101 Yil Önce Aydin'i Böyle Yakip Yikip Gittiler

Insanligin var oldugu günden bu yana pek çok medeniyete besiklik ettigi gibi pek çok dogal felaket ve zulme de gögüs geren Aydin sehrinin 101 yil önce çekilmis fotograflari paylasildi. Aydin Büyüksehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanitimi Sube Müdürü, Sanat Tarihçisi Savas Güleser tarafindan yapilan paylasimda genç nesle tarih bilincin asilanmasinin öneminden söz etti.

101 Yil Önce Aydin'i Böyle Yakip Yikip Gittiler
Verimli topraklari ve ticaret yollari üzerinde yer alan Aydin’in kurulus evreleri hakkinda bilgi veren Savas Güleser, “Sehir ilk olarak Destepe ( Dede kuyusu) Höyügü ve Tralleis Antik Yerlesiminin oldugu alanlarda kurulmustur. 13. Yüzyilda Aydin’i fetheden Türkler, Tralleis Antik kentinin harap olmasi ve su yetersizligi nedeniyle kentin güney yamacina yerlesmislerdir. Kemer deresi ile Tabakhane deresi arasinda kurulan kent su problemini ortadan kaldirmistir. Aydin, tarihin farkli dönemlerinde farkli isimler (Aydin Eli, Aydin Güzelhisar) ile anilmistir. Sehir farkli dönemlerde farkli güzel isimler ile anilsa da, her zaman talihi güzel gitmeyen bu kadim sehir yasadigi depremler ve yanginlar ve 101 yil önceki isgal yillarindaki kasitli yakim ve yikimlar sonucunda tahribata ugramistir” dedi.

“En büyük tahribati Yunanlilar verdi”

Aydin ayni zamanda bir direnis sehri oldugunu ve milli mücadele yillarinda onca zulme ragmen halkin gösterdigi kahramanliklarin yadsinamayacagini belirten Savas Güleser, “Ilimiz en büyük tahribati 1. Dünya Savasi ve Milli mücadele yillarinda en çetin ve acimasiz olaylarin yasandigi zaman almistir. Tarih boyunca bagimsizlik mücadelesinde en ön safta yer alan Aydin, Yunan mezalimine karsi giristigi özgür mücadelesi sonucunda Yunan askeri yakma birliklerinin 1919 yilinda çikardiklari yangin ve sehri terk ederken gösterdikleri vahset sonucunda sehirde neredeyse tas üstünde tas kalmamis ve sehrin tamami yakilip yikilmistir. Efelerin gösterdikleri üstün gayretler ve vatanseverlikleri sayesinde 7 Eylül 1922 tarihinde Aydin, tam bagimsiz yarinlarini insa etmek üzere ilelebet özgürlük ve kurtulusunu ilan etmistir. Kurtulus yillarinda olaganüstü bir çaba zarf eden sehir, özellikle Osmanli Dönemi sehir yapilanmasinin tüm unsurlarini tasiyan ve Aydin Güzelhisar’in temellerinin atildigi günümüzde Hasanefedi, Veysi Pasa, Köprülü Mahalleleri sinirlari içerisinde kalan Türk mahallesinde büyük bir direnis örnegi gösterilmistir. Bu mahallelerin kesisim noktasinda yer alan Farabi Sokak ise üzerinde Osmanli Dönemi’nden kalma tarihi yapilar ve günümüze kadar ulasan tarihi eserler, Yunan isgalinin sehirde Türk varligini silmeye yönelik çikardigi yanginlara karsi resmen meydan okumuslaridir. Bu topraklarda ecdadimizin yadigari olan han, hamam, cami, türbe ve çesmeler Türk Devleti’nin varligini gösterirken ayni zamanda bu topraklar içerisinde birer nisan olarak kalacagi da unutulmamalidir” diyerek Aydin’in kurtulusunun 101 yilinda geçmise sahip çikilmasini ve gençlerin de Ay Yildizli Bayragin inmedigi ezanin dinmedigi bu topraklarin nasil aziz vatana dönüstügünü iyi bilmelerini istedi.
Kaynak: İHA