Akademisyenlerden Kanser Hastaliklarina Karsi Heyecanlandiran Çalisma
Zonguldak’ta akademisyenlerin kanser tedavisinde kullanilmasi amaciyla gelistirdikleri ve ilaç olmaya aday olan bilesik, ilaç gelistirme çalismalarinin olumlu sonuçlanmasinin ardindan degisik türde kanser hastaliklarinin tedavisinde kullanilabilecek.
Bilesikler; melanoma, over, lenfoma ve indüklenmis periferik kan lenfositleri gibi hücre hatlarinda test edildi ve günümüzde kanser tedavisinde kullanilan 6-merkaptopürin bilesiginden daha etkili oldugu gözlemlendi.
Kemoterapi uygulamalarinda genellikle bulunan kükürt, azot ya da oksijen atomlarinin yani sira selenyumun da kullanimini arastiran çalisma neticesinde üretilen ilaç olmaya aday olan bilesik, kemoterapi sirasinda bagisiklik sistemi ve diger normal dokularda yasanabilecek hücresel hasarin restorasyonda da kullanilabilecek.
"Bizim bilesiklerimiz daha kararli"
Doktor Ögretim Üyesi Gülay Dilek, sentezledikleri bilesigin kanser hücreleri üzerinde diger bilesiklere göre çok fazla etki gösterdigini gözlemlediklerine dikkat çekti. Dilek, "Biz bu çalismada selenyum ve tetrazole içeren pürin türevleri sentezledik. Pürin türevleri zaten onlarla ilgili kemoterapi ilaçlari mevcut. Bizim diger pürin türevlerinden farki selenyumla ilgili çalismalar çok azdi. Selenapürin içeren bilesikler çok kararsiz oldugu için bununla ilgili yapilan çalismalar üzerine çok fazla gidilmemisti. Çok etkili olduklari halde. Biz selenapürin içeren bilesikler sentezledik ama bizim bilesiklerimiz daha kararli. Biz bu bilesiklerin ayni zamanda sentezledigimiz bu bilesiklerin ayni zamanda kükürt türevine benzer kükürt içeren bilesigi bilesigi ile kiyasladik. Ondan daha fazla etki gösterdigini gördük, kanser hücreleri üzerinde. O yüzden de patent almaya karar verdik" seklinde konustu.
"Gelecek vadeden ilaca dönüsme potansiyeli yüksek bir türev"
ZBEÜ Tip Fakültesi Ögretim Üyesi Doç. Dr. Ishak Özel Tekin de dört yillik süreçten sonra bilesigin patent onayini aldiklarini ifade etti.
Elde edilen ürünlerin üç degisik kanser tipine etkisini arastirdiklarini ifade eden Özel, söyle dedi:
"Gülay hocamin sentezledigi bilesiklerin sentezleme macerasi aslinda biraz zorlu bir macera oldu. Ama sonrasinda elde eden ürünlerin üç degisik kanser tipinde etkisini arastirdik. Cilt kanseri olan malign melanom da over kanserinde ve lenfomadaki etkilerini çalistik. Kendi laboratuvarimizda hem hücre üzerindeki toksik etkilerini kanser hücresi üzerindeki toplu etkilerini hem de DNA sentezine olan etkilerini gösterdik. Yayinimiz 2023 yilinda çok degerli makale tarafindan da dikkat çekti. Mevcut potansiyel ilaçlara alternatif olabilecek yeni moleküller arasinda yer aldi. Bu da bir ümit verdi. Evet su an bir ilacimiz yok. Ama bir ön ilacimiz ilaç olabilecek ve yüksek potansiyeli olan bir ürünümüz var. Ve bu ürünün tamamen tasarlanmasi ve deneylerin yapilmasi Hocamin yürütücülügünde gerçeklesti. Patent sürecimiz aslinda çok zorlu bir süreç oldu. Dört yil sürdü. Yani dört yilin sonrasinda onayimiz geldi. Ama sonuçtan mutluyuz. Çünkü dünyada selena tetrazole halkasiyla böyle bir ürün yok. Bizim ürünümüz disinda. Gülay hocanin sentezledigi disinda. Ve oldukça da etkin, gelecek vadeden ilaca dönüsme potansiyeli yüksek olan bir türev oldugunu düsünüyoruz açikçasi."