Gümüshane'nin Öksüz Minareleri

Gümüshane’nin eski yerlesim yeri olan ve yüzyillar boyunca Türk, Ermeni ve Rum’larin bir arada yasamasi nedeniyle ‘Hosgörü merkezi’ olarak nitelendirilen tarihi Süleymaniye mahallesinde bulunan camisiz minareler görenleri sasirtiyor. Sehrin eski yerlesim yeri olan ve 1925’li yillarda sehrin Harsit vadisine tasinma karari alinmasiyla kurulacak yeni sehirde tas ihtiyacinin karsilanmasi için tas yapilar ve camilerin yikilmasiyla tek basina ayakta kalan minareler geçen zamana ragmen ayakta duruyor. Önceki yillarda restore edilen ve tarihi Süleymaniye mahallesinin en ilgi çekici yapilarindan olan minarelerle ilgili konusan tarihçi-yazar Serhat Dogan, tas ihtiyacinin giderilmesi için sadece camilerin degil bölgedeki kiliselerin ve diger tas yapilarin da yikildigini söyledi.



“Ziyaretçiler ’Camisi nerede?’ diye soruyor”

Süleymaniye mahallesinde 3 adet caminin oldugunu ve minarelerin bu camilerden kaldigini dile getiren Tarihçi-yazar Serhat Dogan, “Süleymaniye mahallesinde 3 tane yikik cami var bu camilerin minareleri ayakta kalmis. Tabi bu durum insanlarin ilgisini çekiyor. Aslinda 1925’e kadar uzanan bir geçmisi var bu minarelerin. Bir tanesi dere içerisinde bulunan Dere Cami, digeri Çarsi Cami, bir digeri de Cami-i Sagir diye adlandirilan cami. Bu minarelerin bir çogu bundan 10 yil öncesine kadar yikilmak üzereydi ama restore edildi ve hala ayakta tutuluyor. 1925 yilinda sehrin Süleymaniye mahallesinden Harsit Vadisine tasinmasi gündeme geliyor. O dönemin sartlari 1. Dünya Savasi sartlari. Savastan yeni çikilmis Milli Mücadele verilmis halkin elinde çok fazla kaynak yok. Bu sehrin tasinmasi sirasinda malzeme ihtiyaci var. Yeni binalarin yapiminda kullanilacak bu malzemeyi de buradaki tas binalardan saglamak istediler. Bu yapilirken sadece bölgedeki camiler yikilmadi ayni zamanda kilise ve cezaevi kompleksi olarak kullanilan tas binalarin neredeyse tamami tasindi ve yeni sehrin insasinda kullanildi. Minareler tas isçiliginde oval taslar kullanilmadigi için yikilmaya gerek görülmemis. Bu kadar birbirine yakin ve sik olmasinin sebebi sehir nüfusu ile de alakali. Buraya gelen ziyaretçilerimiz ilginç olarak ’Camisi nerede?’ diye soruyorlar. Çünkü sadece minareyi görüp camiyi göremeyince ilginç geliyor. Verdigimiz cevap sehir tasinirken camiler yikildi seklinde oluyor. Onlar da soruyor ’Minareyi niye yikmadilar?’ diye. Belki bir aidiyet duygusu gelistirmek maksadiyla bir parçasini burada birakmis olabilirler. O dönemden su anda hayatta kalan kimse olmadigi için bunu niye böyle yaptilar diye soramiyoruz ancak yorumlayabiliyoruz. Burayla yeni sehir arasinda bir bag kurabilmek, tekrar gidip gelebilmek maksadiyla minareleri birakmis olabilirler yada gözetleme amaciyla birakmis olabilirler” diye konustu.