'Sarıkamış'ta Asker Soğuk Kış Şartlarına Yenildi'

Tarihçi ve yazar İsmail Bilgin, Sarıkamış Harekatı'nda askerlerin soğuk kış şartlarına yenildiğini belirterek, 'Asker yarım metre karda ve soğuk havada yürüyordu. Ayaklarında çarık vardı. Yanlarında yeterli yiyecek yoktu.' ifadesini kullandı.

Bağcılar Belediyesinden yapılan açıklamaya göre, belediye ile Türkiye Gençlik Vakfı tarafından M. Akif Ersoy Kültür Merkezinde 'Sarıkamış Harekatı' başlıklı anma programı düzenlendi.

İsmail Bilgin, burada yaptığı konuşmada, Osmanlı'nın 1914'te Balkanları kaybettiğini ve elinde Anadolu ile Arabistan yarımadası bulunduğuna değinerek, İttifak Güçleri Almanya, Avusturya ve Macaristan İmparatorluğu ile İtilaf Güçleri İngiltere, Fransa ve Rusya arasında sömürge kazanma mücadelesi yaşandığını anlattı.

I. Dünya Savaşı'nın başlamasının ardından Osmanlı'nın İtilaf Güçleri'nin iş birliğini reddetmesi üzerine 2 Ağustos 1914'te İttifak Güçleri ile gizli anlaşma yapıldığını dile getirerek, şunları kaydetti:

'300 milyon Müslümanın ayaklanması düşünüldü. Ancak, İtilaf Güçleri denize hakimdi. Osmanlı'nın, doğuda Ruslara karşı bir cephe açması planlanmıştı. O yıllarda, 93 Harbi sonrası tazminat karşılığı Kars, Ardahan ve Batum, Rusların eline geçmiş ve Sarıkamış Harekatı bu şartlarla başlamıştı.'

Bilgin, Rus filosunun İstanbul'dan Erzurum'daki kışlaya mühimmat, kıyafet ve yiyecek götüren Hilal-i Ahmer, Bezmi Alem ve Mithat Paşa vapurlarını batırdığını ve bu nedenle sıkıntı yaşandığını belirterek, 'Toplanma yeri olan Erzurum'a yiyecek ve giyecek ulaştırılamadı. Güneyden gelen askerlerin ayağında çarık ve yazlık mintan vardı. Erzurum'da o kadar çok asker vardı ki, askeri tesisler yeterli gelmedi. Köylüler evini açtı, ahırda kaldı.' bilgisini verdi.

Enver Paşa'nın Erzurum'da İzzet Paşa ile görüştüğünü anlatan Bilgin, konuşmasını şöyle sürdürdü:

'Harekata karşı çıkan İzzet Paşa bu harekatın, orduyu ölüme sürükleyeceği uyarısında bulundu. Bunun üzerine Enver Paşa onu görevden alarak 3. Ordu komutanlığını üstlendi. Vali Tahsin Paşa'nın çağrısıyla Erzurum halkı elindeki unu ve buğdayı birliklere taşıdı. Asker ve halk, tifüs salgınıyla da büyük kayıp verdi. Sarıkamış Harekatında 11. Kolordu Rusları oyalarken, 9. Kolordunun Karga Pazarı üzerinden Sarıkamış'a inmesi planlandı. Asker yarım metre karda ve soğuk havada yürüyordu. Ayaklarında çarık vardı. Yanlarında yeterli yiyecek yoktu. Sarıkamış'a yaklaşıldığında 9. Kolordu taarruza geçti. Rusların karşı koymasına rağmen Sarıkamış'ın üst mahallelerine girildi. Ancak Hakkı Paşa, en önde girmek istediği için önüne kattığı Ruslarla Kars'a kadar ilerledi. Oysa, 9. Kolordu ile birleşmesi gerekiyordu. Askerimiz 27 Aralık’ta üst mahallelere girdi, ancak 10. Kolordu ile buluşulamadı. Ruslar, esir alınan 31. Tümen Yardımcısı Nihat Bey'in üzerinde buldukları evraklardan planı öğrendi. Tren yoluyla taşıdıkları birlikleriyle bir gecede askerlerimizin karşısına çıktı. Hafız Hakkı Paşa, askerleriyle kısa yoldan Allahuekber Dağları'nı aşmak isterken 11. Kolordu'nun yüzde 90'ı burada şehit düştü. Sarıkamış'ta askerimiz soğuk kış şartlarına yenildi.'

Yenilgi sonrası Rusların sancağı ele geçirdiklerini, donarak şehit düşen binlerce askerin cesedinin nisan ayı sonrası karların erimesiyle ortaya çıktığını aktaran Bilgin, yenilgilerden de ders çıkarılması gerektiğini sözlerine ekledi.