Günes Ve Toprak Olmadan 105 Türde Bitki Yetistirildi

Izmir Ekonomi Üniversitesinden mezun olan Elektrik Elektronik Yüksek Mühendisi Mert Kalayci, yüksek lisans tezini o dönem danisman hocasi olan IEÜ Rektörü Prof. Dr. Murat Askar ile birlikte sisteme dönüstürdü. Askar ve Kalayci’nin ’Smart Garden (Akilli Bahçe)’ adini verdikleri sistem, kapali alanda toprak kullanmadan led aydinlatma sistemleri ile bitki büyütüyor. Daha az elektrik ve daha su kullanarak evde bile bitki üretmeye yarayan sistem, üç farkli modelde gelistirildi. 105 farkli bitkinin tat yogunlugunu istege göre kat kat artirabilen, ürünleri normalden 3 kat hizli büyüten Smart Garden sistemi, hiçbir zirai ilaç içermiyor. Projeleri ile pek çok ödül alan ikili, sistemi Antalya, Mugla, Ankara, Istanbul ve Izmir’e pazarlamaya basladi.

Ayrica sistem; Israil, Ingiltere ve Makedonya’ya da numune ürünler gönderdi.

Yüzde 95 daha az su kullaniliyor

Projenin çikis noktasinin, hizli nüfus artisi ve küresel isinma oldugunu belirten Mert Kalayci, Türkiye’de son 10 yilda toprak verimliliginin yüzde 23 azaldigini, ürün kayiplarinin ise yüzde 40’lara vardigini kaydetti.

Kalayci, “Sistemimizde geleneksel tarima oranla yüzde 95 daha az su kullaniyoruz. Hiçbir zirai ilaç kullanmadan 12 ay kesintisiz üretim yapabiliyoruz. Burada böcek yok, hastalik yok. Ürünler kontrollü ortamlarda büyüyor. Elimizde su anda 105 farkli bitkinin verisi var. Havuç, patates, gül, kekik, pamuk, domates gibi akliniza gelebilecek neredeyse her ürünü bu sistemlerle büyütebilirsiniz” dedi.



200 watt yerine 33 watt harciyor

Üç farkli is modeli kurguladiklarini ifade eden Kalayci, “Gelistirdigimiz sistemlerle mega tesis kuruyoruz. Yani rafli sistemlerle sehrin göbeginde lojistigi ortadan kaldiran ve karbon salinimini en aza indiren sistemler gelistirdik. Bizim gelistirdigimiz donanim sistemleri, globaldeki rakiplerimizin 200 watt ile aydinlattigi alani 33 watt ile aydinlatarak 25 günlük periyotta bitki büyütebiliyor” ifadelerini kullandi.

Mutfak tezgahindan sofraya

Rafli sistemin yani sira masa üstü sistemlerinin de bulundugunu aktaran Kalayci, “Masa üstü model de 6 watt’lik bir sistemimiz. Bu sistemle evinizde ayda yaklasik 7-8 liralik elektrik harcayarak 6 farkli bitki büyütebilirsiniz. Bunun için özel tohum da gerekmiyor. Çünkü tohum çalistigi sürece bizim sistemimiz onu büyütebiliyor. Besin tüketimi, kurus maliyetine denk geliyor. Yani bir kere tohumu atiyorsunuz ve sonra onu unutuyorsunuz. Sistem, 25-30 günde bitkiyi büyütmüs oluyor. Yesil yaprakli ot türlerinde siz koparttikça o büyümeye devam ediyor. Kekik, nane, roka, feslegen, dereotu, maydanoz, marul gibi pek çok ürün bu sekilde üretilebiliyor” sözlerine yer verdi.

Ofiste domates ve limon agaci

Üçüncü modelin ise sera aydinlatma sistemleri oldugunu belirten Kalayci, “Topraksiz tarim seralari zaten Türkiye’de yaygin. Fakat 40 dönümlük bir domates serasinda bile yazin 120 ton verim elde ederken, kisin 40 ton verim elde ediyorsunuz. Yani 80 tonluk bir verim kaybi söz konusu. Biz bu sistemlerle yazin da kisin da maksimum üretim firsati vermis oluyoruz. Gelistirdigimiz projektör sistemleri, kapali ortamlarda üretim imkani veriyor. Ofis ortaminda domates, limon ve portakal agaci yetistirebilirsiniz. Burada da rakiplerimize oranla çok daha az elektrik harciyoruz. Hollanda’daki bir rakibimiz yaklasik 300 watt elektrik harcarken, biz 44 watt ile ayni foton degerlerini sagliyoruz” diye konustu.



Yurt disina numune ürünler gönderildi

Bitkinin tadina müdahale edebilecek bir sistem gelistirdiklerini söyleyen Kalayci, sözlerini söyle sürdürdü:

“Örnegin kekigin bir yapragindaki tat yogunlugu, bizim sistemle bir dalina esit oluyor. Ayni bitkiyi ayni besin solüsyonunda daha sulu, daha yogun tatli, daha kuru sekilde yetistirebiliyoruz. Bunu yaparken de hiçbir zirai ilaç kullanilmiyor. Globalde tat alaninda çalisan fazla firma yok. Sadece büyüyüp büyümedigi kontrol ediliyor. Biz ayrica bazi bitkileri 3 kat hizli büyütebiliyoruz. Bu sistemlerin birçok avantaji var. Ekim-dikim faaliyeti olmuyor, lojistik faaliyeti olmuyor. Ortam tamamen saglikli oldugu için ürünü yikama gibi bir sorun da olmuyor. Direkt dalindan kopartarak tüketebiliyorsunuz.”

“Gurur verici”

Izmir Ekonomi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Askar da projeye iliskin sunlari söyledi:

“Proje, dünyadaki benzer projelerle ayni zamanda basladi.

Ön çalisma sonucunda böyle bir sistemin yapilabilirligini ortaya koyduk. Daha sonra Mert buna yüksek lisans tezi olarak devam etmek istedi. Birlikte çalismaya basladik. TÜBITAK’tan bir proje destegi alindi ve ilk testlerimize basladik. Degisik bitkilerin degisik isik tayflari altinda ve degisik sürelerde nasil büyüdüklerini ölçtük. Su an geldigimiz noktada masa üstü set, kapali mekanlarda yapilacak ürün seti ve seralarda kullanilacak projektör seti olusturmus olduk. Ögrencimle böyle bir projeye imza atmak gurur verici. Mert’in çalismalari çok tatmin edici ve gurur vericiydi. Insallah ileride dünyaya açilan bir projemiz olacak.”