Baskan Yunus Akçin Açiklamasi 'Yerel Yöneticiler Sehrin Gelisimini Saglayamamistir'
MÜSIAD Malatya Sube Baskani Yunus Akçin, köklü tarihiyle önemli bir kültürel ve sosyal mirasa sahip Malatya’nin yillardir ekonomik gelisim noktasinda önemli bir mesafe kaydedemedigini belirterek “Malatya, bu anlamda büyük talihsizlik yasamis, son 20 yilda görev alan yerel yöneticiler ve STK baskanlari, sehrin gelisimini saglayamamistir” dedi.
Malatya’nin Türkiye’nin en büyük 28. sehri olarak köklü tarihiyle önemli bir kültürel ve sosyal mirasa sahip oldugunu ifade eden MÜSIAD Malatya Sube Baskani Yunus Akçin, “Ancak, böyle bir güzide sehrin ekonomik durumu içler acisi bir hale gelmistir. Malatya, yillardir ekonomik gelisim noktasinda önemli bir mesafe kaydedememistir. Türkiye’nin milli gelir siralamasinda 62. sirada yer almaktadir. Bunun birçok nedeni vardir. Bir sehri gelistiren, sehrin yetkili organlari, belediye baskanlari, Ticaret ve Sanayi Odasi, Ticaret Borsasi ve Sivil Toplum Kuruluslaridir. Bu yetkili organlar, sehrin gelisimine asil katkiyi sunanlar olmalidir. Ancak Malatya, bu anlamda büyük talihsizlik yasamis, son 20 yilda görev alan yerel yöneticiler ve STK baskanlari, sehrin gelisimini saglayamamistir” dedi.
En son 1978 yilinda Malatya’da sanayi sitesinin yapildigini ve o günden bugüne yeni bir sanayi sitesi plani dahi yapilmadigini ifade eden Akçin, “Küçük sanayi sitelerindeki esnaf ve sanatkarlar, fiziki sartlardan dolayi büyümeyi basaramamistir. Maalesef bu meseleyi çözmesi gereken Esnaf Odasi Baskani, Belediye Baskani, Ticaret ve Sanayi Odasi yetkilileri gibi sorumlular, ortak bir karar alarak yeni bir sanayi sitesi ihtiyacini karsilayamamislardir. Ancak 6 Subat depreminden sonra sanayi sitesi insaatina baslanmis olup, 714 adet is yeri yapilacaktir. Ayrica, acilen 2 bin 500 tane daha is yerine ihtiyaç vardir. Iste bu gelecegi öngöremeyen bakis açisi, sehrimizin bir adim ileriye gitmesini saglayamamis, aksine geriye gitmesine sebep olmustur” ifadelerine yer verdi.
Sehir planlamasi yapilirken gündelik meselelerden uzaklasilmasi ve gelecek öngörüsüyle 50- 100 yillik planlarin yapilmasi gerektigini belirten Akçin, “Bunun için Malatya’da yeni seçilen Belediye Baskanlari, Ticaret ve Sanayi Odasi, Esnaf Odalari ve Sivil Toplum Örgütleri ortak akil yürüterek sehrin 50 yilini, 100 yilini planlamasina uygun yapilar yapilmasini saglamalidir” dedi.
“Sire pazarinin, dünya kuru meyve ve kuruyemis pazarina dönüstürülmesi lazim”
Malatya’nin önemli meselelerinden birisinin de Sire Pazari’nin dönüstürülmesi oldugunu dile getiren Akçin, sunlari söyledi:
“Yeni Sire Pazari yapimiyla ilgili görüsmeler basladiginda, sektörden biri olarak yeni bir Sire Pazari yapilmamasi konusundaki görüsümü defalarca dönemin Büyüksehir Belediyesi Genel Sekreterine, Büyüksehir Belediye Baskanina, Malatya Ticaret Borsasi’na ve birçok sivil toplum örgütü baskanina ifade ettim. Malatya, çok uzun yillardir kayisi ihracati yapan bir ildir. Ancak son 20 yilda Türkiye ihracati yaklasik 11 kat artarken, Malatya’nin ihracat orani maalesef sadece yüzde 30-40 arasinda bir artis göstermistir. Malatya’nin baslica ihracat ürünü olan kayisinin yani sira ihraç edilecek ürün çesitliligi artirilamadigi için ihracatimiz neredeyse yerinde saymistir. Bu durum bizim için olumsuz bir tablo sunmaktadir. Ancak, olumlu bir yön olarak 450 milyon dolarlik ihracat oraniyla yaklasik 115 ülkeye ihracat yapmaktayiz. Simdi düsünmemiz gereken, bu olumsuz durumu nasil olumlu duruma çevirecegimizdir.”
“Kuru kayisinin, katma degerli ürün haline getirilmesi gerekiyor”
Kayisinin Malatya için üretim, dis ticaret ve istihdam açisindan en önemli ürün oldugunun altini çizen Baskan Akçin, dünyada üretilen kayisinin önemli bir bölümünün taze kayisi olarak tüketildigini belirtti.
Bu anlamda Malatya’nin özellikle kuru kayisi alaninda çok önemli bir yer teskil ettigini de ifade eden Akçin, “Dünya kuru kayisi ihtiyacinin yaklasik yüzde 85’i Malatya tarafindan karsilanmaktadir. Ancak bu önemli ürünün baska bir ürüne dönüstürülmesi konusunda bugüne kadar basari elde edilememistir. Kuru kayisinin adeta tek üreticisi konumunda olan ve rakipsiz görülen Malatya’nin bu ürünün dönüstürülerek kullanilmasini basaramamis olmasinin baslica nedeni ise finans kaynagi eksikligidir. Dikkat çeken husus, bu noktada sürekli Malatya içinden bir girisim yapilmasi beklentisidir. Malatya’da bu anlamda birkaç deneme oldugu görülmektedir; ancak markalasma ve pazara giris anlaminda sonuç alinamamistir. Hal böyleyken, Malatya kuru kayisisinin dönüstürülmesi için neler yapilabilir? Öncelikle bu durumun baslica sebebi olan finans eksikliginin giderilmesi gerekmektedir. Malatya’nin son yillardaki kayisi ihracat miktari yaklasik 70 bin ton civarindadir. Bakanlar Kurulu karariyla, ihracati yapilan ürünler için ton basina 200 Dolar ihracat yapan firmadan alinarak yillik toplam 14 milyon dolar bir kaynak olusturulabilir. Bu kaynagin yarisi, yani 7 milyon dolari ihracatçiya verilerek, kalan 7 milyon dolar ile kayisi tanitim ve AR-GE birimi kurulabilir. Böylelikle kayisinin bir ürüne dönüstürülmesi için çalisma yapilmasi için bir fon saglanmis olacaktir. Ancak bu sekilde kayisinin hak ettigi degere ulasmasi saglanabilir” seklinde konustu.
"TMO kuru kayisi alimi yapmali"
Açiklanan 2024 yili kayisi rekoltesine deginen Akçin, bu yil Malatya’da 107 bin ton kuru kayisi beklendigini söyledi.
Çevre iller ile birlikte degerlendirildiginde 120 bin ton kuru kayisi rekoltesine ulasilacaginin tahmin edildigini ifade eden Akçin, “Son yillarda rekolte düsüklügü nedeniyle ihracat rakamlarinda ciddi bir düsüs yasanmistir. 2023-2024 döneminde ihracatimiz yaklasik 65 bin ton civarinda olacaktir. Bu yil devreden kuru kayisi miktari ise 20 bin ton civarinda olmustur. Toplamda 140 bin ton kuru kayisimiz mevcuttur” ifadelerine yer verdi.
Malatya ekonomisinin yüzde 70’ini olusturan kuru kayisinin fiyat istikrarinin önümüzdeki süreçte saglanabilmesi adina Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)’nin mutlaka kuru kayisi alimi yapmasi gerektigini de belirten Akçin, ayrica çiftçin memnun olacagi bir fiyat açiklanmasinin de beklentiler arasinda oldugunu söyledi.
Aksi taktirde ileriki dönemlerde olusacak fiyat istikrarsizliginin derin kirilmalara sebep olacagini kaydeden Akçin, “Halihazirda büyük bir deprem felaketi ile her anlamda sarsilmis, büyük maddi kayip yasamis ve en büyük geçim kaynagi kayisi olan bir sehir içinden çikilmasi güç bir durum ile karsi karsiya kalacaktir. Tarim bakanimiza, TMO Genel Müdürümüze, Milletvekillerimize çagrida bulunuyorum; bu konuyla alakali acil bir sekilde durum degerlendirmesi yapilmali ve ürün fiyati açiklanip alim yapilmasi konusunda gerekli hassasiyet gösterilmelidir” dedi.
Malatyali is insanlarina çagri
Malatya’nin Kahramanmaras merkezli 6 Subat 2023 depremlerinden en fazla etkilenen ikinci sehir olarak zorlu bir süreçten geçtigini de hatirlatan Baskan Yunus Akçin, “Devletimiz depremin hemen ardindan tüm gücüyle bölgeye yönelik çalismalarini baslatmistir. Deprem bölgesinde konutlarin yapilmasi, sehirlerin yeniden yapilandirilmasi, ticari, sosyal ve ekonomik faaliyetlerin canlandirilmasi için pek çok çalisma yürütülmektedir. Ancak, sehrimizin yeniden insasi, kalkinma ve istihdamin saglanmasi, üretimin canlandirilmasi ve sanayinin kalkindirilmasi için Malatya’nin özellikle Malatyalilara ihtiyaci vardir. Bu çerçevede, Malatya’mizin yeniden ayaga kaldirilmasi için her birimizin elini tasin altina koymasi gerekmektedir” dedi.
Bu süreçte Malatya Büyüksehir Belediyesi ve ilçe belediyelerine verilecek desteklerin büyük önem tasidigini belirten Akçin, konusmasina söyle devam etti:
“Büyüksehir Belediyesi sinirlari içinde yapilan genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplaminin yüzde 6’si büyüksehir payi olarak ayrilmaktadir. Bu nedenle, Malatya merkezli ticari firmalarin artirilmasi, belediyelere verilecek destegin önemli bir unsuru olarak ortaya çikmaktadir. Malatyali is insanlari tarafindan kurulan ticari firmalar ve sirketler Türkiye ekonomisinde büyük bir yer tutmaktadir. Malatyali is insanlarindan, Malatya disinda Istanbul, Ankara ve Izmir gibi sehirlerde merkezi bulunan firmalarin, sirket merkezlerini Malatya’ya tasimalari, Malatya Büyüksehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin gelirlerinin artmasina katki saglayacaktir. Elbette, hükümetin de bu konuda Malatyali is insanlarina destek vermesi gerekmektedir. Bu firmalarin merkezlerini Malatya’ya tasimalari için gerekli tesvik ve yardimlarin hükümet tarafindan saglanmasi, MÜSIAD Malatya Subesi olarak talebimizdir. Gün, Malatya’yi yeniden ayaga kaldirma günüdür. Gün, Malatyalinin Malatyaliligini gösterme günüdür. Gün, omuz omuza mücadele etme, destek verme, kardesligi gösterme günüdür. Bu nedenle, Malatyali is insanlarina çagrimizdir. Gelin, Malatya’mizi hep birlikte yeniden ayaga kaldiralim ve eskisinden de daha iyi hale getirelim! Dogup büyüdügünüz, ata yurdunuz olan sehrinize sahip çikma zamanidir. Bugün Malatya’ya verilecek destek, sehrimizin dirilmesine ve içine düstügü hüzünlü havadan çikmasina büyük katki saglayacaktir.”
Malatya’da ortaya çikan kötü bir aliskanligin ise her isteyenin istedigi gibi isyerinde tadilat yapabilmesi oldugunu söyleyen Akçin, “Örnegin, 3-4 yil önce Sitmapinarinda bir isyerinin fiziki alaninda yapilan yanlis tadilat islemi, 30’a yakin vatandasin yaralanmasina neden olan elim bir hadiseye yol açmistir. Malatya, bu olumsuz hadiseyle Türkiye gündemine oturdu. Sehrin en merkezi yerinde bu sekilde bir tadilatin izin alinmadan yapilabiliyor olmasi ise bu sehrin ne kadar disiplinsiz, kuralsiz yasadiginin güzel bir örnegidir. Yeni seçilen belediye baskanlarimiz bu tür önemli konulari gündemine almali, sehrin, mahallenin, semtin ihtiyaç duydugu yasam alanlarinin planlamasini yapmalidir. Sehrin ihtiyaç duydugu istisare mekanizmasinin tesis edilmesi, buna göre ihtiyaç duyulan alanlarda komisyonlar olusturulmasi ve komisyonlarin her kesimden kisiyi temsil etmesi gerekir. Dogru kararlarin çikmasi için bu mekanizmanin acilen kurulmasi ve çalistirilmasi gerekmektedir. Sehirde bulunan STK’lar toplantiya çagriliyor ve konu imar olmasina ragmen egitim STK’lari, yardim STK’lari gibi herkes çagriliyor. Olmasi gereken, Mimarlar Odasi, Müteahhitlik Dernegi gibi dernekleri çagirmaktir ki sorunun çözümü hakkinda hizli yol alinmasi saglansin. Ayrica bir toplantinin gündemi olmalidir, ilgililere gönderilmeli, ilgililer gerekli hazirligi yaparak bu toplantilara katilmali ve fikirlerini beyan etmelidir. Yaklasik 1.5 yildir bu görevi yapiyorum ve Valilik, Belediye gibi kurumlar tarafindan toplantilara çagriliyorum. Ancak toplanti gündemini sordugumda "STK toplantisi, tüm baskanlarimiz davetli" tarzinda cevaplarla karsilasiyorum. Biz, gündemi olmayan toplantilarda kaybedilecek 1 dakikasi olmayan bir durumdayiz. Zamani verimli kullanmak, dogru kararlar almak için dogru zamanda dogru kisilerle toplanti ve istisare yapmak zorundayiz” diye konustu.