Kadınlar Üretiyor, Erkekler Satıyor Gümüşhane
Gümüşhane'nde, sadece Dölek köyünde kadınlar tarafından sürdürülen topraktan kap yapma sanatı, yüzyıllardır anadan kıza öğretilerek yaşatılıyor.
Gümüşhane ' nde , sadece Dölek köyünde kadınlar tarafından sürdürülen topraktan kap yapma sanatı , yüzyıllardır anadan kıza öğretilerek yaşatılıyor . Toprak kapların satışını ise köyün erkekleri yapıyor
Üç ayrı dağdan getirilen topraklar , hiçbir makine kullanılmadan karıştırılıp , çamur haline dönüştürüldükten sonra kadınların elinde güveç , sütlaç kabı , testi , vazo ve sürahi gibi ürünlere dönüştürülüyor . Yörede ' gudu ' olarak adlandırılan , ünü Avrupa ' ya kadar yayılmış toprak kapların satışını ise köyün erkekleri yapıyor . İl il dolaşan erkekler , kapları satana kadar köye dönmüyor .
Geçmişte 200 ' e yakın hanenin bulunduğu köyün yarıdan fazlası ' gudu ' yapımıyla uğraşırken , şimdilerde bu sanat sadece 10-15 aile tarafından sürdürülüyor . Döleklilerin , o dönemlerde köyün en önemli geçim kaynağı olan sanatın başkaları tarafından öğrenilmemesi için yıllarca dışarıya kız vermedikleri belirtiliyor .
Dölek köyünde topraktan kap yapma sanatını sürdürenlerden 52 yaşındaki Hatice Fındıklı , yaptığı açıklamada , çocukluğundan itibaren ' gudu ' yaptığını söyledi . Toprak kapların yöreye özgü farklı türlerdeki killi toprakların karıştırılmasıyla yapıldığını , bunun için Alaca yaylası yolunda 3 ayrı dağdan , yol olmadığı için bazen sırtlarında bazen de hayvanlar yardımıyla toprak getirdiklerini ifade eden Fındıklı , şöyle devam etti :
' Karıştırdığımız toprakları çamur haline getirip , gerekli kıvamı alıncaya kadar ayaklarımızla yoğuruyoruz . Ardından küçük parçalara ayırdığımız çamurun içinde çakıl kalıp kalmadığını ellerimizle kontrol ediyoruz . İçinden küçük taş parçalarını temizleyip , ' gurufa ' dediğimiz tahta üzerine yerleştirdiğimiz çamuru ' granzı ' adlı ağaç parçası ile ağız kısmından başlayarak şekillendiriyoruz . Ardından da kabı hafif ıslatıp üzerindeki pürüzleri ' gogoç ' denilen taş parçası ile düzeltiyoruz . Kapak ve kulplarını yaptıktan sonra en az 2 saat güneşte kurumaya bıraktığımız kapları , daha sonra tezek ya da odun ile ısıtılan tandırda pişiriyoruz . Bu aşamada kaplar satışa hazırdır . '
Hatice Fındıklı , yemek pişirmek için satın alınan toprak kapların dayanıklı olması için içine süt ya da ayran konularak pişirilmesi gerektiğini de kaydetti .
' Gudu ' nun Gümüşhane ' nin 322 köyünden sadece Dölek ' te yapıldığını , yüzyıllardır sürdürülen sanatın anadan kıza öğretilerek yaşatıldığını dile getiren Fındıklı , ' Geçmişte köyde 100 ' ü aşkın aile geçimini ' gudu ' yaparak sağlıyordu . Sanatın başkaları tarafından öğrenilmemesi için genç kızların köy dışından evlenmelerine sıcak bakılmazdı . Şimdilerde ise genç kızlar , zor ve bir o kadarda zahmetli olduğundan bu sanatı öğrenmek istemiyor , sanat 10-15 aile tarafından sürdürülüyor ' dedi .
-SATMADAN KÖYE DÖNMÜYORLAR
Dölek Köyü Muhtarı İlhan Çolak ise köyde yalnızca kadınlar tarafından üretilen kapların erkekler tarafından , Türkiye ' nin dörtbir tarafında il il dolaşılarak satıldığını , köyden ayrılanların bütün kapları satmadan dönmediğini , bunun gelenek halini geldiğini söyledi .
Kullanılan kil ve uygulanan yapım tekniğinden dolayı kapların çok dayanıklı ve gösterişli olduğunu , bu sayede ürettikleri toprak kapların yurt içinde haklı bir üne kavuştuğunu savunan Çolak , çeşitli illere , hatta Avrupa ' daki gurbetçilere sipariş üzerine toprak kap gönderdiklerini kaydetti . Çolak , bu kaplarda pişirilen yemeğin hem sağlıklı hem de lezzetli olduğunu da öne sürdü .
Geleneğin yaşatılması amacıyla köyde Valiliğin de desteğiyle 5 yıl önce çömlek atölyesi kurulduğunu anlatan Çolak , çok zahmetli olmasından dolayı bu sanata kızların eskisi gibi rağbet göstermemesi üzerene girişimin başarısızlıkla sonuçlandığını , atölyenin kapandığını belirtti .
Bu geleneğin yok olmasına gönüllerinin razı olmadığını dile getiren Çolak , ' Devletin bize destek olmasını istiyoruz . Öncelikle toprağın getirildiği tepelere yol yapılmasını ve gudu başına teşvik primi verilmesini bekliyoruz . Aksi halde bölgede sadece Dölek köyüne özgü asırlık bu gelenek 15-20 yıl sonra yok olup gidecek ' diye konuştu .
İlhan Çolak , bir kadının günde ortalama 10-15 toprak kap üretebildiğini , kapların 5 ile 25 lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunulduğunu kaydetti .
11 . 07 . 2010 12 : 01 : 14
Üç ayrı dağdan getirilen topraklar , hiçbir makine kullanılmadan karıştırılıp , çamur haline dönüştürüldükten sonra kadınların elinde güveç , sütlaç kabı , testi , vazo ve sürahi gibi ürünlere dönüştürülüyor . Yörede ' gudu ' olarak adlandırılan , ünü Avrupa ' ya kadar yayılmış toprak kapların satışını ise köyün erkekleri yapıyor . İl il dolaşan erkekler , kapları satana kadar köye dönmüyor .
Geçmişte 200 ' e yakın hanenin bulunduğu köyün yarıdan fazlası ' gudu ' yapımıyla uğraşırken , şimdilerde bu sanat sadece 10-15 aile tarafından sürdürülüyor . Döleklilerin , o dönemlerde köyün en önemli geçim kaynağı olan sanatın başkaları tarafından öğrenilmemesi için yıllarca dışarıya kız vermedikleri belirtiliyor .
Dölek köyünde topraktan kap yapma sanatını sürdürenlerden 52 yaşındaki Hatice Fındıklı , yaptığı açıklamada , çocukluğundan itibaren ' gudu ' yaptığını söyledi . Toprak kapların yöreye özgü farklı türlerdeki killi toprakların karıştırılmasıyla yapıldığını , bunun için Alaca yaylası yolunda 3 ayrı dağdan , yol olmadığı için bazen sırtlarında bazen de hayvanlar yardımıyla toprak getirdiklerini ifade eden Fındıklı , şöyle devam etti :
' Karıştırdığımız toprakları çamur haline getirip , gerekli kıvamı alıncaya kadar ayaklarımızla yoğuruyoruz . Ardından küçük parçalara ayırdığımız çamurun içinde çakıl kalıp kalmadığını ellerimizle kontrol ediyoruz . İçinden küçük taş parçalarını temizleyip , ' gurufa ' dediğimiz tahta üzerine yerleştirdiğimiz çamuru ' granzı ' adlı ağaç parçası ile ağız kısmından başlayarak şekillendiriyoruz . Ardından da kabı hafif ıslatıp üzerindeki pürüzleri ' gogoç ' denilen taş parçası ile düzeltiyoruz . Kapak ve kulplarını yaptıktan sonra en az 2 saat güneşte kurumaya bıraktığımız kapları , daha sonra tezek ya da odun ile ısıtılan tandırda pişiriyoruz . Bu aşamada kaplar satışa hazırdır . '
Hatice Fındıklı , yemek pişirmek için satın alınan toprak kapların dayanıklı olması için içine süt ya da ayran konularak pişirilmesi gerektiğini de kaydetti .
' Gudu ' nun Gümüşhane ' nin 322 köyünden sadece Dölek ' te yapıldığını , yüzyıllardır sürdürülen sanatın anadan kıza öğretilerek yaşatıldığını dile getiren Fındıklı , ' Geçmişte köyde 100 ' ü aşkın aile geçimini ' gudu ' yaparak sağlıyordu . Sanatın başkaları tarafından öğrenilmemesi için genç kızların köy dışından evlenmelerine sıcak bakılmazdı . Şimdilerde ise genç kızlar , zor ve bir o kadarda zahmetli olduğundan bu sanatı öğrenmek istemiyor , sanat 10-15 aile tarafından sürdürülüyor ' dedi .
-SATMADAN KÖYE DÖNMÜYORLAR
Dölek Köyü Muhtarı İlhan Çolak ise köyde yalnızca kadınlar tarafından üretilen kapların erkekler tarafından , Türkiye ' nin dörtbir tarafında il il dolaşılarak satıldığını , köyden ayrılanların bütün kapları satmadan dönmediğini , bunun gelenek halini geldiğini söyledi .
Kullanılan kil ve uygulanan yapım tekniğinden dolayı kapların çok dayanıklı ve gösterişli olduğunu , bu sayede ürettikleri toprak kapların yurt içinde haklı bir üne kavuştuğunu savunan Çolak , çeşitli illere , hatta Avrupa ' daki gurbetçilere sipariş üzerine toprak kap gönderdiklerini kaydetti . Çolak , bu kaplarda pişirilen yemeğin hem sağlıklı hem de lezzetli olduğunu da öne sürdü .
Geleneğin yaşatılması amacıyla köyde Valiliğin de desteğiyle 5 yıl önce çömlek atölyesi kurulduğunu anlatan Çolak , çok zahmetli olmasından dolayı bu sanata kızların eskisi gibi rağbet göstermemesi üzerene girişimin başarısızlıkla sonuçlandığını , atölyenin kapandığını belirtti .
Bu geleneğin yok olmasına gönüllerinin razı olmadığını dile getiren Çolak , ' Devletin bize destek olmasını istiyoruz . Öncelikle toprağın getirildiği tepelere yol yapılmasını ve gudu başına teşvik primi verilmesini bekliyoruz . Aksi halde bölgede sadece Dölek köyüne özgü asırlık bu gelenek 15-20 yıl sonra yok olup gidecek ' diye konuştu .
İlhan Çolak , bir kadının günde ortalama 10-15 toprak kap üretebildiğini , kapların 5 ile 25 lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunulduğunu kaydetti .
11 . 07 . 2010 12 : 01 : 14