TZOB Baskani Bayraktar Açiklamasi 'Üreticide 3 Lira 50 Kurus Olan Limon Markette 16 Lira 73 Kurusa Satildi'
Türkiye Ziraat Odalari Birligi (TZOB) Genel Baskani Semsi Bayraktar, üretici ile market arasindaki makasa isaret ederek, arasindaki “Üreticide 3 lira 50 kurus olan limon markette 16 lira 73 kurusa satildi” dedi.
Mart ayinda üretici ve market arasindaki fiyat farkinin en fazla yüzde 378 ile limonda görüldügünü söyleyen Bayraktar, sunlari kaydetti:
“Limondaki fiyat farkini yüzde 255,2 ile kuru incir, yüzde 245,9 ile patlican, yüzde 232,4 ile yesil sogan, yüzde 184,3 ile maydanoz takip etti. Limon 4,8 kat, kuru incir 3,6 kat, patlican 3,5 kat, yesil sogan 3,3 kat, maydanoz 2,8 kat fazlaya satildi. Üreticide 3 lira 50 kurus olan limon markette 16 lira 73 kurusa, 115 lira olan kuru incir 408 lira 48 kurusa, 15 lira 88 kurus olan patlican 54 lira 93 kurusa, 10 lira 17 kurus olan yesil sogan 33 lira 81 kurusa, 4 lira 33 kurus olan maydanoz 12 lira 31 kurusa satildi.”
Bayraktar, mart ayinda fiyati en fazla artan ürünün markette beyaz lahana, üreticide havuç oldugunu sözlerine eklerken, fiyati en fazla düsen ürünün markette kabak, üreticide ise yesil sogan oldugunu ifade etti.
Market fiyatlarina deginin Bayraktar, su ifadelere yer verdi:
“Mart ayinda markette 39 ürünün 15’inde fiyat artisi, 23’ünde fiyat azalisi görülürken 1 üründe ise fiyat degisimi olmadi. Mart ayinda markette fiyati en fazla artan ürün yüzde 61,2 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat artisini yüzde 45,7 ile sivri biber, yüzde 16,2 ile tavuk eti, yüzde 7,9 ile kuzu eti, yüzde 7,8 ile dana eti takip etti. Markette fiyati en çok azalan ürün ise yüzde 33,5 ile kabak oldu. Kabaktaki fiyat düsüsünü yüzde 22,5 ile domates, yüzde 19,3 ile kuru incir, yüzde 18,2 ile patates izledi.”
Üreticideki fiyatlara da dikkati çeken Bayraktar, “Mart ayinda üreticide 31 ürününün 10’unda fiyat artisi olurken, 12’sinde fiyat düsüsü görüldü.
9 üründe ise fiyat degisimi olmadi. Üreticide en çok fiyat düsüsü yüzde 46,4 ile yesil soganda görüldü.
Yesil sogandaki fiyat düsüsünü yüzde 29,4 ile domates, yüzde 26,6 ile salatalik, yüzde 24,9 ile patlican, yüzde 23,3 ile marul, yüzde 18,7 ile patates izledi. Üreticide en fazla fiyat artisi yüzde 55,5 ile havuçta görüldü.
Havuçtaki fiyat artisini yüzde 40 ile limon, yüzde 17,6 ile kuru sogan, yüzde 17,4 ile sivri biber, yüzde 12,5 ile kabak takip etti” açiklamasinda bulundu.
Üreticideki fiyat degisimin nedenlerini masaya yatiran Bayraktar, söyle konustu:
“Kislik havuçta hasat Subat ayi itibariyla tamamlanmis olup, arz depolardan saglaniyor. Piyasada ürün miktarindaki azalmanin yani sira Ramazan ayinda talebin de artmasiyla havuç fiyatlarinda artis yasandi. Sezon boyunca limonda üretici fiyatlari düsüktü. Hasadi devam eden dikenli limonda piyasaya sunulan ürün arzindaki azalma, sezon boyunca oldukça düsen limon fiyatinin artmasina neden oldu. Kuru soganda Iç Anadolu Bölgesinde hasadin bitmesi, Çukurova Bölgesinde hasadin baslamamis olmasi nedeniyle arzdaki düsüs fiyatlari artirdi. Sivri biber ve kabakta dönemsel arzda yasanan azalma fiyatlarin yükselmesine neden oldu. Yesil sogan, domates, salatalik, patlican, marul, maydanoz, ispanakta havalarin sicak gitmesi nedeniyle arzda yasanan artis fiyatlarda düsüse neden oldu.”
“Enflasyonla mücadele devam ederken gida fiyatlari üzerinden firsatçilik yapilmamalidir”
Geçtigimiz aylarda marketlerde fiyati düsen ürünlerin sinirli kaydigini belirten Bayraktar, bu ay ise marketlerde 23 üründe fiyat düsüsü yasandigini aktardi. Bayraktar, Ramazan ayi basindan itibaren artan denetimler ve TZOB’un uyarilarinin fiyat düsüslerinde etkisini gösterdigini vurguladi.
Üreticilerin ekim ve dikim döneminin basindan itibaren dogal afet riskleri basta olmak üzere girdi fiyatlarinin belirsizligi ve isçi bulamama sorunlari gibi birçok sorunla mücadele ettigini dile getiren Bayraktar, sunlari kaydetti:
Ülkemizde hemen hemen her sektörde üretilmesi planlanan ürünün fiyati en basta belirlenirken bunun tam aksine tarim sektöründe üreten çiftçilerimiz ürünün fiyatini hasada kadar bilmiyor. Bu yil narenciye ve sekerpancarinda yasandigi gibi çogu zaman fazla üretim de çiftçiye dert oluyor. Her türlü riske ragmen üretim yapan çiftçilerimizin ürettigi üründen bazi kesimlerin fazla kâr beklentileri artik ortadan kalkmalidir. Ülke olarak enflasyonla mücadele ederken gida fiyatlari üzerinden firsatçilik yapilmamalidir. Enflasyon artisinin devam ettigi bu aylarda her kesim üzerine düseni daha fazla yapmalidir. Son bir ayda marketlerde gerileyen fiyatlar Ramazan ayiyla sinirli kalmamalidir.”
Hal kanunu isaret eden Bayraktar, su ifadeleri kullandi:
“Kanunla perakendecilerin tüketicilere daha uygun fiyatla ürün satabilmelerine imkan tanimak adina dogrudan üreticiden ürün alma hakki verildi.
Diger taraftan yas meyve sebze pazarlanmasinda halen aracilarin varligi devam ediyor. Pazarci Ankara halinden aldigi ürünü satarken, çogu market satacagi ürünü hiçbir araci olmadan dogrudan üreticiden alarak halka sunuyor. Ancak, halen çogu üründe market fiyatlarinin daha yüksek oldugu görülüyor. Perakendeciler 5957 Sayili Kanunla verilen ayricaligi üreticilerimizden deger fiyatinda aldigi ürünü halka ucuza sunmak üzere kullanmalidir. Birligimizce Ankara’da, halkimizin temel tüketim ürünlerinde seçilen 5 ürünün, 4 farkli market ve 4 farkli pazardaki fiyatlarina yönelik çalisma yapildi. Yapilan çalisma sonucunda islenmeden dogrudan tüketiciye sunulan ürünlerde fiyatlarin fazlasiyla degiskenlik gösterdigi görüldü.
”
Markette fiyati degisen ürünlere de örnek veren Bayraktar, konusmasini söyle sürdürdü:
“1 adet kivircik marulun fiyati, A markette 39,90 lira, B markette 24,95 lira, C markette 44,95 lira, D markette 19,9 liradir. 1 adet kivircik marulun fiyati, A pazarda 30 lira, B,C ve D pazarlarinda 25 liradir. 5 üründe market ve pazar fiyatlarina bakildiginda; Kivircik marulda marketler arasi fiyat farki yüzde 125,8 iken, pazarlar arasi fiyat farki yüzde 20’dir. Salkim domateste marketler arasi fiyat farki yüzde 40,6 iken, pazarlar arasi fiyat farki yüzde 25’dir. Sivri biberde marketler arasi fiyat farki yüzde 22,9 iken, pazarlar arasi fiyat farki yüzde 25’dir. Kemer patlicanda marketler arasi fiyat farki yüzde 50,2 iken, pazarlar arasi fiyat farki yüzde 25’dir. Starking elmada marketler arasi fiyat farki yüzde 54,2 iken, pazarlar arasi fiyat farki yüzde 20’dir. Arastirmadan elde edilen veriler ayni ürünün marketler arasindaki fiyat farkinin yüzde 125,8’i buldugu, pazarlarda ise fiyat farkinin bu 5 üründe en fazla yüzde 25’de kaldigi görülüyor. Tüketicilerin market ve pazarlar arasindaki degisen fiyatlari göz önünde bulundurmalari ve alisverislerde fiyat arastirmasi yapmalari önemlidir. Yasanan yüksek fiyat farklarinin önüne geçmek amaciyla 5957 sayili kisaca Hal Kanunu dedigimiz kanunda degisiklik yapilarak üreticiden dogrudan alinan ürünlerde kar marji sinirlandirilmalidir. Yüksek fiyat konusunda yapilan denetimlerin sayisi arttirilmali, vatandaslarimizda karsilastiklari yüksek fiyatlari gerekli mercilere sikayet etmelidir.”
Mart ayi ve yillik girdi fiyatlarina dikkati çeken Bayraktar, sunlari kaydetti:
“Mart ayinda, Subat ayina göre fiyatlar, amonyum sülfat gübresi yüzde 3,9, amonyum nitrat gübresi yüzde 1 oraninda artti. Üre gübresi yüzde 3,4, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 2,5, DAP gübresi yüzde 0,1 oraninda düstü. Geçen yilin Mart ayina göre son bir yilda amonyum sülfat gübresi yüzde 35,9, üre gübresi yüzde 32, DAP gübresi yüzde 28, amonyum nitrat gübresi yüzde 24,8, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 20,3 oraninda artti. Mart ayinda subat ayina göre süt yemi yüzde 1,6, besi yemi yüzde 1,2, son bir yilda süt yemi yüzde 44,8, besi yemi ise yüzde 43,7 oraninda artti. Elektrik fiyatlari son bir yilda yüzde 2,11 oraninda artti. Ilaç fiyatlari aylik yüzde 16, yillik yüzde 56,6 oraninda artti. Mart ayinda girdilerde yillik degisimde en fazla fiyat artisi mazotta görüldü.
Mazot fiyati aylik olarak yüzde 0,1 artarken, son bir yilda yüzde 105,2 oraninda artti.”