagidir. Tam tahillar, meyveler, sebzeler ve baklagiller, saglikli karbonhidratlar arasinda yer alir. Yaglar: Hücre zarlarinin olusumu, beyin fonksiyonlari ve enerji depolamasi için gereklidir. Zeytinyagi, avokado, findik ve tohumlar saglikli yag kaynaklaridir. Vitaminler ve Mineraller: Kemik gelisimi, bagisiklik sistemi ve genel saglik için önemlidir. Kalsiyum, D vitamini, demir ve çinko, çocuklarin büyümesinde önemli rol oynar. Süt ürünleri, yesil yaprakli sebzeler, balik ve meyveler bu besin ögelerini içerir. Çocuklariniza çesitli ve dengeli bir diyet sunun. Sekerli ve islenmis gidalardan kaçinin. Taze ve dogal gidalari tercih edin. Düzenli ögünlerle saglikli beslenme aliskanliklari kazandirin.”

Yeterli uyku

Jalilova, beslenme kadar önemli bir diger faktörün ‘uyku’ oldugunu söyledi.

Yeterli ve kaliteli uykunun, çocuklarin fiziksel, zihinsel ve duygusal sagligi için kritik bir faktör, vücudun dinlendigi ve yenilendigi bir süreç oldugunu vurgulayan Jalilova, “Özellikle çocuklarda büyüme ve gelisme hormonlarinin salinimi uyku sirasinda en üst seviyeye ulasir. Bu nedenle, yeterli uyku almak, çocuklarin boyunun uzamasina ve genel sagliginin korunmasina yardimci olur.” dedi.

Uzm. Dr. Jalilova, “Uykuda büyüme hormonu salgilanir: Büyüme hormonu, çocuklarin boyunun uzamasi ve vücutlarinin gelismesi için gereklidir. Bu hormon, derin uyku evrelerinde en yüksek seviyede salgilanir. Yeterli uyku alinmadiginda, büyüme hormonu üretimi olumsuz etkilenebilir. Uykuda doku ve hücre onarimi olur. Uyku sirasinda vücut, doku ve hücrelerin onarimi ve yenilenmesi için çalisir. Bu süreç, çocuklarin saglikli büyüme ve gelisimi için hayati öneme sahiptir“ dedi.



Çocuklar için ideal uyku süreleri

Uzm. Dr. Jalilova her yas grubunun ihtiyaç duydugu uyku süresi farkli oldugunu da sözlerine ekledi. Jalilova, Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre, çocuklarin yaslarina göre ideal uyku sürelerinin yeni doganlarda (0-3 ay) 14-17 saat, bebeklerde (4-12 ay) 12-16 saat oldugunu söyledi.

Jalilova, 1-2 yas çocuklarda bu sürenin 11-14 saat, 3-5 yasta 10-13 saat, okul çagi çocuklarinda (6-12 yas) 9-12 saat, ergenlerde (13-18 yas) 8-10 saat olarak önerildigini kaydetti.



Kaliteli uyku için öneriler

Çocuk Endokrinoloji Uzmani Dr. Arzu Jalilova anne babalara seslenerek, “Çocuklarinizin uyku düzenine dikkat ederek, onlarin fiziksel ve zihinsel sagligini koruyabilir ve saglikli bir sekilde büyümelerini saglayabilirsiniz. Unutmayin, saglikli uyku aliskanliklari kazandirmak, uzun vadede onlarin genel sagligini olumlu yönde etkileyecektir” dedi ve çocuklarin yeterli ve kaliteli uyku almasini saglamak için su önerilerde bulundu: Düzenli uyku programi: Her gün ayni saatte yatmak ve uyanmak, çocuklarin biyolojik saatini düzenlemeye yardimci olur. Uygun uyku ortami: Sessiz, karanlik ve serin bir uyku ortami olusturmak, kaliteli uyku için önemlidir. Ayrica, rahat bir yatak ve uygun bir yastik kullanmak da uyku kalitesini artirir. Ekran süresini sinirlayin. Yatmadan önce televizyon, bilgisayar ve telefon gibi ekranlardan uzak durmak, melatonin hormonunun salgilanmasini destekler ve daha kolay uykuya dalmayi saglar. Yatmadan önce kitap okumak, ilik bir dus almak veya hafif müzik dinlemek gibi rahatlatici aktiviteler, uykuya geçisi kolaylastirir. Kafein ve seker tüketimini sinirlayin. Kafein içeren içecekler ve sekerli yiyecekler, çocuklarin uyku kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu tür gidalarin tüketimini sinirlamak önemlidir.

Düzenli egzersiz

Öte yandan Uzm. Dr. Jalilova, çocuk gelisiminde önemli üçüncü faktörün fiziksel aktivite oldugunu vurguladi. Jalilova, düzenli egzersizin çocuklarin kas ve kemik gelisimini destekleyip saglikli bir kilo araliginda kalmalarina yardimci oldugunu ve genel sagliklarini iyilestirdigini kaydetti.

Jalilova, “Düzenli egzersiz büyüme hormonlarinin salgilanmasini tesvik eder, stres seviyelerini azaltir ve ruh halini iyilestirir” diyerek, bu konudaki önerilerini de söyle siraladi: Çocuklarin günde en az 1 saat aktif olmasini saglayin. Oyun, spor ve açik hava aktivitelerine tesvik edin. Aile olarak birlikte egzersiz yaparak, saglikli yasam tarzini modelleyin.