TÜBITAK Baskani Hasan Mandal Açiklamasi 'VLP, Dünya Saglik Örgütü'nün Listesinde Yer Alan Bir Asimiz'
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurumu (TÜBITAK) Baskani Hasan Mandal, “VLP, Dünya Saglik Örgütü’nün listesinde yer alan bir asimiz” dedi.
Dünya Saglik Örgütü’nün (DSÖ) asi adayi listesinde yer alan VLP temelli asinin faz-2 asamasinda gönüllülere uygulanmasinda konusan Mandal, “Sizlerle burada daha önce 17 nisan ve 7 mayis tarihlerinde bir araya gelmistik. Sanayi ve Teknoloji Bakanimiz Mustafa Varank ve ben VLP asimizin Covid-19 Türkiye Platformu kapsaminda gelistirilen VLP asimizin birinci fazi için gönüllü olmustuk. Bu çalisma tamamlandi 10 mayis tarihinden itibaren ve takibinde tüm gerekli faz-1 çalismasi güvenlik odakli bir çalismaydi. Bunlarin tüm tetkikleri yapildi. Saglik Bakanligimizin ilgili kurulusu ‘Titck’ tarafindan faz-2 çalismasina baslatilmasi için onay verildi 2 gün önce. Bugün de ilk gönüllülerimiz asilanma sürecine basladilar. Ben öncelikle faz-1 asamasinda gönüllü olan tüm vatandaslarimiza tesekkür ediyorum. Yine bugün gerçekten çok güzel bir mutluluk var. Buraya gelmeden evvel gönüllü olan vatandaslarimizla görüstüm. Izmir’den, Burdur’dan, Aydin’dan ve Ankara’dan tabi dogal olarak gelen gönüllülerimiz var. Ülkemizde yerli ve milli asinin gelistirilmesi için inanmislar. Kendilerinin asi hakki varken yerli asiya gönüllü olmuslar. Ben bundan dolayi hem duygulandim hem heyecanlandim hem de sorumlulugumuzun daha fazla oldugunu hissediyorum. Bundan dolayi kendilerine tekrar tesekkür ediyorum” diye konustu.
“436 arastirmacinin 213’ü genç arastirmaci”
Bioteknolojik asi grubunda en yenilikçi asi gruplarindan birinin VLP asisinin oldugunu belirten Mandal, ”Covid-19 Türkiye Platformu olarak biz Mart 2020’den itibaren Mustafa Varank’la birlikte baslamis oldugumuz, Türkiye’de bu sürecin en etkin ve en hizli bir sekilde gerçeklestirilmesi için bir platform olusturduk. Bu platformda 436 arastirmacimiz ki bunun 213 tanesi genç arastirmacilarimiz çok kiymetli. 49 tane farkli kurumdan bir araya gelerek birlikte gelistirme ve basarma yaklasimiyla 17 projeyi gerçeklestiriyoruz. Bunlardan 7’si asi projesi, 3’ü ise daha klinik asamaya daha erken ulastilar. Bunlardan en önde gideni de bugün sizlerle birlikte faz-2’ye baslatiyor oldugumuz VLP asimiz. VLP’yi daha önce de ifade etmistik, virüsü taklit eden asi olarak diye. Dolayisiyla yenilikçi bir asi bu. Dünyada bilinen asi gruplarinda inaktif asilar var bir de bioteknolojik asilar var. Bioteknolojik asi grubunda en yenilikçi asi gruplarindan olan VLP asisi, yani virüs benzeri parçacik virüsü taklit eden bir bilesen olarak bu çalismamiz basladi.
Bu çalismanin en büyük özelligi bir kez daha yenilikçilik boyutunun nereden geldigini ifade etmek istersek dünyada gelistirilen asilarin önemli bir kismi yüzeyindeki spike diye tanç diye ifade edilen bölgeye yönelik, hocalarimizin gelistirmis oldugu burada büyük bir memnuniyetle ifade ettigim hem Orta Dogu Teknik Üniversitesi’nden Mayda hocamizin hem de Bilkent Üniversitesi’nden Ihsan Gürsel hocamizin gelistirdikleri, diger üniversitelerimizden Hacettepe Üniversite’siyle birlikte, tabi ki bunun üretici suan için çalismalarin gerçeklestirildigi Nobel firmasiyla birlikte üretici noktasinda bunun özelligi ise diger asilarla karsilastirildiginda sadece yüzeyindeki ‘spike’ bölgesine yönelik degil, virüsün 4 protein bölgesine yönelik olarak gelistirilen bir asi. Dolayisiyla bu kapsamda hem güvenlik noktasini faz-1’de kanitlamis olduk. Faz-2’de ise bunun daha fazla etkisini görmüs olacagiz. Ama tasarim noktasi bilimsel bir bakisla 4 bölgesine birden hitap ettigi için çok daha etkin olmasini bekliyoruz” ifadelerini kullandi.
Gelistirilen VLP asisinin üzerindeki taç (spike) proteinin hem orijinal Wuhan hem de alfa Ingiliz varyantlarina göre tasarlandigini aktaran Ihsan Gürsel, “Yaptigimiz bu asi adayinin diger varyantlara olan etkinligini zaman içerisinde elde edilecek olan serumlarda test etmeyi planliyoruz” dedi.
"Yerli VLP asisinin delta varyantina karsi etkinligi test edilmedi"
Türkiye’de delta ya da delta plus susunun izole edilebilir ve organizasyon çalismalarini yapabilirlerse asili olan gönüllülerinde serumlarinda bu duruma karsi kapsayiciligin ne oldugunu ögreneceklerini söyleyen Ihsan Gürel, sunlari kaydetti:
“Ancak su an itibariyle özellikle Ingiliz varyanti ile Faz-2’ye girmemizin en büyük gerekçesi var olan asilar Wuhan susuna göre hazirlandi. Bunlarin delta gibi, Afrika gibi Brezilya gibi suslara karsi olan koruyuculuklari ve kapsayiciliklari daha sinirli. Buna belki de Biontech’in asisi bile dahil delta açisindan. Bu nedenle, Ingiliz varyantinin spike’i ile yapilan VLP’nin kapsayiciliginin ne olacagini bu Faz çalismasinda ögrenecegiz. Hayvan deneylerimiz de sürüyor ancak virüs izole edilebilirse bu tip çalismalar ülkemizde gerçeklestirilebilirse yurt disina bu örnekleri göndermeden yapabilme sansimiz olur. Su anda bizim asimizin delta varyantina karsi etkinligini test etmedik.”
Yerli VLP asisinin inaktif asilar gibi dört yapisal protein içerdigini hatirlatan Ihsan Gürsel, “Bizim asimizin inaktif asidan ya da diger tek ‘spike’a yönelik olusturulan asilardan farki ise herhangi bir enfeksiyona yol açma imkani yok. Etkinligi de biyoteknolojik bir metot ile hazirladigimiz için bütün proteinleri olmasi gereken konformasyonda ‘immune’ hücrelerine sunuyoruz” dedi.
Ek hatirlatma dozlari açisindan Sinovac ya da baska tek antijenli asilar ile asilananlarin hatirlatma dozu yapilmasinin kendileri açisindan bir sorun teskil etmedigini dile getiren Gürsel, bunun tam tersine daha iyi olacagini belirtti.
Yerli VLP asisinin hatirlatma dozunda etkin olacagi düsünülüyor
Yerli VLP asisinin Faz-2 asamasinda bir grubun, hatirlatma dozlarinin gerekip gerekmeyecegi sorusunu cevaplandirmak üzere tasarlandigi bilgisini veren Gürsel, sunlari söyledi:
“Önce Wuhan susu ile sonra Ingiliz susu ile gönüllüler asilanacaktir. Bu performanslar Wuhan-Wuhan ya da Ingiliz-Ingiliz asilariyla asilananlarla karsilastirilarak nasil bir ‘immune’ tepki olusturacagimizi o zaman daha iyi anlayacagiz. O açidan bu önemli. Bizim hayvan deneylerindeki verilerimiz eger biz asi sonra alti ay beklerseniz, ki farelerde alti yaklasik herhalde alti yila denk gelebilir. Hatirlatma dozunda da asimizin çok daha üst düzeyde bir antikor yanitina yol açtigini belirledik. O nedenle hatirlatma dozlarinda etkin olacagini düsünüyoruz. Tek doz asinin antikor pozitif insanlara çok etkili bir yanit kazandirdigini gördük.”