Referandum kararında kim nasıl oy verdi?

Anayasa Mahkemesi'nin anayasa değişikliğine ilişkin iptal kararını nasıl aldığı sorusu gündemdeki yerini koruyor.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, kısmi iptal kararını Anayasa'ya aykırı şekilde verdiklerini, "İşin esasına girdik." diyerek doğruladı. İptal kararı alınırken üyeler, CHP'nin açtığı dava dilekçesindeki talepleri tek tek oyladı. CHP'nin anayasa paketinin tamamının şekil şartları ve yöneldiği amaç bakımından iptali talebi oybirliğiyle reddedildi. Ancak pakette iptali istenen düzenlemelerin, Anayasa'nın değiştirilemez nitelikteki maddelerinin kapsamında olduğuna ilişkin karar, 4'e karşı 7 oyçokluğuyla alındı. 4 üye, Anayasa'ya göre yalnızca şekil denetimi yapılabileceği, esas denetiminin yasak olduğu görüşünü belirtti. Esas denetimini savunan üyeler ise maddeler arasında demokratik hukuk devletine aykırı hükümler bulunduğunu, böyle bir düzenlemenin teklif yasağı kapsamında olduğunu savundu. Başkan Haşim Kılıç, üye Serruh Kaleli, yeni seçilen üyeler Engin Yıldırım (öğretim üyesi) ve Nuri Necipoğlu (Askeri Yargıtay) esas denetimine karşı çıktı. Başkan Vekili Osman Paksüt, üyeler Ahmet Akyalçın, Fulya Kantarcıoğlu, Şevket Apalak, Serdar Özgüldür ve Zehra Ayla Perktaş esas denetimi yolunda oy kullandı. Akyalçın ve Özgüldür'ün esasa geçilmesinin ardından yargı ile ilgili maddelerde oy rengini değiştirerek iptalcilerden ayrıldığı öne sürüldü. Paksüt, Kantarcıoğlu, Apalak ve Perktaş'ın maddelerin çoğunda iptal oyu verdiği öğrenildi.
Anayasa Mahkemesi'nin üye sayısının 17'ye çıkarılması, Cumhurbaşkanı ve Meclis'in üye seçmesine ilişkin fıkra ile HSYK'nın yeni üye yapısına ilişkin iptal talebi 6 ret, 5 kabul oyuyla reddedildi. Hukuk devletine aykırı olmadığı apaçık fıkralara bile iptal isteyen bazı üyelerin, "Getirilen sisteme karşıyım." dedikleri ileri sürüldü.
Esas incelemesine geçilmesinin ardından, paketin 8., 14., 16., 19., 22., 26. maddelerindeki, kamu denetçisi (ombudsman), hakim ve savcıların Adalet Bakanlığı müfettişlerince denetlenmesi, Anayasa Mahkemesi'nin oluşumu, Yüksek Mahkeme'ye bireysel başvuru hakkı, HSYK'nın oluşumu ve paketin halkoyuna tümüyle sunulmasıyla ilgili fıkraların iptali talebi değerlendirildi. 'Her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin' ibare ile Cumhurbaşkanı'nın HSYK'ya 'iktisat ve siyasal bilim dallarıyla...üst kademe yöneticileri' arasından üye seçmesine ilişkin ibareler, oybirliğiyle iptal edildi. Bunda "Seçme ve seçilme konusunda ölçüsüz bir sınırlama var. Hukuk devletinde seçme ve seçilme konusunda engel kabul edilemez." görüşü hakim oldu. HSYK'ya iktisat, siyasal bilim dallarındaki öğretim üyeleri ile üst düzey yöneticiler arasından seçilecek kişilerin sahip oldukları meslek dalı tartışıldı. Bu kişilerin hukukçu vasfının bulunmamasının hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu görüşüne varıldı.
CHP dava dilekçesinde, anayasa değişikliği oylamalarında gizliliğin ihlal edildiği, anayasa paketinin teklif değil tasarı gibi hazırlandığı şeklinde itirazlarda da bulunmuştu. Bu yöndeki iptal taleplerinin tamamı reddedildi.

Zaman