Islam Alimi Ibrahim Hakki Vefatinin 241. Yilinda Aniliyor

Astronomi, fizik, psikoloji, sosyoloji ve dinle ilgili pek çok çalisma yapan Erzurumlu Ibrahim Hakki'nin 15 eseri bulunuyor.

SELAMI KÜÇÜKOGLU - Astronomi, fizik, psikoloji, sosyoloji ve dinle ilgili pek çok bilimsel çalisma yapan Islam alimi Erzurumlu Ibrahim Hakki, vefatinin 241. yilinda rahmet ve minnetle aniliyor.

Erzurum'un Pasinler ilçesinde 18 Mayis 1703'te dünyaya gelen Ibrahim Hakki, 7 yasindayken Kur'an-i Kerim'i ezberleyerek hafiz oldu.

Annesi Serife Hanife Hatun'u 7 yasindayken kaybeden Ibrahim Hakki, Siirt'in Tillo ilçesinde Ismail Fakirullah'tan bir süre medrese egitimi aldi.

Babasini 17 yasindayken yitiren Ibrahim Hakki, araliklarla hem Erzurum hem de Tillo'da ilmi çalismalar yürüttü. 1747'de Istanbul'a giderek Sultan I. Mahmut ile görüsen ve burada saraydaki kütüphanede çalismalar yapan Ibrahim Hakki, yeniden Erzurum'a dönerek bazi cami ve medreselerde hocalik yapti.

Manzum ve düz yazidan olusan toplam 15 eser yazan Ibrahim Hakki'nin en önemli eserleri Divan ve Marifetname'dir.

Ibrahim Hakki'nin insanliga ders ve nasihat niteligindeki Tefviznamesi de bugün ilgi gören eserler arasinda yer aliyor.

Din ve bilimsel konularla ilgilenen Ibrahim Hakki, 22 Haziran 1780'te vefat etti.

- Marifetname adli eseri ansiklopedik özellik tasiyor

Yasantisi ve eserleriyle örnek alinan Erzurumlu Islam alimi Ibrahim Hakki, dönemin sartlarinda yaptigi çalismalarla bilim dünyasina katki sundu.

Ibrahim Hakki'nin tasavvufi konularin yani sira fen bilimleri hakkinda da genis bilgileri kapsayan Marifetname adli eseri, ansiklopedik özellik tasiyor. 1757'de tamamlanan Marifetname, yalin ve halkin anlayabilecegi dilde yazildi. Bu kitapta günes sistemi anlatildi.

Ismi memleketi Erzurum'daki fen lisesi, ilkokul, hastane ve ögrenci yurdunda yasatilan Ibrahim Hakki, her yil kentte düzenlenen çesitli etkinliklerle aniliyor.

Islam aliminin Marifetname'sinin orijinali ile bazi özel esyalari Atatürk Üniversitesinde muhafaza ediliyor.

- Ibn-i Sina ve Farabi'nin çalismalarini derledi

Erzurum Ibrahim Hakki Hazretleri Sosyal Yardimlasma ve Kültür Dernegi Baskani Nuri Toparlak, AA muhabirine, Ibrahim Hakki'nin büyük bir Islam alimi oldugunu söyledi.

Ibrahim Hakki'nin ömrünün büyük kismini Erzurum'da geçirdigini ifade eden Toparlak, söyle konustu:

"Marifetname eseri bütün alanlari ihtiva eder ve burada her alandan bilgiye ulasabiliyoruz. Ana eseri olan Marifetname'yi 'evlat eserim' olarak niteliyor, toplam 15 büyük eseri var. Ruhun Mahiyeti, Insanin Yaratilis Mahiyeti gibi hazinelik degere sahip eserler de ortaya koymustur. Ibn-i Sina, Farabi gibi önemli degerlerden derlemis oldugu ciddi çalismalari bulunuyor. Hocasina hürmeten, isik hadisesi var. Bir eser yazmasa dahi isik hadisesi eseri onu dünyaya tanitti. Hocasinin defnedildigi türbenin yani sira 8 köseli ve 10 metre yüksekliginde bir kule yapan Ibrahim Hakki Hazretleri, türbenin dogusuna harçsiz taslarla bir duvar insa etmistir. Gece ve gündüzün esit oldugu ekinoks günlerinde (21 Mart ve 23 Eylül) kalenin arkasindaki vadiden yükselen günes bu duvara çarpmaktadir. Isik sadece duvardaki pencereden geçmektedir. Ilerideki tepeden kirilan isik, türbenin penceresinden girerek Ismail Fakirullah Hazretleri'nin mezarinin basini aydinlatmaktadir."

Bundan dolayi Ibrahim Hakki'nin eserlerinin çok okundugunu ve çok tanindigini belirten Toparlak, eserlerinden bir kisminin Türkçe, geri kalan kisminin ise Arapça ve Farsça oldugunu dile getirdi.

Toparlak, sunlari kaydetti:

"Ibrahim Hakki Hazretleri'nin ciddi manada 124 Arapça, 74 Farsça ve 60'in üzerinde Türkçe eser elinden geçmistir ve okumustur. Bunlari analiz ederek, okuyarak ve kendi yorumlarini katarak eserlerini ortaya koymustur. Hocasinin emriyle Tillo'da bir aile bagi kurmustur ve böylece iki sehre gidis gelisle çok sayida talebe yetistirmistir, hem Erzurum'da hem de Tillo'da önemli sayida talebe yetistirmis. Erzurum Vakiflar Bölge Müdürlügü, Erzurum'daki tarihi Çifte Minareli Medrese'de ders verdigi belirlenen Ibrahim Hakki için medresede iki bölüm ayirdi. Islam alimine ait bilgi, belge ve esya bu bölümlerde sergilenecek."
Kaynak: AA