Tayvan, Çin'e Ait 4 Savas Uçaginin Daha Hava Savunma Sahasina Girdigini Duyurdu

Toplamda 56'ya ulasan uçuslar, Tayvan'in kayitlarini tutmaya basladigi Eylül 2020'den bu yana bir günde tespit ettigi en çok sayida uçagin katildigi 'ihlal' oldu.

Çin Halk Kurtulus Ordusu'na (PLA) ait 52 savas uçaginin dün Tayvan’in Hava Savunma Tanimlama Sahasi (ADIZ) ilan ettigi bölgeye girmesinin ardindan gece 4 uçagin daha bölgede seyrettigi bildirildi.

Tayvan Savunma Bakanligi, resmi Twitter hesabindan yaptigi açiklamada, 4 J-16 savas uçaginin gece saatlerinde hava savunma sahasinin güneybati bölümüne girdigini duyurdu.

Açiklamada, uçaklarin telsizle uyarildigi, faaliyetlerini izlemek üzere sivil devriye uçaklari ile hava savunma füze sistemlerinin devreye sokuldugu bildirildi.

Bakanlik, dün Twitter'dan yaptigi açiklamada, gündüz saatlerinde 52 savas uçaginin ADIZ'in güneybati bölgesine girdigini belirtmisti.

Toplamda 56'ya ulasan uçuslar, Tayvan'in kayitlarini tutmaya basladigi Eylül 2020'den bu yana bir günde tespit ettigi en çok sayida uçagin katildigi "ihlal" oldu.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilaninin kutlandigi 1 Ekim Çin Ulusal Günü ve onu izleyen 2 günde toplam 93 uçak, Tayvan'in ADIZ ilan ettigi bölgeyi ihlal etmisti.

Tayvan Savunma Bakanligi, 1 Ekim’de 38, 2 Ekim’de 39, 3 Ekim’de ise 16 savas uçaginin hava savunma tanimlama sahasina girdigini bildirmisti.

Çin'in Tayvan'in ADIZ ilan ettigi bölgeye yönelik uçuslarini, uçak sayisini artirarak sürdürmesi, bölgede gerilimin tirmandiginin isareti olarak yorumlaniyor.

- ABD'den tepki

ABD, Çin Halk Kurtulus Ordusu'na (PLA) ait 52 savas uçaginin, Tayvan’in Hava Savunma Tanimlama Sahasi (ADIZ) ilan ettigi bölgeye girmesini "provokatif" bir eylem olarak nitelendirerek, Çin'in Tayvan'a karsi tutumundan dolayi "endiseli" olduklarini bildirdi.

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, dünkü günlük basin toplantisinda, "Çin'in Tayvan yakinlarindaki provokatif askeri eylemlerinden dolayi endiseliyiz. Istikrari bozma riski tasiyan ve yanlis hesaplar içeren bu eylemler bölgesel baris ve istikrari baltalamaktadir." ifadesini kullanmisti.

Çin'e Tayvan'a karsi askeri, diplomatik ve ekonomik baski ve zorlamalara son verme çagrisi yapan Psaki, Tayvan'a olan desteklerini sürdüreceklerini ve bölgedeki gelismeleri yakindan izlediklerini kaydetmisti.

ABD Disisleri Bakanligi Sözcüsü Ned Price da önceki gün yaptigi açiklamada, Çin’in Tayvan çevresindeki askeri faaliyetlerinin, "provokatif oldugunu", "hesap hatasi riski tasidigini", "bölgesel baris ve istikrari tehdit ettigini" belirtmisti.

ABD’nin Tayvan’a öz savunma kapasitesini korumasi için yeterli destegi sürdürecegini vurgulayan Price, "Pekin yönetimine Tayvan üzerindeki askeri, diplomatik ve ekonomik baski ve zorlamalarina son vermeye çagiriyoruz." degerlendirmesinde bulunmustu.

- Çin'den ABD'ye yanit

Öte yandan, Çin Disisleri Bakanligi Sözcüsü Hua Çunying, ABD Disisleri Sözcüsü Ned Price'in beyanina yanit olarak yaptigi yazili açiklamada, Tayvan'in Çin'e bagli oldugu ve ABD'nin bu konuda yorum yapma konumunda olmadigini belirterek, "ABD tarafinin söz konusu beyanlari 'tek Çin' ilkesini ve Çin-ABD ortak bildirisinde belirtilen sartlari ihlal etmekte, son derece yanlis ve sorumsuz bir mesaj vermektedir." ifadelerini kullandi.

ABD'nin uzun zamandir Tayvan'a silah satarak ve ada ile resmi ve askeri baglarini güçlendirerek olumsuz eylemlerde bulundugunu, ABD savas uçaklarinin adaya indigini ve savas gemilerinin siklikla Tayvan Bogazi'nda seyrettigini vurgulayan Hua, "Bu provokatif eylemler Çin-ABD iliskilerine, bölgesel baris ve istikrara zarar vermektedir. Çin bunlara karsidir ve gerekli karsi tedbirleri almaktadir." degerlendirmesinde bulundu.

Hua, Çin'in Tayvan'in bagimsizligina yönelik tüm girisimleri engellemek için gereken tedbirleri alacagini, ulusal egemenligini ve toprak bütünlügünü kararlilikla koruyacagini vurguladi.

- Bu yil 200 günde ihlaller tespit edildi

Tayvan’in resmi istatistiklerine göre, Çin savas uçaklari bu yil 200 günde ADIZ’a yönelik ihlallerde bulundu.

Tayvan, daha önce 15 Haziran'da 28, 5 Eylül'de 19, 16 Eylül'de 9 ve 23 Eylül'de de 24 savas uçaginin ADIZ'a girdigini rapor etmisti.

Uluslararasi hukukta tanimi bulunmayan ve herhangi bir uluslararasi otorite tarafindan denetlenmeyen Hava Savunma Tanimlama Sahasi (ADIZ), genelde ülkeler tarafindan tek tarafli ilan ediliyor. Tanimlama sahasi, ülkenin tanimli hava sahasini ihlal niyeti olmayan sivil uçaklari kapsamina almiyor ancak bölgeye giren askeri uçaklar potansiyel tehdit olarak degerlendirilerek uyariliyor.

Tarihteki ilk ADIZ, ABD Baskani Harry Truman tarafindan Kore Savasi'nin baslamasinin ardindan ulusal acil durum düzenlemeleri kapsaminda Aralik 1950'de ABD hava sahasi için ilan edilmisti. Dünya genelinde 20'ye yakin ülkede, ADIZ tanimi bulunuyor.

- Çin-Tayvan anlasmazligi

Çin'de Ikinci Dünya Savasi'nin ardindan çikan iç savasta Mao Zedong liderligindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidari ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulusunu ilan etmesi üzerine Çan Kaysek liderligindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerlesip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarinin Ada'da devam ettigini ileri sürerek bagimsizlik ilan etmisti.

Bu girisim Çin tarafindan kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birlesmis Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etmisti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayida ülkenin diplomatik iliski tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardindan 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapilan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek mesru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'in uluslararasi örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmisti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan’in kendi topraklarinin parçasi oldugunu savunuyor. Çin, bogaz ve çevresindeki askeri varliginin yani sira Tayvan'in dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik iliskiler kurmasina, BM'de ve diger uluslararasi kuruluslarda temsil edilmesine karsi çikiyor.
Kaynak: AA