Vahşi Hayvanların Dişleri Usta Elinde Tespihe Dönüşüyor (özel)

Çok bilinen Kehribar ve Oltu taşlarının yanı sıra Veysel ve Ömer Bozkurt kardeşler, müşterilerinin getirdiği fildişi, mors dişi, fil kemiği, balina dişi gergedan boynuzu ve keçi-manda-geyik gibi hayvansal ürünlerle tespihler yapıyor. İki kardeş bu ürünlerden müşterilerinin istediği özelliklerde tespihler yapıyor.Ankara Hacıbayram Camii’nin hemen yakınında bir tespih atölyesinde Veysel ve Ömer Bozkurt kardeşler koleksiyoner ve özel yapım el işi tespih arayanlara farklı bir hizmet sunuyor. Oltu, keribar ve lületaşı gibi doğal taşlardan müşterilerine ürünler sunan Veysel ve Ömer Bozkurt kardeşlere bazı özel müşterileri farklı ürünler getirerek tespih yapmalarını istiyor. Tespih yapma sanatını Erzurum Oltulu babası Atatürk’e tespih yapmış İhsan Bülbül’den öğrendiklerini kaydeden Veysel Bozkurt, “Ustamız bu işi Ermeni bir ustayı balkonlardan gizli gizli seyrederek öğrenmiş. Ermeni ustanın atölyesinde gizlice örtülerin altında geceleri çalışarak öğrenmiş. Biz de ondan aynı yöntemle ve aynı gizlilikle öğrendik. Tespih ustalığı meşakkatli bir iştir. Öğrenmesi zor olduğu kadar zor zevkli bir iştir. Tespihi işlerken ona sevgini ve ruh halini verebilme yeteneğin olmalı. Bu işi öğretecek kimsenin de sabırlı olması gerekiyor. İnsanlar istemeli ve sabırlı olmalı.” diye konuştu.

Tespih yapımında hayvansal, bitkisel ve doğal taşlardan olmak üzere 3 farklı özellikte ürün kullanıldığını belirten Ömer Bozkurt ise “Ürünlerimizin hepsi doğal. Ayrıca bizim yaptığımız tespihler de bulunması ve yapımı zor ürünleri kullanıyoruz. Müşterilerimiz bize tespih yapımını istediği ürünü ulaştırıyor. Farklı ve bulunması zor ürünleri bize müşterilerimiz ulaştırıyor. Örneğin bir müşterimiz gergedan boynuzu getirdi ve bundan 33’lük el yapımı bir tespih istedi şimdi onun üzerinde çalışıyoruz.” dedi.

Mors balığı dişi, fildişi ve kemiği, koç boynuzu gibi farklı ürünlerinde kendilerine getirildiğini vurgulayan Bozkurt, “Müşterilerimiz ürünlerini bize getiriyor ve bizde onlara istedikleri boy ve ebatta tespihler yapıyoruz. Mora balığı dişi, fildişi bunlardan istenen ebat ve boyda 33'lük ya da 99'luk olarak tespihler yapıyoruz.” şeklinde konuştu.

Hacı Bayram Camii’nin karşısında tespih ve hac malzemesi sattıkları 2 dükkanları bulunduğunu koleksiyoner ve özel müşterilerin buradan kendilerine yönlendirildiğini vurgulayan Ömer Bozkurt, bir tespihin yapım aşamasını şu şekilde anlattı: “Materyal belirleniyor. Öncelikle yapılacak tespihin ebadına kesim yapılır. Boy ve ene göre kesimin ardından yuvarlama denilen tespihçilikte taktaklama denen yerde verilecek modele ince ince kesim yapılır. Silindir haline gelen ürüne tornada el işçiliği ile yuvarlak, yumurta veya sığırcık gibi şekli verilir. Tanelerin ardından imame müşterinin isteğine göre motifli, düz veya işlemeli olarak yapılır. Cilalama işleminin ardından son olarak dizim yapılarak tespih tamamlanır.”BAŞBAKAN ERDOĞAN'A YEŞİL RENKTE ATEŞ KEHRİBARI ÖZEL TESPİHYurt içinden olduğu gibi yurt dışından da özel müşterileri olduğunu kaydeden Ömer Bozkurt, “Yurt dışında özel bir müşterimizin istediği bir tespih yaptık son olarak. Demirhindi ağacından 99’luk koleksiyon ve günlük kullanıma uygun bir tespih yaptık.” dedi.

Demirhindi ağacının özel bir ağaç olduğunu Osmanlı padişahları için özel hediye tespihlerde bu ağacın kullanıldığını kaydeden Ömer Bozkurt, “Bu tespihin imamesi üzerinde lale motifi ve müezzin kısımda da özel lale işlemesi yapıldı. Bu ağaç tespihlerin çekimi güzel ve ömrü uzundur. Su ve dış etkenlere dayanıklı bir ağaçtır ve bulunması çok zordur.” şeklinde konuştu.

Geçtiğimiz günlerde özel bir müşterilerinin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hediye edilmek için özel ateş kehribardan tespih sipariş ettiğini anlatan Ömer Bozkurt şunları söyledi; “Başbakanımıza hediye etmek üzere ateş kehribarı tespih istedi müşterimiz. Biz de sarı, kırmızı ve yeşil renklerde 33'lük özel bir ürün yaptık. Başbakanımız yeşil tespihi beğenmiş. Ateş kehribarı malzemesi Osmanlı zamanında da kullanılan özel bir ürün. Ustalar tespih dua taneleridir ve parmakların ucundaki huzurdur der. Ateş kehribarının rengi ve çekimi özeldir.” Atölyelerinde tüm tespih severlerin bu sanatı öğretmek istediklerine anlatan Ömer Bozkurt, “Devletimiz şuan el sanatlarını ve kaybolmaya yüz tutmuş sanatlara teşvik vererek vergiden de muaf tutuyor. Biz de burada tüm sanatseverlere ve tespih severlere elimizden geldikçe en güze ürünleri sunmaya çalışıyoruz.” dedi.

Tespihte fiyatı malzeme ve işçilik belirlediğini kaydeden Ömer Bozkurt, tespihlerin yapım sürelerinin 1 gün ile 1 ay arasında değiştiğini anlattı. Fiyatı yükselten en önemli faktörün el işçiliği olduğunu vurgulayan Bozkurt şunları söyledi; “El emeği ve göz nuru önemli. Örneğin 2 adet aynı ölçüde kehribar tespihte fiyat birbirinin iki katı oluyor. Birinde düz bir imame yapılmış ama diğer tespihte halka işçiliği var. 10 adet halka yapılmış ve bir hayli zaman alıyor. İmame mevcutken içinde 10 adet halka yapılıyor. Bu nedenle müşteriler bizimle fiyat konusunda görüşürken işçiliğe göre fiyat veriyoruz ve pazarlık yapmıyorlar. El işçiliği olduğu için fiyatlarımızı kabul ediyorlar.”TESPİH YAPILABİLECEK BİRÇOK ÇEŞİT ÜRÜN BULUNUYORPek çok farklı materyalden yapılan tespihlerde zümrüt, yakut, lapis, firuze, lületaşı, akik, kuars, ametist, yeşim, yıldız taşı, necef, kan taşı, şah maksut gibi kıymetli ve yarı kıymetli taşların yanı sıra; sedef, inci, mercan, fildişi, deve dişi, mors dişi, deve kemiği, fil kemiği, boğa, keçi, manda, geyik, ceylan, bufalo, sergerdan (gergedan boynuzu) gibi hayvansal ürünler de kullanılmıştı. Bu zengin kültürde sadece kıymetli taşlar değil, kehribar, oltu, siyah kehribar, abanoz, zeytin çekirdeği, peleseng (gemi ağacı), vengi (sandal ağacı), demirhindi, sakız ağacı, kuka, narçıl, andız, gül ağacı, yılan ağacı, öd ağacı gibi bitki kökenli olanlar ve Beykoz boncuğu gibi cam tespihlerin de yapılıyor.