Yerli Yerinde Projesi'nin 5'Inci Duragi Kars Oguzlu Köyü Oldu

ABC Deterjan kadin çiftçilerle birlikte yerli degerleri koruma stratejisine dayali kurumsal sosyal sorumluluk projesi ile her yil farkli bir bölgede farkli bir tibbi ve aromatik bitki yetistirmeye destek veriyor. Sirketin her yil farkli bir bölgede kadin çiftçiler ile farkli bir tibbi ve aromatik bitkiye destek verme amaçli kurumsal sosyal sorumluluk projesi bu yil 5 yasinda. 2022 yilinda destek amaçli seçilen bölge Kars’in merkez Oguzlu köyü, destek verilecek tibbi ve aromatik bitki ise mavi kantaron oldu.

Osmaniye, Ordu, Bursa, Izmir’den sonra sira Kars’ta

Proje kapsaminda ilk olarak Osmaniye ilinin Bahçe ilçesinde kadin çiftçilerle safran üretimi yapildi. Pilot proje olarak yapilan ilk yil 600 gram safran üretilmesi saglandi, 20 kadin proje sayesinde gelir elde etti. Bu safranlarin tümünden elde edilen hasilat kadinlara gelir olarak dagitildi.

2’nci yil Yerli Yerinde Projesi’nin sürdürülebilir ve kurumsal olmasi hedefiyle Tarim ve Orman Bakanligi ile stratejik ortaklik gerçeklestirildi.

Ordu’nun Persembe ilçesinde taflan bitkisine destek verilerek çürüyen taflan meyvelerinin ekonomiye katki saglamasi gerçeklestirildi.

Ordu Persembe’de kurulan meyve kurutma ünitesi sayesinde yilda ortalama 1000 ton meyve degerlendiriliyor. Özellikle bölgenin gözde meyvesi olan kivi degerlendiriliyor. Ayni zamanda kivi kabuklari bölgede gübre olarak kullaniliyor.

3’üncü yil destek verilen Bursa Karacabey Dagkadi’da olusturulan 5 dönümlük ekinezya bahçesinden elde edilen ürünler düzenli olarak satiliyor. Proje kapsaminda çalisan Dagkadi Üreten Kadinlar Kooperatifi üyesi 40 kadinin ürettigi eriste, reçel, tursu, kozalak surubu, tarhana gibi ürünlerin üretimi için kurutma makinesi, salça makinesi alimi yapildi. Proje sayesinde eskiden köy meydanindan geçmeye çekinen kadinlar gelir elde eder hale geldi. Trendyol’da kendilerine ait magazasi olan kooperatif, fuarlarda ve toplantilarda kooperatifi temsil ediyorlar, etkinliklere konusmaci olarak davet ediliyorlar.

4’üncü yilda Izmir’in Menemen ilçesinde 4 dönümlük alanda aynisefa yetistirilmeye baslandi. Nisan 2021’de alinan 20 bin adet aynisefa fidesi dikildi ve aynisefa bitkisinin bölgede gayet verimli olarak yetismeye basladigi görüldü.

1 dönümlük alandan 150 kilogram aynisefa elde edildi, bu rakam ortalama rekolte düzeyinde. Yetisen aynisefa çiçeklerinin kurutularak ekonomik deger saglamasi amaciyla Menemen Tarimsal Kalkinma Kooperatifi’nin üretim binasinin olusturulmasi, kurutma makinesi, kiyma makinesi, salça makinesi ve pek çok alet - edevat basta olmak üzere tüm teknik ekipmanin satin alinmasi saglandi. Proje kapsaminda ekimi yapilan aynisefa mahsullerini ihraç ediyorlar. Menemen Kalkinma Kooperatifi’nin kadinlari sürekli üretim yapiyor. 20 kadin, kooperatif adina etkinliklere katiliyor.

Safran, taflan, ekinezya sonra aynisefa ve simdi mavi kantaron

2022 yilinin projesi olarak seçilen, Türkiye’de bazi bölgelerde yetistirilen mavi kantaron bitkisi su ana kadar ekonomik anlamda degeri olan bir bitki degil. Mavi kantaron özü ve yagi özellikle kozmetik/kisisel bakim sektöründe yaygin olarak kullaniliyor.

Hasat sonunda 5 dekar alandan yaklasik 4 bin kilogram taze bitki elde edilecegi, böylelikle 500 kilogram üst drog herba verimi bekleniyor. Mavi kantaronun satis için aktar toptancilari ve e-ticaret için altyapi çalismalari sürüyor, Mavi kantaronun 100 graminin piyasadaki satis degeri yaklasik 45 TL. Hasat sonunda ilk yil için elde edilmesi planlanan 250 kilogram mavi kantaronun ekonomik degeri yaklasik 125 bin TL ile 200 bin TL arasinda degisiyor.

Bu projede dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise dünyanin en önemli flora kusaklarindan biri olan Iran-Turan Flora Kusagi’nda bulunan Kars ilinin çok genis bir alana yayilan çayir ve meralarinda bulunan tibbi ve aromatik bitki varligi. Mavi kantaron disinda tibbi papatya, tibbi nane, kekik, altin otu, civan perçemi, sari kantaron, adaçayi, andiz otu, karakafes, aci pelin vb. olmak üzere yöreye has 54 tibbi ve aromatik bitki bulunuyor. Bu bitkilerin toplam potansiyelinin yillik 300 bin ton ile 600 bin ton arasinda oldugu tahmin ediliyor.

Yerli Yerinde Mavi Kantaron Projesi sayesinde Kars Oguzlu köyünde 20 kadin kendilerini geçindirecek gelir elde edebilecek. Kadin kooperatifinin tesisinde olusturulan yag yapimi için kullanilacak distilasyon ve soguk sikim makineleri sayesinde ziyan olan pek çok tibbi ve aromatik bitki yag haline getirilerek degerlendirilecek. Bu sayede yillik yaklasik 7 milyon 250 bin TL’lik gelir elde edilebilecek. Projenin nadide çiçegi mavi kantaron ise anti-inflamatuar özelligi flavonoid, tanen gibi sekonder metabolitler içerigi ile tibbi özelligi disinda son yillarda kozmetik sanayinde yardimci olmasi sebebiyle çok aranan bir çiçek durumunda. Kooperatif kadinlarinin ürettigi ürünlerin satisi için ulusal ve uluslararasi yag hammadde kullanan markalar, kozmetik firmalari ve koku üreticileri ile görüsmeler yürütülüyor.

Proje hakkinda degerlendirmede bulunan Kars Tarim ve Orman Il Müdürü Ibrahim Altintas, "Tarim ve hayvancilik açisindan ülkemizin en önemli illerinden birisi olan Kars’ta bunlarin yani sira tibbi ve aromatik bitkiler açisindan dev bir hazine daha mevcut. Kars’in sinirsiz yesil alanlarinda esansiyel yag çikarilabilecek tonlarca tibbi ve aromatik bitki yetisiyor. Tarim ve Orman Il Müdürlügü olarak elimizde kadin projeleri mevcut. Sirketin geçtigimiz Aralik ayinda bize gelmesi ile birlikte önce çok sevindik, bakanligimizin da yönlendirmesi ile birlikte mavi kantaron yetistirmek üzere çalismalara basladik. Oguzlu Tarimsal Kalkinma Kooperatifi’nin kurulmasi çalismalarina destek verdik ve süreci hizlandirdik. Kooperatif için köyde gerekli olan 10 dönümlük ekim alani kooperatif baskanimiz tarafindan saglandi. ABC Deterjan, kooperatif üretim binasi ve üretim ekipmanlari bütçesine destek sagladi. Hepimizin bildigi gibi tarim, ülkemizin en önemli degerlerinden birisi. Geleneksel tarim ürünlerinin yani sira ülkemizde bu anlamda dev bir hazine daha var: Tibbi ve Aromatik bitkiler. Sadece Oguzlu’da degil, tüm Kars ili sinirlarinda bu bitkilere büyük oranda deger katma çabalarimiz sürüyor. Tarimda çok önemli bir degerimiz daha var: Kadinlar ve çiftçilik yapan kadinlarimiz. Açikçasi tarim alaninda kadinlarimizin erkeklerden daha fazla deger olusturduklarini söyleyebilirim. Sirketin bize basvurusu ile birlikte hem mavi kantaron bitkisi ekonomiye katki saglar hale gelmis oldu hem de kooperatifimiz bir üretim merkezine sahip hale gelmis oldu" dedi.



Altintas, sözlerini söyle tamamladi: ’’Izmir’de ne varsa Kars’ta da olmali; bu çok özel bir cümle. Elimizden geleni yapmaya gayret ediyoruz. Bursa’dan Hatay’a kadar olan kisimda en önemli ürünlerden biri zeytinyagi. Kars bölgesinde ve bu bölge disinda birkaç yerde mavi kantaron bitkisi var. Mavi kantaron ile zeytinyagini birlestirdigimizde yara iyilesmesine fayda saglayacak ürün yapmis olduk, bundan dolayi mutluyum. 1750-1800 rakimlardayiz, buralarda yasamak kolay degil. Dolayisiyla burada yasayanlara ne yapsak ne versek azdir. Çünkü burada insanlari tutmak ve yasamlarina katki saglamak zorundayiz.’’

Yerli Yerinde Mavi Kantaron projesinin STK ortagi Oguzlu Tarimsal Kalkinma Kooperatifi Baskani Sondem Yildirim proje hakkinda söyle konustu: "Mavi kantaron bu bölgenin yildizi olan çok özel bir bitki. Bu bitkinin bu zamana kadar degerlendirilmemis olmasi bizim için üzücüydü. Sirket yetkilileri ile görüstükten sonra 20 kadin çiftçiyle sevinçten havalara uçtuk. Kisisel olarak aromatik yag yapimi çabalarim uzun zamandir sürüyor. Takdir edersiniz ki üretim ekipmani olmadan üretebilecegimiz yag hacmi çok sinirli, yaptiklarimizla büyümemiz çok zordu. Artik hem tesisimiz var hem de bol miktarda yag üretebilecek makinelerimiz var. Simdilik 5 dönümlük alanda ekim yaptik, bu daha sonra 10 dönüm hatta neden 100 dönüm olmasin diye düsünüyoruz. Büyük hayallerimiz var. Bu aromatik yag yapimi çalismalarimizi bütün çevre köylere yaymayi hayal ediyoruz. Ürettigimiz yaglari dünya pazarinda da pazarlamayi planliyoruz. Ayrica sirketin finanse ederek satin aldigi teknik ekipman sayesinde sadece mavi kantaron degil, pek çok bitkinin yagini ve özünü üretebilir hale gelmis olduk. Bizden mutlusu yok."

"Hedefimiz 2025 sonuna kadar 500 kadin çiftçi"

Yerli Yerinde Projesi’nin baslangicina ve gelinen noktaya deginen ABC Deterjan Pazarlama Direktörü Deniz Özyer "2017 yilinda Osmaniye Bahçe’deki safran çalismamizi 2018’de Ordu Persembe’de taflan ile, 2020’de ise Bursa Karacabey Dagkadi’da ekinezya, 2021’de Izmir Menemen’de aynisefa bitkisi ile devam ettirdik. Bu yil da sürdürebilirligi ve kurumsalligi saglamak amaciyla basvurdugumuz Tarim ve Orman Bakanligi’nin yönlendirmesiyle Kars Tarim ve Orman Il Müdürlügü’nün kapisini çaldik. Bu yil Yerli Yerinde projemizi özellikle bir dogu ilimizde yürütmek konusunda sirket olarak çok kararliydik. Mavi kantaron projesi, Türkiye için bir örnek saglayacak olmasi açisindan da ilgimizi çekti. Buradan 20 kadinin ekmek yiyecek olmasi bizim için büyük bir gurur kaynagi. Osmaniye Bahçe, Ordu Persembe, Bursa Dagkadi, Izmir Menemen ve son olarak Kars Oguzlu ile birlikte yaklasik 350 kadin bu proje sayesinde gelir elde edebiliyor. 2025 yilina kadar ABC ile Yerli Yerinde Projesi sayesinde 500 kadinin gelir elde etmesi için çalisacagiz" seklinde konustu.



Özyer, sözlerine söyle devam etti: "Içinde bulundugumuz 2022 yili ABC ile Yerli Yerinde Projesi’nin 5’inci yili olmasi sebebiyle Tarim ve Orman Bakanligi ile birlikte daha genis açilimli bir proje üzerinde çalisiyoruz. Ekim ayinda tüm kooperatiflerimizi bir araya getirerek kaynasmalarini ve sinerjilerini artirmalarini saglayacagiz. Projemizin daha da yaygin hale gelmesi için çalismalarimiz sürüyor."

Önümüzdeki yillarda yeni bölge ve yeni bitkilerle gündeme geleceklerini belirten Özyer "Projemizin gelenegi olarak kullandigimiz tibbi ve aromatik bitki ile baglantili bir ürün versiyonunu satisa sunuyoruz. Bu yil da mavi kantarondan ilham alan bulasik deterjani üretecegiz. Bu üründen gelen tüm kari da projeye bagislayacagiz" diye konustu.