Uzmanindan Uyari Açiklamasi 'Dünyada 5 Yas Alti Çocuklarda 1,5 Veya 2,5 Milyon Ishale Bagli Ölüm Görülmektedir'
Medicana International Ankara Hastanesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Bölümünden Uzm. Dr. Ali Simsek, “Dünyada 5 yas alti çocuklarda yilda 1,3 milyar ishal vakasi, 1,5 veya 2,5 milyon ishale bagli ölüm görülmektedir” dedi.
5 yas alti çocuklara dikkat
Ishalin degisik nedenlerle olusan, günde 3’ten fazla sayida sulu diskilama ile kendini gösteren, sivi ve elektrolit kaybina neden olan bir hastalik oldugunu söyleyen Uzm. Dr. Ali Simksek, “Bu hastalik 5 yas alti çocuklarda daha önemli bir saglik sorunu olarak karsimiza çikmaktadir. Dünyada 5 yas alti çocuklarda yilda 1,3 milyar ishal vakasi, 1,5 veya 2,5 milyon ishale bagli ölüm görülmektedir. Ishale bagli ölümlerin yüzde 80’i yasamin ilk 2 yilinda meydana gelmektedir” dedi.
Viral, bakteriyel ve paraziter etkenler en önemli sebepler
Ishal nedenlerinin çok çesitli olugunun altini çizen Uzm. Dr. Simsek, sözlerine söyle devam etti:
“Bu nedenler arasinda viral, bakteriyel ve paraziter etkenler ön planda sayilabilir. Daha az siklikta görülen nedenler arasinda inflamatuar bagirsak hastaliklari, zehirlenmeler, malign hastaliklar, malabsorbsiyon sendromlari, metabolik hastaliklar, romatolojik hastaliklar, ilaç alimi, kisa barsak sendromu gibi anatomik nedenler sayilabilir. Akut ishallerin en sik görülen etkeni enfeksiyonlardir ve bu enfeksiyonlar genellikle kendi kendini sinirlar. Akut enfeksiyona bagli ishalin en sik nedenleri norovirus, rotavirus, adenoviruses, astrovirus gibi virüslerdir. Bakteriler ve parazitler de ishale neden olmaktadir. Bakteriler arasinda salmonella, campylobacter, Shigella, enterotoksijenik Escherichia coli, Clostridium difficile ve parazitler içinde cryptosporidium, giardia, cyclospora, entamoeba sayilabilir.”
Sikayet süresi önem tasiyor
“Hastalarda akut gastroenterit ates, karin agrisi, kusma, kanli veya kansiz ishal ile kendini gösterir” diyen Uzm. Dr. Ali Simsek, “Ayrica sivi kaybinin derecesine göre hastalarda susuzluk hissi, agiz kurulugundan komaya kadar giden çok çesitli klinik bulgular görülebilir. Tedavi yaklasimi klinik bulgularinin agirligina ve altta yatan nedene göre degisir. Ancak temel yaklasim hastanin sivi ve elektrolit kaybinin yerine konmasini gerektirir” diye konustu.
Sivi kaybi telafi edilmeli
Anamnezin taninin konulmasini kolaylastiran en önemli adim olugunu kaydeden Uzm. Dr. Simsek, teshis koyarken hastanin yasinin, ishalin siddetinin ve süresinin, altta yatan hastalik varliginin, son 2-3 gün içinde süpheli gida tüketimi olup olmadiginin, diger aile bireylerinde ve çevrede benzer durumun varliginin, son 6 hafta içinde antibiyotik kullanimi olup olmadiginin, endemik yöreye seyahat öyküsü ve yasanilan yörede salgin varliginin sorgulanmasi gerektigini vurguladi.
Dr. Ali Simsek, “Hastaneye basvuran hastalarda, hasta veya yakinindan alinan bu bilgiler ve fizik muayene ile hastanin sivi kaybinin derecesi saptanip, agir vakalarda bir an önce sivi ve elektrolit kaybinin yerine konmasi saglanir. Bir yandan da ishal nedenine yönelik degerlendirme ve tetkikler planlanir. Ishalde antibiyotik kullanimi sinirli vaka disinda gerekli degildir” ifadesini kullandi.
Anne sütü önemli
Ishalli hastalarda beslenmenin devam etmesi gerektigine dikkat çeken Uzm. Dr. Simsek, anne sütü alan bebeklerde bebegin sik sik emzirilmesi gerektigi uyarisinda bulundu. Dr. Simsek, daha büyük hastalara ilave olarak su, yogurt, patates haslamasi, pirinç lapasi, muz, taze meyve suyu (seftali, elma, havuç) ve kafein içermeyen içeceklerle beslenmesinin sürdürülmesi gerektigini ve agir sivi kaybi olan, asiri kusmalari nedeniyle agizdan beslenemeyen hastalarin damardan sivi destegi ile desteklenmesinin hayat kurtarici olacagi bilgisini verdi.
Rotavirüs ishali daha agir seyrediyor
“Rotavirüs ishali, agir seyreden ve sik görülen bir viral ishal nedenidir. Çocukluk çaginda her yasta görülebilir ancak 3 yas alti çocuklarda daha sik ve daha agir
seyretmektedir” diyen Uzm. Dr. Ali Simsek, “Her ishal vakasi gibi takip ve tedavisi yapilmaktadir. Rotavirüs ishali için elimizde etkili olan ve rotavirüs ishalinin önlenmesi veya hafif seyretmesini saglayan rotavirüs asisi agizdan verilmektedir. Asinin ilk dozu en erken 1.5 aylik iken, en geç 15 haftalikken yapilmasi gerekir. Daha sonraya kalinirsa asinin yapilmamasi gerekir” dedi.
Yaz aylarinda ishal vakalari artiyor
Yaz aylarinda ishalden korunmak için neler yapilmasi gerektigini anlatan Uzm. Dr. Ali Simsek, su önerilerde bulundu:
“Yaz aylarinda ishal vakalarinda artis olmaktadir. Bu artisa engel olmak için küçük bebeklerde sadece anne sütü ile beslenmenin sürdürülmesi önem tasir. Ayrica el hijyenine uyulmasi; besinlerin hazirlanmasi, pisirilmesi ve saklanmasinda uygun kosullarin ve temiz içme suyuna erisimin saglanmasi gerekir. Ishal gelisen hastalarin yakin takibi, beslenmesinin sürdürülmesi ve 3 günü geçen ishalli hastalarin mutlaka bir saglik kurulusuna basvurmasi saglanmalidir.”