Gida Israfinin Boyutu Gün Geçtikçe Artiyor

Gida kaybi ve israfi gün geçtikçe artarken, uzmanlar ise bunun önüne geçilebilmesi için vatandaslari birçok konuda uyariyor. Özellikle tüketim kültürünün artmasiyla gida israfinin arttigini söyleyen uzmanlar, ihtiyaç fazlasi ürünlerin alinmamasi ve etiket okuryazarliginin önemine isaret ediyor.

Tarim ve Orman Bakanligi Avrupa Birligi ve Dis Iliskiler Genel Müdürlügü AB Uyum Daire Baskani ve ’Gidani Koru Sofrana Sahip Çik’ Kampanyasi Ulusal Koordinatörü Zeynep Özkan, bu çerçevede yaptigi açiklamada gida kaybi ve israfi konusunda uzun yillardir çalisma yapildigini, Birlesmis Milletler Gida ve Tarim Örgütü (FAO) ile 2018 yilinda baslattiklari ’Gidani Koru, Sofrana Sahip Çik’ kampanyasiyla Türkiye’de gida kaybi ve israfini önlemek için bir strateji belgesi ve eylem plani hazirliklarina basladiklarini dile getirdi.

Kampanya çalismalarinin 2020 yilinda basladigini hatirlatan Özkan, "Türkiye’de gida kaybi ve israfin önlenmesi için yaklasik 100’e yakin eylem belirledik. Tarim ve Orman Bakanligi koordinasyonunda bütün ilgili paydaslarla bu eylemleri gerçeklestirmekteyiz. Üç senedir de kampanyanin koordinasyonu üstlenmekteyiz" diye konustu.



"Yilda 18,2 milyon ton gidayi çöpe atmaktayiz"

Özkan, Türkiye’deki gida israfinin boyutuna dikkati çekerek, "Her ne kadar kültürel olarak gidayi israf etmedigimizi düsünsek de yilda 18,2 milyon ton gidayi çöpe atmaktayiz. Bu da çöpümüzün yaklasik yüzde 52’sini, yani yaridan fazlasini olusturmakta. Özellikle ekmek israfinda neredeyse günde 5 milyon somun ekmegin, taze meyve ve sebzenin çöpe atildigi bir ülkede yasiyoruz. Gida israfi sadece gidanin degil, onu üretmek için kullanilan suyun, enerjinin, emegin ve bütün kaynaklarin da çöpe atilmasi demek" dedi.



"Kompost kilavuzlarimizla gida zincirindeki aktörlere yardimci olmaya çalisiyoruz"

Tarim ve Orman Bakani Ibrahim Yumakli’nin öncülügünde gida israfina karsi çesitli kilavuzlar yayimladiklarini kaydeden Özkan, "Bütün paydaslarla etkinlikler gerçeklestiriyoruz. Özellikle okullarda egitimler veriyoruz. Mutfak atölyeleri düzenliyoruz. ’Gönüllü son hasat’ etkinlikleri yapiyoruz. Ayni zamanda gida zincirindeki bütün paydaslara yönelik, özellikle agirlama, perakende sektörü ve tüketiciler için çesitli kilavuzlarimiz var. Lojistik sektörü ve gida israfini önleyemiyorsak bunun topraga verimli olarak geri dönüstürebilmesi için kompost kilavuzlarimizla gida zincirindeki aktörlere yardimci olmaya çalisiyoruz" dedi.



"820 bin imza toplayarak söz aldik"

Türkiye’nin gida israfi konusunda yaptigi çalismalarin uluslararasi arenada her zaman gösterildigini ifade eden Özkan, bu çalismalar çerçevesinde iki Guinness Dünya Rekoru kirildigini aktararak, "En büyügü bir kampanya için verilen en fazla söz ile 820 bin imza toplayarak insanlarin planli alisverise çikacaklari, gidalarini çöpe atmayacaklari, arta kalan gidalarini degerlendirecegine dair söz verdikleri bir rekoruna imza attik" açiklamasini yapti.

Özkan, Tarim ve Orman Bakanligi’nin gida kaybi ve israfina yönelik eylem planini uygulamaya devam ettiklerini söyledi.



"Buzdolabindaki bölgelerin farkli gidalara hizmet ettigini bilmeleri gerekiyor"

Tüketicilere gida israfinin önlenmesine yönelik tavsiyelerde bulunan Özkan, sunlari kaydetti:

"Öncelikle kilerlerini, buzdolaplarini kontrol etmeden alisverise çikmamalari gerekiyor ve bir alisveris listesi hazirlayarak alisverise çikmalarini öneriyoruz. Daha sonra buzdolabinda, özellikle buzdolabinin sicakligina dikkat etmelerini öneriyoruz. Buzdolabi kisminin sicakliginin dört dereceden daha yüksek olmamasi gerekiyor. Sifir ve dört derece arasinda buzdolabinin sicakliginin ayarli olmasi gida israfini, gidalarin çabuk bozulabilirligini engelliyor. Buzdolabindaki bölgelerin de farkli gidalara hizmet ettigini bilmeleri gerekiyor. Örnegin buzdolabinin kapisi, aslinda buzdolabi için en sicak bölgelerden bir tanesi. Süt ve yumurta gibi kolay bozulabilir ürünleri kapiya yerlestirmememiz gerekiyor. Ayni zamanda buzdolabinin en üst kismi genellikle kahvaltilik malzemelerimizi yerlestirdigimiz yer. Orasi da alt kisimlara kiyasla daha sicak oldugu için kolay bozulabilir ürünleri oraya yerlestirmememiz gerekiyor."

Ürün etiketlerine dikkat

Özkan, tüketicilerin ürünlerdeki etiketlerin üzerinde yer alan tarihleri dikkatli okumalari gerektigine isaret ederek, bu çerçevede son tüketim tarihi (STT) biten ürünlerin tüketilmemesi, ancak tavsiye edilen tüketim tarihinin (TETT) dayanikli ürünlerde yer almasi dolayisiyla belirtilen tarih geçse de herhangi bir bozulma olmadigi sürece tüketilebilecegini, böylece israfin önüne geçilebilecegini anlatti.