8 Bin 500 Yıllık Tarihin Halkaları Birleşiyor

HALİL ŞAHİN - İzmir'in 3 bin yıl önceki ilk kuruluşundan izler taşıyan Eski Smyrna Kazı Alanı, örenyerine dönüştürülecek. Böylece, kentte 8 bin 500 yıl önce ilk yerleşimin görüldüğü Yeşilova Höyüğü ile Helenistik ve Roma dönemlerinde yerleşimin bulunduğu Agora arasında kalan dönem de ziyarete açılmış olacak.

İzmir'in ilk kent yerleşim alanı Eski Smyrna'nın 'örenyeri' olarak ziyarete açılması için çalışma başlatıldı.

Eski Smyrna Kazı Alanı Başkanı Prof. Dr. Cumhur Tanrıöver, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İzmir'deki ilk şehir yapılanmasının milattan önce 1100'lerde Yunanistan'dan gelen göçmenler tarafından, daha önce burada yaşayan halkın köyünün ele geçirilmesiyle başlatıldığını belirtti. Şehrin daha sonra yer değiştirmesi nedeniyle ilk yerin Eski Smyrna olarak adlandırıldığını aktaran Tanrıöver, kentin en parlak dönemini milattan önce 8 ve 7. yüzyıllarda yaşadığını, Yunan felsefe ve sanatının filizlendiğini, 'Smyrna' adının Avrupa duyulmaya başlandığını ifade etti.

- Homeros'un izleri Smyrna'da

Tanrıöver, ünlü şair Homeros'un Smyrnalı olduğunun kabul edildiğine dikkati çekerek, 'Homeros Smyrnalıysa yaşadığı şehir bu yer. Eğer onun yaşadığı yeri görmek istiyorsak, o ancak burada mümkün.' dedi.

Kentteki en önemli yapılardan birinin de Athena Tapınağı olduğunu ifade eden Tanrıöver, şu değerlendirmede bulundu:

'Milattan önce 690'larda yapılmaya başlanan tapınak, Yunan kültürünün Ege bölgesindeki ilk taş tapınaklarından birisi. Kazılarda kentin ana tanrıçası Athena'ya adanan pişmiş topraktan kalkanlar, demir ve bronzdan silahlar, tüm Akdeniz dünyasından getirilmiş heykelcikler, parfüm kapları bulundu. Milattan önce ikinci bin sonunda itibaren Yunan kentlerinin nasıl geliştiğini buradaki kazılarda görebiliyoruz. Ayrıca kenti daha sonra ele geçiren Lidya ve Perslerin kültürel izleri de var.'

Prof. Dr. Tanrıöver, Eski Smyrna'da kazıların 1948'de başladığını anımsatarak, günümüze kadarki kazılarda 500 civarında müzelik değerde eser çıkarıldığını dile getirdi. Kazı ekibinin iki amacı olduğunu söyleyen Tanrıöver, şöyle devam etti:

'Birisi Smyrna'yı araştırmak, biri de 1948'ten beri kazıların sürdüğü bu alanı ziyarete açarak insanlığa göstermek, turizme kazandırmak. Bunun için her zaman gezilebilir bir örenyerine çevirmek gerekiyor. Bu amaçla üç yıldır çalışmalar yapılıyordu. Kültür ve Turizm Bakanlığından da gerekli olur alındı. Örenyeri planlama çalışmaları sürüyor. 2017'de gezilmeye hazır hale getirmeyi planlıyoruz. Planlama kapsamında bir gezi parkuru oluşturulacak. Alanın çevresi düzenlenecek. Ziyaretçi karşılama yeri ve sergi alanları oluşturulacak. Bilgi levhaları hazırlanacak. Kentin tarihi ile ilgili filmin gösterileceği alan yapılacak.'

İzmir'in merkezinde 3 arkeolojik nokta bulunduğunu aktaran Tanrıöver, bir gün içerisinde 3 noktanın bir program dahilinde gezilebilmesinin olanaklı olduğunu söyleyerek, şöyle dedi:

'İzmir'e gelen turistlerin, kentin içinde gezebilmeleri ve kenti tanımalarına imkan sağlamak için 3 noktası olan bir parkur oluşturmaya çalışıyoruz. Bu 3 noktada Ege dünyasının yaklaşık 10 bin yılını görme olanağı var. 8 bin 500 yıl önce, İzmir ovasındaki ilk yaşam Yeşilovada, İzmir'in ilk kurulduğu yeri, Yunan dünyasının en parlak dönemi olan 8 ve 7. yüzyılının kalıntılarını burada, kentin daha sonra taşındığı Helenistik ve Roma dönemi agorasını Kadifekale'de görebiliriz. Bu topraklarda yaşamış insanların tüm günlük hayatını bir gün içerisinde izleme olanağı var, bu da dünyada herhalde hiçbir kente nasip olmamış bir şey. Burası olmazsa yolculuk çok eksik kalır.'

- Tarih zincirinin halkaları birleşecek

Eski Smyrna, İzmir'in tarihinde Yeşilova ve Agora kazı alanları arasındaki tarih zincirinin bir halkası niteliğinde bulunuyor. İzmir'de 8 bin 500 yıl önceki ilk yerleşim Yeşilova Höyüğü'nde, İzmir'in bir şehir olarak ilk kuruluşu Eski Smyrna'da, Helenistik ve Roma dönemi yerleşimi de Agora'da görülebiliyor. İzmir merkezindeki bu 3 kazı alanını gezen bir turist, kentin 8 bin 500 yıllık tarihinde bir yolculuk yapabilecek.