TGDF, 2023 Yili Dis Ticaret Verilerini Açikladi

Türkiye Istatistik Kurumu’nun (TÜIK) Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan Türkiye Gida ve Içecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Veri Paneli’ne göre geçen yil tarim, gida ve içecek sektörü önceki yila göre yüzde 4,92 artisla 26,49 milyar dolar ihracat ve yüzde 3,46 artisla 21,13 milyar dolar ithalat yapti. Geçen yil Dis Ticaret Dengesi 5,36 milyar dolar fazla verdi.

Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayinlanan Dis Ticaret Verileri’ne göre, geçen yil ihracat önceki yila kiyasla yüzde 4,92, ithalat ise yüzde 3,46 artti.

Aralik 2023 itibariyla aylik temelde ise ihracat geçen yil ayni dönemle karsilastirildiginda yüzde 1,58 artisla 2,65 milyar dolar, ithalat ise geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 20,2 azalarak 1,44 milyar dolar oldu. Aralik ayinda sigir ithalati yüzde 638,3, bugday ithalati yüzde 4,5 artarken, ham ayçiçegi yagi yüzde 13,2 azaldi.

Geçen yil 1 milyar 163 milyon dolar tutarinda sigir ithalati yapildi

Türkiye 2023 yilinda 1 milyar 163 milyon dolar tutarinda sigir ithalati yapti. Geçen yil aralik ayinda sigir ithalati yüzde 638 artisla 133,3 milyon dolar olurken, geçen yilin tamaminda sigir ithalatinin tutari 1 milyar 163 milyon dolari buldu. Aralik ayinda sigir ithalatinda en büyük pay 56,4 milyon dolarla Brezilya’ya ait olurken, bu ülkeyi 55,2 milyon dolarla Uruguay ve 7,8 milyon dolarla Almanya izledi. Geçen yil sigir ithalatinda ilk üç ülke 453,9 milyon dolar ile Brezilya, 246,8 milyon dolar ile Uruguay ve 99 milyon dolar ile Çekya olarak siralandi.

2023 yilinda Dis Ticaret Dengesi 5,36 milyar dolar fazla verdi

Geçen yil tarim, gida ve içecek sektöründe Dis Ticaret Dengesi fazla verdi. Dis Ticaret Dengesi geçen yil önceki yila kiyasla yüzde 11,11 artisla 5,36 milyar dolar fazla verdi. Önceki yil Dis Ticaret Dengesi 4,82 milyar dolar fazla vermisti. Geçen yil aralik ayi itibariyla aylik bazda ise Dis Ticaret Dengesi 1,21 milyar dolar fazla verdi.

2023 yilinda birim ihracat degeri önceki yila göre yüzde 7,56 düsüsle 1.117 dolar/ton oldu. Ithalat birim degeri ise önceki yilla karsilastirildiginda yüzde 6,49 azalarak 639 dolar/ton oldu.

Dis ticarette öne çikan ürünler

2023 yilinda ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 1 milyar 465,1 milyon dolar ile un aldi. Bu ürünü 985,1 milyon dolar ile findik içi ve 954,7 milyon dolar ile rafine ayçiçegi yagi izledi. Bu ürünler, geçen yil itibariyla toplam ihracatin yaklasik yüzde 12,8’ini olusturdu.

Geçen yil ithalatta ise en fazla ithal edilen ürün 3 milyar 402,4 milyon dolar ile bugday oldu. Bugdayi 1 milyar 679,3 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 1 milyar 303,9 milyon dolar ile ham ayçiçegi yagi takip etti. Bu 3 ürün, geçen yil itibariyla toplam ithalatin yüzde 29,9’unu olusturdu.

Aralik 2023 itibariyla ihracat ve ithalatta durum

Aylik temelde degerlendirildiginde, geçen yil aralik ayinda ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 160,3 milyon dolar ile mandalina alirken, bu ürünü 146 milyon dolar ile findik içi ve 109,9 milyon dolar ile bugday unu izledi.

Ayni ayda en fazla ithal edilen ürünler ise 216,2 milyon dolar ile bugday, 133,3 milyon dolar ile sigir ve 73,2 milyon dolar ile ham ayçiçegi yagi olarak siralandi.

Geçen yil ithalatta Rusya ve Ukrayna ilk sirada yer aldi

Geçen yil yapilan ithalatta ilk sirayi 3 milyar 402,4 milyon dolar ile bugday aldi. Rusya ve Ukrayna, bugdayin en fazla ithal edildigi ilk iki ülke oldu. 2023 yilinda, Rusya’dan 2 milyar 596 milyon dolar, Ukrayna’dan 750,5 milyon dolar ve Moldova’dan 32,8 milyon dolar tutarinda bugday ithalati yapildi. Rusya ve Ukrayna’nin toplam bugday ithalatindaki payi yaklasik yüzde 98,3 oldu.

Aylik temelde bakildiginda ise geçen yil aralik ayindaki 216,2 milyon dolarlik bugday ithalatinin 186,3 milyon dolarlik kismi Rusya’dan yapildi. Rusya’nin ardindan Ukrayna’dan 25,1 milyon dolar ve Moldova’dan 3,7 milyon dolar bugday ithalati yapildi.

Geçen yil bugdaydan sonra 1 milyar 679,3 milyon dolar tutarinda soya fasulyesi ve 1 milyar 303,9 milyon dolar tutarinda ham ayçiçegi yagi ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde ilk sirayi 968,6 milyon dolar ile Brezilya alirken, bu ülkeyi Ukrayna (567,7 milyon dolar) ve ABD (116,3 milyon dolar) takip etti. Ayçiçegi yagi ithalatinda ise siralama 851,9 milyon dolar ile Ukrayna, 423,1 milyon dolar ile Rusya ve 15,9 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.

2023 yilinda Türkiye’nin ithalatinda ilk 3 sirada yer alan 3 üründe ithalatin büyük bölümü Rusya ve Ukrayna’dan yapildi.

En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler

Geçen yil dis ticaret verileri sektörlere göre incelendiginde; en fazla ihracatin 2 milyar 819 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektöründe yapildigi görüldü.

Bu sektörü sirasiyla yas meyve sektörü (2 milyar 465 milyon dolar), bitkisel yag sektörü (2 milyar 309 milyon dolar), sert kabuklu meyveler sektörü (1 milyar 955 milyon dolar) ve makarna sektörü (1 milyar 606 milyon dolar) takip etti.

Seker ve sekerli mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payi yüzde 12,39, yas meyve sektörünün yüzde 10,83, bitkisel yag sektörünün yüzde 10,15, sert kabuklu meyveler sektörünün yüzde 8,59 ve makarna sektörünün yüzde 7,06 oldu.

Yine ayni dönemde en fazla ithalat 5 milyar 119 milyon dolar ile hayvan yemi sektöründe yapildi. Bu sektörün ardindan en fazla ithalat yapan sektörler; un (3 milyar 687 milyon dolar), bitkisel yag (3 milyar 519 milyon dolar), canli hayvan ticareti (1 milyar 194 milyon dolar) ile kakao ve çikolata (781 milyon dolar) sektörleri olarak siralandi.

Hayvan yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payi yüzde 28,9, un sektörünün yüzde 20,82, bitkisel yag sektörünün yüzde 19,87, canli hayvan ticareti sektörünün yüzde 6,74 ile kakao ve çikolata sektörünün yüzde 4,41 oldu.

Ihracatin arttigi ve azaldigi sektörler

Geçen yil önceki yila kiyasla ihracati deger olarak en fazla artan sektörlerin basinda 521 milyon dolar ile (yüzde 48,05 artis) makarna sektörü geldi. Bu sektörü 495 milyon dolar ile (yüzde 67,43 artis) hayvan yemi sektörü, 278 milyon dolar ile yas meyve sektörü (yüzde 12,73 artis), 268 milyon dolar ile sebze sektörü (yüzde 31,43 artis) ve 200 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektörü (yüzde 7,63 artis) izledi.

Söz konusu dönemde ihracati deger olarak en fazla düsen sektör 288 milyon dolar ile (yüzde 30,42 düsüs) beyaz et sektörü oldu. Ayrica süt ve süt ürünleri sektörü 238 milyon dolar (yüzde 40,88 düsüs), salça ve konserve sektörü 110 milyon dolar (yüzde 10,47 düsüs), bakliyat sektörü 103 milyon dolar (yüzde 13,70 düsüs) ve canli hayvan ticareti sektörü 64 milyon dolar (yüzde 50,54 düsüs) geriledi.

Geçen yil önceki yilla karsilastirildiginda ithalati deger olarak en fazla artan sektör 1 milyar 15 milyon dolar ile (yüzde 567,3 artis) canli hayvan ticareti sektörü oldu. Bu sektörün ardindan pirinç degirmenciligi sektörü 322 milyon dolar (yüzde 455,3 artis), kakao ve çikolata sektörü 201 milyon dolar ile (yüzde 34,7 artis), un sektörü 112 milyon dolar (yüzde 3,1 artis) ve kahve, çay ve baharat sektörü 89 milyon dolar (yüzde 15,9 artis) ile ithalati deger olarak en fazla artan sektörler olarak siralandi.

Bu dönemde ithalati en çok düsen sektörler ise 555 milyon dolar ile hayvan yemi sektörü (yüzde 9,8 düsüs), 497 milyon dolar ile bitkisel yag sektörü (yüzde 12,4), 188 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektörü (yüzde 24 düsüs), 31 milyon dolar ile balikçilik ve su ürünleri sektörü (yüzde 10,6 düsüs) ve 14 milyon dolar ile kuru meyve ve sebze sektörü (yüzde 26 düsüs) oldu.

Dis ticarette öne çikan ülkeler

Geçen yil dis ticaret verileri ülke bazinda degerlendirildiginde; en fazla ihracat yapilan ülke 3 milyar 236 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat 1 milyar 898 milyon dolar ile Almanya’ya, 1 milyar 816 milyon dolar ile Rusya’ya, 1 milyar 538 milyon dolar ile ABD’ye ve 1 milyar 182 milyon dolar ile Italya’ya yapildi. 2023 yilinda bu 5 ülkeye yapilan ihracat toplam ihracatin yüzde 36,5’ini olusturdu.

Ayni dönemde ülke bazinda ithalat en fazla 4 milyar 901 milyon dolar ile Rusya’dan yapildi. Bu ülkeyi, 2 milyar 820 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 959 milyon dolar ile Brezilya, 1 milyar 4 milyon dolar ile Malezya ve 949 milyon dolar ile ABD izledi. Bu 5 ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 55,05’sini olusturdu.

Geçen yil Türkiye’nin en fazla ithalat yaptigi ilk 2 ülke sirasiyla Rusya ve Ukrayna oldu. Bu iki ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 36,5’ine denk düstü.

Türkiye, geçen yil en fazla ihracat yaptigi ülkelerden Irak’a un, dondurulmus tavuk eti, kirmizi mercimek; Almanya’ya findik içi, ambalajli findik, kiraz, Rusya’ya ise mandalina, alabalik, mandalina ve seftali ihraç etti.

Türkiye’nin ayni dönemde en fazla ithalat yaptigi Rusya’dan bugday, dane misir, ham ayçiçegi; Ukrayna’dan ham ayçiçegi yagi, bugday, soya fasulyesi ve Brezilya’dan ise soya fasulyesi, sigir ve kahve ithal etti.

Verilen bilgiye göre, TÜIK’in açikladigi Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasillari arasindaki tüm Gümrük Tarife Istatistik Pozisyonu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasil ve 35’inci fasildan seçili ürünler dâhil edildi.