Kayısı Çekirdeğinin Acısı Zehirliyor, Tatlısı Besliyor
Malatya İnönü Üniversitesi'nde (İÜ) yapılan bir araştırma, kuruyemiş şeklinde tüketilen kayısı çekirdeğinin acı çeşitlerinin zehirleyici etkiye, tatlı türlerinin ise besleyici etkiye sahip olduğunu ortaya koydu.
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Dr. Nazan Poyraz, tarafından yapılan 'Malatya'da yetişen kayısı tohumlarındaki amigdalin (siyanür bileşeni) miktarı' isimli araştırma projesi, çekirdek nedeniyle zaman zaman gerçekleşen zehirlenme vakalarına ışık tutacak bilgileri ortaya çıkardı. İÜ Kayısı Araştırma Merkezi'nden temin edilen kayısının tatlı türleri ile acı türlerden oluşan 13 kayısı çekirdeği kırılarak Yeditepe Üniversitesi Toksikoloji Laboratuvarı'nda analiz edildi. Yapılan inceleme sonucunda 7 tane acı kayısı çekirdeğinin zehirlenmeye neden olabileceği tespit edildi. Tatlı çekirdek türlerinin ise içerisinde barındırdığı besin değeri yüksek maddelerle ile insan sağlığına olumlu katkı sunduğu belirtildi.Dr. Nazan Poyraz, kayısı çekirdeğinin acı ve tatlı türlerine göre çocuk sağlığına farklı etkileri bulunduğunu belirtti.
Acı kayısı çekirdeklerinin içinde barındırdığı siyanür bileşeni amigdalin maddesi dolayısıyla zaman zaman çocuklarda zehirlenmelere neden olduğunu hatırlatan Poyraz, şöyle devam etti: "Türkiye'de kayısı çekirdeği nedeniyle ilk zehirlenme vakası 1964 yılında bildirildi.
Dokuz çocuk zehirlenmiş, ikisi ölmüştü. Sonrasında Kayseri, Afyonkarahisar, Van gibi şehirlerde son yıllarda farklı sayılarda zehirlenme vakası meydana geldiğini tespit ettik. Ulusal Zehir Danışma Merkezi verilerine göre de 2000 ile 2004 yılları arasında 867 bitki zehirlenmesi gerçekleşmiş, bunlardan 216'sını kayısı çekirdeği zehirlenmesi oluşturuyor."Konunun boyutlarını gözler önüne sermek, kayısı çekirdeğindeki amigdalin miktarını ortaya koymak amacıyla böyle bir bilimsel araştırmayı gerçekleştirdiklerini anlatan Poyraz, projenin bu alanda yapılan ilk çalışmalardan biri olduğunu ifade etti.
Araştırma sonuçlarının sağlık alanına ışık tutacak bilgileri gün yüzüne çıkardığını vurgulayan Poyraz, şunları söyledi: "Çekirdekler üzerinde yapılan toksikolojik inceleme sonucu, acı kayısı çekirdeklerinde, özellikle Paviot türü kayısının çekirdeğinin bir gramında 44 miligram amigdalin maddesi olduğunu tespit ettik. Yapılan hesaplamalar sonucu, ortalama 20 kiloluk bir çocuk, 7 tane bu çekirdekten yediğinde zehirlenme gözlenebilir. Acı çekirdek türlerinde en düşük amigdalin oranı Eski Malatya çeşidinde bulundu. Bu çekirdekten aynı anda 31 tane yenildiğinde toksik etki yapabileceğini tespit ettik. Bu yüzden acı kayısı çekirdeklerinin yenmesi konusunda dikkatli olunmalı, hatta tüketiminden kaçınılmalıdır. Acı kayısı türlerine bitki zararlılarının da yaklaşmadığını daha önce yapılan araştırmalar ortaya koymuştu."Toplumda her kayısı çekirdeğinin zehirlediği yönündeki genel kanının yanlış olduğunun altını çizen Poyraz, "Tatlı kayısı çekirdeklerinde en yüksek amigdalin oranı çeşidinde bile ortalama 20 kiloluk bir çocuk için yarım kilo yenmesi durumunda zehirlenme söz konusu olabilir. Bu da pratik olarak yaşam içinde imkansızdır. Tatlı kayısı çekirdeklerinin zehirlediği algısı yanlıştır." şeklinde konuştu.
Çekirdekteki amigdalin maddesinin meyvenin kendisinde etki etmediğini söyleyen Poyraz, birçok yönüyle insan sağlığına olumlu etkisi olan kayısının rahatlıkla tüketilebileceğini kaydetti.
Acı kayısı çekirdeklerinin içinde barındırdığı siyanür bileşeni amigdalin maddesi dolayısıyla zaman zaman çocuklarda zehirlenmelere neden olduğunu hatırlatan Poyraz, şöyle devam etti: "Türkiye'de kayısı çekirdeği nedeniyle ilk zehirlenme vakası 1964 yılında bildirildi.
Dokuz çocuk zehirlenmiş, ikisi ölmüştü. Sonrasında Kayseri, Afyonkarahisar, Van gibi şehirlerde son yıllarda farklı sayılarda zehirlenme vakası meydana geldiğini tespit ettik. Ulusal Zehir Danışma Merkezi verilerine göre de 2000 ile 2004 yılları arasında 867 bitki zehirlenmesi gerçekleşmiş, bunlardan 216'sını kayısı çekirdeği zehirlenmesi oluşturuyor."Konunun boyutlarını gözler önüne sermek, kayısı çekirdeğindeki amigdalin miktarını ortaya koymak amacıyla böyle bir bilimsel araştırmayı gerçekleştirdiklerini anlatan Poyraz, projenin bu alanda yapılan ilk çalışmalardan biri olduğunu ifade etti.
Araştırma sonuçlarının sağlık alanına ışık tutacak bilgileri gün yüzüne çıkardığını vurgulayan Poyraz, şunları söyledi: "Çekirdekler üzerinde yapılan toksikolojik inceleme sonucu, acı kayısı çekirdeklerinde, özellikle Paviot türü kayısının çekirdeğinin bir gramında 44 miligram amigdalin maddesi olduğunu tespit ettik. Yapılan hesaplamalar sonucu, ortalama 20 kiloluk bir çocuk, 7 tane bu çekirdekten yediğinde zehirlenme gözlenebilir. Acı çekirdek türlerinde en düşük amigdalin oranı Eski Malatya çeşidinde bulundu. Bu çekirdekten aynı anda 31 tane yenildiğinde toksik etki yapabileceğini tespit ettik. Bu yüzden acı kayısı çekirdeklerinin yenmesi konusunda dikkatli olunmalı, hatta tüketiminden kaçınılmalıdır. Acı kayısı türlerine bitki zararlılarının da yaklaşmadığını daha önce yapılan araştırmalar ortaya koymuştu."Toplumda her kayısı çekirdeğinin zehirlediği yönündeki genel kanının yanlış olduğunun altını çizen Poyraz, "Tatlı kayısı çekirdeklerinde en yüksek amigdalin oranı çeşidinde bile ortalama 20 kiloluk bir çocuk için yarım kilo yenmesi durumunda zehirlenme söz konusu olabilir. Bu da pratik olarak yaşam içinde imkansızdır. Tatlı kayısı çekirdeklerinin zehirlediği algısı yanlıştır." şeklinde konuştu.
Çekirdekteki amigdalin maddesinin meyvenin kendisinde etki etmediğini söyleyen Poyraz, birçok yönüyle insan sağlığına olumlu etkisi olan kayısının rahatlıkla tüketilebileceğini kaydetti.