Yemen'de Çatışmaların Gölgesindeki Kadınlar
Yemen'deki savaş ve yansımalarının bedelini ağır yaşayan kesimlerden biri olan kadınlar; beslenme, barınma, sağlık ve eğitim alanlarında yaşanan sıkıntıların yanı sıra şiddete maruz kalma ve erken evlilik tehlikesiyle karşı karşıya UNFPA: 'Yemen, Arap bölgesinde anne ölüm oranlarının yaşandığı en yüksek ülke' 'Yaklaşık 3 milyon kadın, cinsiyete dayalı şiddet riski altında. 2017'de bu oranda yüzde 36'lık artış yaşandı'
Yemen'de hükümet ve silahlı gruplar arasında Mart 2015'ten bu yana yaşanan çatışmalar, toplumun her kesimin hayatına gölge düşürüyor. Yemen'deki savaş ve yansımalarının en ağır bedelini ödeyen kesimlerden birinin ise kadınlar olduğu ifade ediliyor.
Birleşmiş Milletler'in (BM) hazırladığı raporlarda, kadınların savaş nedeniyle beslenme, barınma, sağlık ve eğitim alanlarında yaşanan sıkıntıların yanı sıra şiddete maruz kalma ve erken evlilik tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor.
- Çatışmaların kaçınılmaz kurbanı
Ülkelerinde yaşanan çatışmalardan dolayı Yemenli kadınlar savaşın kurbanı haline geldi. Yaklaşık 3 yıldır süren çatışmalarda onlarca kadın hayatını kaybetti.
Konuya ilişkin hazırlanan raporlara göre, Mart 2015'ten Aralık 2017'ye kadarki çatışmalarda 635 kadın yaşamını yitirdi, 2 bin 70'i yaralandı.
En fazla kaybın yaşandığı ülkenin güneybatısında, Husilerin günaşırı bombalı saldırılarına maruz kalan Taiz kenti olduğu belirtildi.
- Hamilelik ve anne ölümleri
Ülkede çatışmaların patlak vermesiyle ortaya çıkan iç göç sorunundan, en fazla kadın ve çocukların etkilendiği belirtilirken, BM, 3 milyon iç sığınmacının yüzde 76'sını kadın ve çocukların oluşturduğunu açıklıyor.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), Yemenli yaklaşık 1 milyon 100 bin gebe kadının, ülkedeki hayat şartlarının kısıtlı olması nedeniyle yetersiz beslendiğini, bunlardan 75 bininin ise doğum sırasında ciddi sağlık komplikasyonlarıyla karşı karşıya kaldığını aktardı.
"Yemen, Arap bölgesinde anne ölüm oranlarının yaşandığı en yüksek ülke." ifadesinin yer aldığı raporda; yetersiz beslenme ile kolera, difteri gibi salgın hastalıklar nedeniyle sağlık alanında yaşanan ciddi gerilemenin, erken doğuma sebep olduğu kaydedildi.
Açıklamada, bu şartların, doğum sürecini zorlaştırdığı, anne ve bebeğin hayatını risk altına soktuğu belirtilerek, Yemen'de yaklaşık 2 milyon 200 bin kadının bu sıkıntılara maruz kaldığı aktarıldı.
Söz konusu sıkıntılara maruz kalanlardan Amine (30) isimli Yemenli bir kadının hamile iken eşini kaybettiği, doğuma kadar sadece ekmek ve suyla beslendiği kaydedilen açıklamada, geçen ocak ayında doğum yapan kadının çocuklarından birinin hayatını kaybettiği ifade edildi.
- Şiddet ve erken evlilik
Son yıllarda Yemen'de kadınlara yönelik koruma mekanizmalarının etkisiz hale geldiği, bununla bağlantılı olarak cinsel istismar ve şiddet olaylarında artış yaşandığı kaydediliyor.
UNFPA, Yemen'de yaklaşık 3 milyon kadının, cinsiyete dayalı şiddet riski altında olduğu, 2017'de bu oranda yüzde 36'lık artış yaşandığı ifade edildi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), ülkede çatışmaların başladığı tarihten bu yana 10 bin 806 tecavüz vakası yaşandığını, mağdurların durumu açıklamaktan kaçındıkları için bu oranın kayıtlara geçenden daha fazla olduğunun tahmin edildiği kaydedildi.
Çatışmaların yol açtığı en büyük sorunlardan birisinin de "erken evlilik" olduğu belirtilirken, son yıllarda bu tür evliliklerin ciddi oranda arttığı ifade edildi.
Yemen'de ebeveynlerin, ekonomik durumun zorlaşması ve iç göç dalgalarının devam etmesi nedeniyle, henüz reşit olmayan kızlarını, zor şartlara uyum sağlamak için benimsemek zorunda kalınan bir çözüm olarak evlendirdiği aktarıldı.
UNFPA, 2017'de 18 yaşından küçük kızların evlendirilmesi oranının 2017'de yüzde 52'den, 66'ya yükseldiğini kaydetti.
UNICEF'in 2016'nın sonlarında 6 ilde gerçekleştirdiği araştırmalara dayanan raporunda, erken evlilik oranlarının alarm seviyesinde olduğu aktarılırken, "15 ila 49 yaşları arasındaki kadınların yüzde 72,2'si 18 yaşından küçük evlenmiş. Bunların yüzde 44,5'i, 15 yaşından da küçük." denildi.
Erken yaşta evliliklerin bölgesel dağılımında ilk üç sırada; Hudeyde, Hacca, İbb illerinin yer aldığı ifade edilirken, bunların; en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan iller arasında yer aldığı aktarıldı.
- Geçim sorumluluğu
Yemenli kadınların, çatışmalarda yaşanan kayıpların ardından ailelerinin maişet sorumluluğunu yüklenmek zorunda kaldığı ifade edilirken, bu durumun; kadınların sokaklarda el açıp, dilencilik yapmaya zorlandığı ifade ediliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yaşanan çatışmalarda; 7 bin 868 erkeğin öldüğü, 43 bin 514'ünün yaralandığını rapor etti.
Ataerkil bir kültürün hakim olduğu Yemen'de ailesinin geçim telaşının da tek başına kadınların omuzlarına yüklendiği kaydedilirken, 18 yaşından küçük kızların yüzde 21'inin, ailelerinin sorumluluğunu taşıdığı kaydedildi.