Dr. Nejat F. Eczacibasi Tip Ödülleri Sahiplerini Buldu
Eczacibasi Toplulugu’nun 1959 yilinda tip ve eczacilik bilimlerinin gelisimine katkida bulunmak amaciyla baslattigi Dr. Nejat F. Eczacibasi Tip Ödülleri’nin 64’üncü yilinda, Tip Onur Ödülü, Tip Bilim Ödülü, Tip Tesvik Ödülü ile Bilimsel Arastirma Destek Ödülleri ve Tip Ögrencileri Proje Ödülleri sahiplerini buldu.
2002 yilindan bu yana Türk ve dünya tibbina büyük katkilarda bulunan bilim insanlarimiza verilen Tip Onur Ödülü’nün besinci sahibi, zihinsel özrün diyet tedavisi ile çocuklarda görülen ‘fenilketonüri’ hastaliginin engellenmesinin yaninda, hastaligin takibi ve tedavisinde büyük öneme sahip olan ‘Yenidogan Taramasi’ programinin Türkiye’de baslatilmasina öncülük eden Prof. Dr. Imran Özalp oldu. Prof. Özalp, Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali egitim programi kapsaminda tip egitimi ve uzmanlik egitiminde kalitsal metabolik hastaliklarla ilgili bölüm çalismalarini yürüten ilk ögretim üyesi olarak çok sayida kalitsal metabolik hastalikla ilgili tez danismanligi yapti. ABD’den döndükten sonra, 1971 yilinda Hacettepe Tip Fakültesi’nde pediyatri bölümünde kalitsal metabolik hastaliklarin tani, tedavi ve takiplerinin yapildigi “metabolizma-nütrisyon” ünitesini kurdu. Bu ünitede metabolik hastaliklarin tanisi için laboratuvar yöntemleri gelistirildi. Birçok kalitsal amino asit metabolizmasi bozukluklari ve Türkiye’de o zamana kadar varligi bilinmeyen baska metabolik hastaliklar da bu ünitede tanimlandi.
Tip Bilimi Ödülü ise, gerçeklestirdigi çalismalarla basta Ailevi Akdeniz Atesi (AAA) olmak üzere oto-enflamatuvar hastaliklar ve vaskülitler alanlarinda yaptigi katkilarin yani sira gerek Türkiye’de gerekse de uluslararasi alanda ‘pediyatrik romatoloji’ bilim dalinin gelismesinde önemli rolü bulunan, dünya tip literatürüne çocukluk vaskülitlerine dair ‘Ankara Kriterleri’ni kazandiran Prof. Dr. Seza Özen’e verildi.
Laboratuvarinda çesitli ilaçlarin biyoaktif molekül kombinasyonlarina tepkilerini ölçebilen otomatize sistemlerle, hasta basi hastalik teshisini uygun maliyetle yapan, çesitli saglik parametrelerini uzun vadede ölçen ve analiz eden cihazlarin gelistirilmesine katkida bulunan Doç. Dr. Savas Tasoglu ile translasyonel immünoloji üzerine yaptigi çalismalar kapsaminda gelistirdigi MOG ve nörofasin antikor testlerini Türkiye’ye kazandirarak binlerce hastanin tani almasina katkida bulunan Doç. Dr. Atay Vural da, Tip Tesvik Ödülü’nün sahipleri oldular.
Bilimsel Arastirma Destek Ödülü, epigenetik düzenleyici protein ‘BRD9’un radyoterapi cevabindaki rolünün incelenmesi ve yeni kombinasyonel tedavi yaklasimlarinin gelistirilmesi amaciyla çalismalarda bulunan Prof. Dr. Tugba Bagci Önder’e verilirken, ‘Kisisellestirilmis Tip’ konulu Bilimsel Arastirma Destek Ödülü de ER-pozitif meme kanseri hastalarinin tedavisinde RHEB inhibisyonun etkinligini test ederek, dirençli/hassas hücrelerde (ARID1A-Mutant/ARID1A-WT) ne ölçüde çalistigini, mevcut klinik ilaçlarla nasil bir sinerji gösterdigini ve etki mekanizmalarini ortaya koymak için in vitro preklinik çalismalari gerçeklestiren Dr. Gözde Korkmaz’in oldu.
2023 Tip Ögrencileri Proje Ödülü ise, “Unilateral ve Bilateral Kortikal Olarak Yayilan Depolarizasyonlarin Istirahat Durumu Fonksiyonel Baglanti Üzerine Etkisi” baslikli çalismasiyla Muhammed Miran Öncel’e ve “Idiyopatik Pulmoner Fibrozisde ceRNA Düzenleyici Agin Rolü, Potansiyel Biyobelirteç ve Tedavi Hedeflerinin Sistem Biyolojisi Yöntemleri ile Belirlenmesi” çalismasiyla Muhammed Fatih Kircali’ya verildi.
Ödül törenine Dr. Nejat F. Eczacibasi Tip Ödülleri Bilimsel Degerlendirme Kurulu üyeleri ve ödül kazananlarin yani sira, Eczacibasi Toplulugu yöneticileri ile basin mensuplari katildi.
Törende konusan Eczacibasi Holding Yönetim Kurulu Baskani Bülent Eczacibasi, “30 yil önce aramizdan ayrilan kurucumuz, bir baska deyisle hayal kurucumuz Dr. Nejat Eczacibasi, bilim, bilgi, arastirma ve gelistirmenin isiginda çagdas bir Türkiye’nin hayalini kurdu. Bu hayali gerçeklestirme yolculugunda, 1959 yilinda ülkemizdeki tip ve eczacilik bilimlerinin gelismesine ve arastirmalara destek olmak, basarili çalismalari ödüllendirmek ve tesvik etmek amaciyla Eczacibasi Tip Ödülleri’ni olusturdu” diyerek sunlari söyledi:
“Yasadiklarimizdan çikardigimiz en büyük ders, çözümü bilimde aramak oldu”
“Ödüllerin 64. yilini kutladigimiz bugünlere, dünyayi ve ülkemizi kusatan basta pandemi sonrasi ekonomik krizler ve küresel isinma gibi sorunlarin gölgesinde ulastik. Pandeminin yaralarini sarmaya çalisirken on binlerce insanimizin hayatina mal olan deprem felaketi ve her gün daha yogun hissettigimiz küresel isinmanin etkileriyle bir kez daha sarsildik. Bütün bunlar dogaya, çevreye karsi olan sorumluluklarimiz gibi, arastirma ve bilimin önemini bir kez daha hepimize hatirlatti. Yasadiklarimizdan gelecegimiz için çok sayida ders çikarttik. Ama en büyük ders, her zaman oldugu gibi, çözümü bilimde aramak oldu.”
2023 ödülleriyle birlikte bugüne kadar toplam 181 bilimsel çalismaya destek ödülleri kapsaminda gerekli finansmanin saglandigini, 36 Tip Bilim Ödülü, 46 Tip Tesvik Ödülü ve 20 Tip Ögrencileri Proje Ödülü verildigini belirten Bülent Eczacibasi, “Bu yildan itibaren Bilimsel Degerlendirme Kurulumuz tarafindan konusu belirlenecek özel bir arastirmaya da destek ödülü verme karari aldik. Yeni kategorinin ilk ödülünü “Kisisellestirilmis Tip” alaninda vermekten ayri bir mutluluk duyuyoruz. Ülkemizin gelecegini hiç kuskusuz egitim düzeyimiz ve bilimle olusturdugumuz deger belirleyecek. Dr. Nejat Eczacibasi’nin dedigi gibi “gelecegi bugünden olusturan ana güç bilimsel arastirma tutkusu” olacak” diye konustu.
Dr. Nejat F. Eczacibasi Tip Ödülleri Bilimsel Degerlendirme Kurulu Baskani Prof. Dr. Turgay Dalkara da törende yaptigi konusmada sunlari söyledi:
"Önümüzdeki yüz yilda bilime sunacagimiz katkilarin hayalini kurarken mütevazi davranamayacagimiz üç konu var: Gençlerimize olan güvenimiz, basariya olan inancimiz ve hedeflerimizin sinirlari. Bunlarin üçünde de en az Mustafa Kemal ve arkadaslarinin 100 yil önce oldugu kadar iddiali olmaliyiz. Hayallerimize ulasabilmek için üstün nitelikli arastirmaci sayimizi en kisa sürede ve ciddi boyutlarda artirmaliyiz. Arastirma kuruluslarimizi özgün ve çigir açici bulus ve düsüncelerin filizlendigi bilim yuvalarina dönüstürmek zorundayiz. Böylelikle, ülkemizi nitelikli bilim insanlari için bir cazibe merkezi haline getirebilir; insani, çevreyi ve dogayi merkezine alan bir bilim anlayisiyla diger uluslara örnek olabiliriz."
Bilimsel Degerlendirme Kurulu
Dr. Nejat F. Eczacibasi Tip Ödülleri Bilimsel Degerlendirme Kurulu, 2018 yilindan bu yana Prof. Dr. Turgay Dalkara baskanliginda, Prof. Dr. Murat Akova, Prof. Dr. Sermin Genç, Prof. Dr. Ahmet Gül, Prof. Dr. Arzum Erdem Gürsan, Prof. Dr. Hakan S. Orer ve Prof. Dr. Lale Tokgözoglu’ndan olusuyor.
“Bilime öncü destek, basariya ödül” geleneginde 64 yil
Ülkemizde tip ve eczacilik bilimlerinin gelisimine katkida bulunmak amaciyla, 1959’da Dr. Nejat F. Eczacibasi tarafindan dönemin çok degerli tip hocalari Ord. Prof. Dr. Ekrem Serif Egeli, Ord. Prof. Dr. Arif Ismet Çetingil, Ord. Prof. Dr. Muhiddin Erel, Prof. Dr. Resat Garan, Prof. Dr. Sabih Oktay, Prof. Dr. Behiç Onul, Prof. Dr. Zafer Paykoç, Prof. Dr. Necmeddin Polvan’in öncülügünde bilimsel arastirmalari destekleme, basarili bilim insanlarini ödüllendirme gelenegi baslatilmisti.
Bu girisim kapsaminda, dünya tip çevrelerinde evrensel ölçütte basari gösteren Türk hekimlerine 2002 yilindan itibaren Eczacibasi Tip Onur Ödülü verilmesi benimsendi. Eczacibasi Tip Onur Ödülü’nün ilki Prof. Dr. Münci Kalayoglu’na, ikincisi Prof. Dr. Olcay Neyzi’ye verilirken, Prof. Dr. Masel Mesulam da Eczacibasi Tip Onur Ödülü alan üçüncü bilim insani oldu. 2021 yilinda bu ödülün sahipleri tüm dünyayi sarsan Covid-19 salginina karsi ilk asiyi gelistiren Prof. Dr. Ugur Sahin ile Dr. Özlem Türeci olmustu.
2002 öncesinde, “Cumhuriyet Dönemi Tip Ödülü” adiyla verilen ödülü, 1982 yilinda Ord. Prof. Dr. Hulusi Behçet, Dr. Refik Saydam, Ord. Prof. Dr. Tevfik Saglam, Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman ve Ord. Prof. Dr. Akil Muhtar Özden, 1988 yilinda Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, 1992 yilinda ise Prof. Dr. Gazi Yasargil almisti.