Ingiltere Ile AB, Kuzey Irlanda Protokolü'nün Uygulanmasinda Anlasmaya Varamadi

Ingiltere ile Avrupa Birligi (AB) arasinda Brexit anlasmasinin Kuzey Irlanda'da uygulanmasina iliskin müzakereler uzlasiya varilamadan sona erdi.

Ingiltere Brexit Bakani David Frost ve Avrupa Komisyonu Baskan Yardimcisi Maros Sefcovic Londra'da bir araya geldi.

Görüsmeler öncesinde konusan Frost, anlasmaya varmak için zamanin tükenmekte oldugu konusunda uyararak AB'yi Büyük Britanya'dan Kuzey Irlanda'ya giden mallarin kontrolünde "sagduyulu" bir yaklasim benimsemeye çagirdi.

Sefcovic ise Ingiltere'nin tek tarafli olarak kontrolleri ertelemeye karar vermesi halinde Brüksel'in "kati ve kararli" sekilde hareket edecegini belirtti.

3,5 saatlik görüsmelerin ardindan yeniden açiklama yapan Frost, "açik ve dürüst" sekilde konustuklarini ancak Kuzey Irlanda Protokolü'ne iliskin bir ilerleme kaydedilemedigini duyurdu.

Ancak iki tarafin görüsmeye devam etmeyi kararlastirdigini vurgulayan Frost, "Gerçekten yapmamiz gereken sey, Belfast Hayirli Cuma Anlasmasi'ni destekleyen, Kuzey Irlanda'daki baris sürecini destekleyen ve her seyin normale dönmesini saglayan bazi çözümleri acilen bulmak." dedi.

- Anlasmazliga neden olan protokol

Brexit anlasmasinin bir parçasi olan Kuzey Irlanda Protokolü, Birlesik Krallik'in parçasi olan Kuzey Irlanda ile AB üyesi Irlanda Cumhuriyeti arasindaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre Brexit'e ragmen Kuzey Irlanda, AB'nin gümrük birligi kurallarina tabi olmaya devam ediyor. Birlesik Krallik'in geri kalaniyla ticareti Kuzey Irlanda limanlarinda gümrüge tabi tutuluyor.

Katolik ayrilikçilar ile Ingiltere'yle birlik yanlisi Protestanlar arasindaki savasi sona erdiren Hayirli Cuma Anlasmasi geregi, kontrollerin yapilabildigi fiziki bir kara siniri olusturulamiyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapilmasi kararlastirilsa da uygulanmasinda sorunlar yasaniyor.

Protokolün ticarete zarar verdigini ve Kuzey Irlanda'nin Birlesik Krallik'taki konumunu tehdit ettigini savunan Protestanlarin protokole karsi mart ve nisan aylarinda gösterilerde otobüs ve araçlar atese verilmisti. Protestolarin ayrica Katoliklerle çatismalari yeniden baslatmasindan endise edilmisti.

- Irlanda sorunu

Ingiliz imparatorlugunun ilk sömürgesi Irlanda adasindan Ingiltere'nin elinde kalan kismi teskil eden Kuzey Irlanda, 1960'li yillardan 1998'e kadar Katolik ayrilikçilar ile Ingiltere'yle birlik yanlisi Protestanlar arasindaki çatismalara ve terör olaylarina sahne olmustu. 40 yila yayilan ve "Sorunlar" diye anilan yillarda terör olaylarinda 3 bin 500 kisi hayatini kaybetmisti.

Ada ancak 1998'de imzalanan Hayirli Cuma Anlasmasi ile sükunete kavusurken, Kuzey Irlanda'da çatisan taraflarin ortakligina dayali bir bölgesel yönetim kurulmasi üzerinde anlasilmisti.

Belfast Anlasmasi olarak da bilinen metinler, Kuzey Irlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini olusturuyor.

Baris anlasmasinin üzerinden geçen 20 yili askin süreye karsin, bölge halki arasinda güven tam olarak tesis edilebilmis degil.

Kaynak: AA