Asirlara Meydan Okuyan Cami Hem Minaresinin Egikligi Hem De Fevkani Tarziyla Dikkat Çekiyor
UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Karabük’ün Safranbolu ilçesinde 1796 yilinda yapilan Izzet Mehmet Pasa Camii hem minaresinin egikligi hem de fevkani cami tarziyla dikkat çekiyor.
O eserlerden biri de yaklasik 228 yil önce yapilan kendi adinin yer aldigi Izzet Mehmet Pasa Camii’dir.
1796’da Tarihi Çarsi içinde Istanbul’daki Nuru Osmaniye Camii’nin adeta küçük bir modeli olarak bilinen caminin içindeki mihrabinin üzerinde Padisah 3. Selim’in tugrasi bulunuyor.
Tamamen kesme tastan yapilan 2.5 asirlik caminin Akçasu Kanyonu’nun derin bir vadi olusturdugu noktaya insa edilmesi nedeniyle de minaresinin rüzgara karsi dayanikli olmasi için egik yapildigi tespit edildi.
Ihlas Haber Ajansi muhabirine konusan Tarihçi-Yazar Mehmet Kütükçüoglu, Safranbolu’nun 1196 yilinda Türkler tarafindan fethedildikten sonra hizli bir sekilde mimari ve kültürel olarak da Islamlasma ve Türklesme sürecini tamamladigini belirtti.
1796 yilinda insa edilen Izzet Mehmet Pasa Cami’nin mimarisi, süslemeleri ve tarihi ilçeye getirdigi fevkani cami tarziyla oldukça dikkat çektigini belirten Kütükçüoglu, “Bu caminin Safranbolu’ya yapilmasini saglayan kisi Safranbolulu Izzet Mehmet Pasa’dir. Safranbolu Izzet Mehmet Pasa, Misir Valiligi yapmistir. Tabii ki görev durumundaki basarilarindan dolayi sadrazamliga kadar yükselmistir. Tabii sadrazamligi esnasinda daha öncesinde kendisinin yine mescidinin oldugu bölgeye büyük bir cami yaptirmisti. Safranbolulular bu camiyi has tarla olarak bilinen bölgeye yaptirilacagini bilmekle birlikte tabii karsi çikmislar. Tarihi Çarsi bölgesinde cami istemisler. Sadrazam da hemsehrilerini kirmamis ve Tarih Çarsi bölgesine bu camiyi imar ettirmistir. 1795 tarihinde su kemeriyle birlikte camiyi yaptirma faaliyetlerine baslamis ve saraydaki aglardan Ebubekir Agayi 5 bin kurus para, mimarlari, ustabaslari, kalfalariyla birlikte buraya göndermistir. Hizli bir sekilde mimarinin bitmesi için de Kastamonu mütesellimine görev vermis ve insaati hizli bir sekilde tamamlanmistir” dedi.
"Yüzde 0.5 derecelik bir egikligi mevcuttur”
Asirlik caminin konumlandirildigi yer hakkinda bilgi veren Kütükçüoglu, “Cami Akçasu’dan gelen kanyonun derin bir vadi olusturdugu noktaya insa edilmistir. Caminin altinda derin bir kanyona yapilmis köprüler vardir. Altindan kuzey güney dogrultusunda kanyonun devam ettigi noktaya, kible yönüne konumlandirilmistir. Ancak minaresi ise sag kismi yine kanyonun derin oldugu bir kisma konumlandirilacaktir. Cografi olarak zor bir bölgeye. Kuzeyden gelen rüzgarlarin da dirençli oldugu bir noktada camiyi ve minaresini daha kuvvetli kilmak için ustabasi minareyi yapmaya baslamis ancak rivayet odur ki cami minaresinin rüzgara karsi kuvvetli olmasi için biraz egik yapildigidir. Bu bilgiyi kayda geçiren yerel arastirmacilarimizdan Ünsal Tunç Özgür’dür. Daha sonra Ahmet Can isimli bir harita mühendisimiz Safranbolu Kaymakamligina bir rapor veriyor ve egikligini ölçüyor. Yüzde 0.5 derecelik bir egikligi mevcuttur” diye konustu.
"Iki asri askin bir yasina ragmen geçirdigi depremlere ragmen tahribati neredeyse göremiyoruz"
“Izzet Mehmet Pasa Cami önemli bir vakif eseridir” diyen Kütükçüoglu, “Kitabeleriyle, çesmeleriyle, kubbesiyle, mimarisiyle boyama, bezemeleriyle birlikte 1809 yilinda bir restorasyon geçiriyor. 1890-1900 ve en sonunda 1990 yilinda çesitli yenilemeler, restorasyonlar gerçeklesiyor. Iki asri askin bir yasina ragmen gerçekten geçirdigi depremlere ragmen tahribati neredeyse göremiyoruz. Sadece 1990 yilindaki restorasyonunda caminin minaresi özellikle incelenmis. Bazi kesme taslarinda dikey noktada çatlaklar görülmüs ancak minarenin sagligina, saglamligina zarar vermemistir. Kesme tastan, genis duvarli bir sekilde insa edilen camimiz Izzet Mehmet Pasa’nin belki de Safranbolu’ya armagan ettigi en büyük camilerden ve en degerli eserlerdendir” ifadelerini kullandi.