Anayasa değişikliğinde kritik maddeye 337 oy
TBMM Genel Kurulu'nda, Anayasa değişikliği görüşmelerinin 2. turunda kritik maddelerden biri olan Anayasa Mahkemesi'nin yapısını düzenleyen 17. madde 337 oyla kabul edildi. İlgili madde birinci turda 331 oy almıştı. Bu sonuçla birlikte AK Parti, 8. maddedeki fireyi bu kez yaşamadı.
TBMM Genel Kurulu'nda, Anayasa değişikliği görüşmelerinin 2. turunda kritik maddelerden biri olan Anayasa Mahkemesi'nin yapısını düzenleyen 17. madde 337 oyla kabul edildi. İlgili madde birinci turda 331 oy almıştı. Bu sonuçla birlikte AK Parti, 8. maddedeki fireyi bu kez yaşamadı. AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Avrupa'da, parlamentonun Anayasa Mahkemesine üye seçmediği bir ülke neredeyse olmadığını söyledi.
Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngören madde üzerinde verdiği değişiklik önergesi üzerinde konuşan CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, "Hangi Avrupa ülkesinde 3'te 2 çoğunluğun altında oyla Anayasa Mahkemesine üye seçiliyor?" diye sordu.
Dibek, "AKP, yapmak istediği şeyi ya gizliyor ya da tam tersini söylüyor" dedi.
Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, söz alarak, Avrupa uygulamalarının doğru yansıtılması gerektiğini belirterek, Avrupa'da 30 ülkenin 20'sinin tamamında Anayasa Mahkemesine üyeleri Meclisin seçtiğini söyledi.
Bu sözlere itiraz eden Genç ile Kuzu arasında sözlü sataşma yaşandı.
Daha sonra önergesi üzerinde söz alan CHP Manisa Milletvekili Şahin Mengü, "Burada tartışacağız ama belli bir üslupla tartışacağız" dedi.
Kuzu'ya yönelik "Sayın Başkan siz profesörsünüz. 'Hadi lan sen ne biliyorsun?' demek hakkına sahip misin?" diye sordu.
"Bu, demokratikleşme paketi değil, sizin yargıyı ele geçirme operasyonunuz" diyen Mengü, kendine sataşan bir milletvekiline yönelik "bağırma oradan, kasaba avukatı" diye karşılık verdi.
MHP Aydın Milletvekili Ertuğrul Kumcuoğlu, "Siz değerli milletvekillerimizin önümüzdeki birkaç gün içinde önümüzdeki birkaç madde konusunda en doğruyu, en isabetliyi yapacağınızdan eminim" dedi.
"Yalvar, yalvar" diye sataşılması üzerine Kumcuoğlu, "Kimseye hiçbir şeye yalvarmıyorum. Gerekirse bu millet için Allah'a yalvarıyorum. Diyorum ki, Allahım bize izan, akıl ver, bize doğru yolları göster" diye konuştu.
AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Avrupa ülkelerinden örnekler vererek, "Avrupa'da, parlamentonun Anayasa Mahkemesine üye seçmediği bir ülke neredeyse yok. Yürütmenin üye seçmediği ülkeler var ama parlamentonun üye seçmediği ülke yok, Rusya hariç" dedi.
"Millete ait olan bu yetkiyi, 12 Eylül hukukunun gasp ettiğini" ifade eden Bozdağ, "Bu düzenleme, gasp edilen hakkın 28 yıl sonra iadesi anlamına gelir. Millete güvenmeyen ama başkalarına güvenen sakat bir anlayış, 12 Eylül ruhunun yansıdığı bir anlayış. İşte bugün bu ruhu oylayacağız. Bu düzenleme, demokrasinin gelişmesi, hukukun ileri gitmesi için bir düzenlemedir" diye konuştu.
14. madde
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 14. maddesi 69 ret oyuna karşı 339 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 339 kabul, 69 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 14. maddesiyle memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılarak, uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor.
Birinci turda, teklifin 14. maddesine ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
15. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 15. maddesi 70 ret oyuna karşı 338 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanıldı; 1 milletvekili de çekimser kaldı.
Teklifin 15. maddesiyle Anayasa'nın "Hakimler ve Savcıların Denetimi" başlıklı 144. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılacak.
Birinci turda, teklifin 15. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 335 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
16. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 16. maddesi 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 410 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı. Oylamada, 1 çekimser ve 1 de boş oy çıktı.
Teklifin 16. maddesiyle Anayasa'nın "Askeri Yargı" başlıklı 145. maddesinde değişiklik yapılıyor. Yeni düzenlemeyle askeri kişilere sivil yargı yolu açılıyor, sivillerin savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacağı hükmü getiriliyor.
Birinci turda, teklifin 16. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 70 ret oyu kullanılmıştı.
17. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 17. maddesi 69 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 410 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 69 ret oyu kullanıldı. Oylamada, 1 çekimser ve 3 oy da boş çıktı.
Teklifin 17. maddesinde Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngörülüyor. Buna göre, halen 11 asıl ve 4 yedek üyesi bulunan Anayasa Mahkemesi 17 asıl üyeden oluşacak.
Birinci turda, teklifin 17. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 331 kabul, 72 ret oyu kullanılmış; 2 oy boş çıkmış, 2 oy da geçersiz sayılmıştı.
Kritik maddeye büyük ilgi
Önceki oylamalarda sırası geldiği zaman Genel Kurula gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, madde ile ilgili oylama başladığı sırada Genel Kurula indi. AK Parti Grup Başkanvekillerinin yanına oturan Erdoğan, sayım tamamlanana kadar da Genel Kurulda kaldı.
Oylama sırasında Bakanlar Kurulu ve Komisyon sıralarının arkasında toplanan bazı milletvekilleri pusula ve zarf verme işlemlerini ayakta gözlemledi. MHP ve CHP'li bazı milletvekilleri de oylamayı kendi grup sıralarından ayakta izledi.
Pusula ve zarf verildiği sırada AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Sağlam ile işlemleri yürüten katip üyeler arasında bulunan MHP Giresun Milletvekili Murat Özkan arasında tartışma yaşandı. Sağlam, MHP ve CHP'li milletvekilleri ile de tartıştı. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, "Sinirlenecek bir şey yok" diyerek tartışmayı yatıştırmaya çalıştı.
Şahin, milletvekillerine oy kullanırken zarfların boş olup olmadığını kontrol etmeleri uyarısında da bulundu.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, anons yapan katip üyelerle konuşarak, oy verme sırasında yığılma olduğunu, anonsların daha aralıklı yapılmasını istedi.
Oylamaya, BDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras da katıldı. AK Parti İstanbul Milletvekili Mehmet Domaç, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ile birlikte kupaya zarfı atan Uras'ı AK Parti milletvekilleri "bravo" sesleri eşliğinde alkışlarken, CHP'li milletvekilleri ise protesto amaçlı alkışladı.
Sonucun açıklanmasından sonra aralarında Devlet Bakanı Hayati Yazıcı'nın da bulunduğu bazı AK Partili milletvekilleri Uras'ı kutladı.
Bağımsız Elazığ Milletvekili Feyzi İşbaşaran ile Bağımsız Ankara Milletvekili Mücahit Pehlivan da oylamaya katılanlar arasında yer aldı.
Oylama sırasında şimdiye kadarki oylamalardan daha fazla sayıda milletvekili Genel Kurulda bulundu. Basın mensupları da oylamaya yoğun ilgi gösterdi. Basın locasındaki gazeteci kalabalığı oylamayı ayakta izledi. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin'in açıkladığı oylama sonucunu AK Parti milletvekilleri ayakta alkışladı.
Ufuk Uras: "Evet oyu verdim"
Anayasa değişiklik teklifinin askeri yargının görev alanı ile Anayasa Mahkemesini yeniden düzenleyen 2 maddesinin oylamasına katılan BDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras, "evet" oyu kullandığını söyledi.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Uras, BDP'nin anayasa değişikliği konusundaki duruşunun sağlıklı olduğunu düşündüğünü belirterek, "Her zaman topu AKP'ye attılar. Ama AKP maalesef BDP'ye vebalı muamelesi çekti, taleplerini hiç dikkate almadı" dedi.
İki oylamaya da "evet" oyu vermek için katıldığını bildiren Uras, "Tümüne katılacak mısınız" sorusuna, "Hayır" karşılığını verdi.
Başından beri "yapıcı siyaset" dediğini vurgulayan Uras, "Aklımıza uyan maddeleri destekledik, uymayanları desteklemedik. Ama bizim isteğimiz, AKP'nin özellikle BDP'nin önerileri doğrultusunda adım atmasıydı. Ama maalesef adım atmadıkları gibi parmaklarını oynatmadılar" diye konuştu.
Bir gazetecinin, "Buna rağmen destek verdiniz" sözleri üzerine ise Uras, "Tek tek bu maddelerin Türkiye sol tarihi açısından tarihsel bir önemi vardı. O yüzden destek verdim. Türkiye solunda Anayasa Mahkemesi kurbanı olmayan kaç kişi vardır ki. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesinin dönüştürülmesi solun asli görevleri arasında" dedi.
Partisinden tepki alıp almadığı sorusuna karşılık da Uras, "Hayır. Bu konularda bana herhangi bir telkin ya da müdahale olmadı. Ben, BDP'nin önerilerinin bugün de haklı, doğru ve AKP'nin kulak vermesi gereken öneriler
olduğunu düşünüyorum" diye konuştu.
CNN Türk
Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngören madde üzerinde verdiği değişiklik önergesi üzerinde konuşan CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, "Hangi Avrupa ülkesinde 3'te 2 çoğunluğun altında oyla Anayasa Mahkemesine üye seçiliyor?" diye sordu.
Dibek, "AKP, yapmak istediği şeyi ya gizliyor ya da tam tersini söylüyor" dedi.
Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, söz alarak, Avrupa uygulamalarının doğru yansıtılması gerektiğini belirterek, Avrupa'da 30 ülkenin 20'sinin tamamında Anayasa Mahkemesine üyeleri Meclisin seçtiğini söyledi.
Bu sözlere itiraz eden Genç ile Kuzu arasında sözlü sataşma yaşandı.
Daha sonra önergesi üzerinde söz alan CHP Manisa Milletvekili Şahin Mengü, "Burada tartışacağız ama belli bir üslupla tartışacağız" dedi.
Kuzu'ya yönelik "Sayın Başkan siz profesörsünüz. 'Hadi lan sen ne biliyorsun?' demek hakkına sahip misin?" diye sordu.
"Bu, demokratikleşme paketi değil, sizin yargıyı ele geçirme operasyonunuz" diyen Mengü, kendine sataşan bir milletvekiline yönelik "bağırma oradan, kasaba avukatı" diye karşılık verdi.
MHP Aydın Milletvekili Ertuğrul Kumcuoğlu, "Siz değerli milletvekillerimizin önümüzdeki birkaç gün içinde önümüzdeki birkaç madde konusunda en doğruyu, en isabetliyi yapacağınızdan eminim" dedi.
"Yalvar, yalvar" diye sataşılması üzerine Kumcuoğlu, "Kimseye hiçbir şeye yalvarmıyorum. Gerekirse bu millet için Allah'a yalvarıyorum. Diyorum ki, Allahım bize izan, akıl ver, bize doğru yolları göster" diye konuştu.
AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Avrupa ülkelerinden örnekler vererek, "Avrupa'da, parlamentonun Anayasa Mahkemesine üye seçmediği bir ülke neredeyse yok. Yürütmenin üye seçmediği ülkeler var ama parlamentonun üye seçmediği ülke yok, Rusya hariç" dedi.
"Millete ait olan bu yetkiyi, 12 Eylül hukukunun gasp ettiğini" ifade eden Bozdağ, "Bu düzenleme, gasp edilen hakkın 28 yıl sonra iadesi anlamına gelir. Millete güvenmeyen ama başkalarına güvenen sakat bir anlayış, 12 Eylül ruhunun yansıdığı bir anlayış. İşte bugün bu ruhu oylayacağız. Bu düzenleme, demokrasinin gelişmesi, hukukun ileri gitmesi için bir düzenlemedir" diye konuştu.
14. madde
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 14. maddesi 69 ret oyuna karşı 339 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 339 kabul, 69 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 14. maddesiyle memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılarak, uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor.
Birinci turda, teklifin 14. maddesine ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
15. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 15. maddesi 70 ret oyuna karşı 338 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanıldı; 1 milletvekili de çekimser kaldı.
Teklifin 15. maddesiyle Anayasa'nın "Hakimler ve Savcıların Denetimi" başlıklı 144. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılacak.
Birinci turda, teklifin 15. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 335 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
16. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 16. maddesi 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 410 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı. Oylamada, 1 çekimser ve 1 de boş oy çıktı.
Teklifin 16. maddesiyle Anayasa'nın "Askeri Yargı" başlıklı 145. maddesinde değişiklik yapılıyor. Yeni düzenlemeyle askeri kişilere sivil yargı yolu açılıyor, sivillerin savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacağı hükmü getiriliyor.
Birinci turda, teklifin 16. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 70 ret oyu kullanılmıştı.
17. madde
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 17. maddesi 69 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 410 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 69 ret oyu kullanıldı. Oylamada, 1 çekimser ve 3 oy da boş çıktı.
Teklifin 17. maddesinde Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngörülüyor. Buna göre, halen 11 asıl ve 4 yedek üyesi bulunan Anayasa Mahkemesi 17 asıl üyeden oluşacak.
Birinci turda, teklifin 17. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 331 kabul, 72 ret oyu kullanılmış; 2 oy boş çıkmış, 2 oy da geçersiz sayılmıştı.
Kritik maddeye büyük ilgi
Önceki oylamalarda sırası geldiği zaman Genel Kurula gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, madde ile ilgili oylama başladığı sırada Genel Kurula indi. AK Parti Grup Başkanvekillerinin yanına oturan Erdoğan, sayım tamamlanana kadar da Genel Kurulda kaldı.
Oylama sırasında Bakanlar Kurulu ve Komisyon sıralarının arkasında toplanan bazı milletvekilleri pusula ve zarf verme işlemlerini ayakta gözlemledi. MHP ve CHP'li bazı milletvekilleri de oylamayı kendi grup sıralarından ayakta izledi.
Pusula ve zarf verildiği sırada AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Sağlam ile işlemleri yürüten katip üyeler arasında bulunan MHP Giresun Milletvekili Murat Özkan arasında tartışma yaşandı. Sağlam, MHP ve CHP'li milletvekilleri ile de tartıştı. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, "Sinirlenecek bir şey yok" diyerek tartışmayı yatıştırmaya çalıştı.
Şahin, milletvekillerine oy kullanırken zarfların boş olup olmadığını kontrol etmeleri uyarısında da bulundu.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, anons yapan katip üyelerle konuşarak, oy verme sırasında yığılma olduğunu, anonsların daha aralıklı yapılmasını istedi.
Oylamaya, BDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras da katıldı. AK Parti İstanbul Milletvekili Mehmet Domaç, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ile birlikte kupaya zarfı atan Uras'ı AK Parti milletvekilleri "bravo" sesleri eşliğinde alkışlarken, CHP'li milletvekilleri ise protesto amaçlı alkışladı.
Sonucun açıklanmasından sonra aralarında Devlet Bakanı Hayati Yazıcı'nın da bulunduğu bazı AK Partili milletvekilleri Uras'ı kutladı.
Bağımsız Elazığ Milletvekili Feyzi İşbaşaran ile Bağımsız Ankara Milletvekili Mücahit Pehlivan da oylamaya katılanlar arasında yer aldı.
Oylama sırasında şimdiye kadarki oylamalardan daha fazla sayıda milletvekili Genel Kurulda bulundu. Basın mensupları da oylamaya yoğun ilgi gösterdi. Basın locasındaki gazeteci kalabalığı oylamayı ayakta izledi. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin'in açıkladığı oylama sonucunu AK Parti milletvekilleri ayakta alkışladı.
Ufuk Uras: "Evet oyu verdim"
Anayasa değişiklik teklifinin askeri yargının görev alanı ile Anayasa Mahkemesini yeniden düzenleyen 2 maddesinin oylamasına katılan BDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras, "evet" oyu kullandığını söyledi.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Uras, BDP'nin anayasa değişikliği konusundaki duruşunun sağlıklı olduğunu düşündüğünü belirterek, "Her zaman topu AKP'ye attılar. Ama AKP maalesef BDP'ye vebalı muamelesi çekti, taleplerini hiç dikkate almadı" dedi.
İki oylamaya da "evet" oyu vermek için katıldığını bildiren Uras, "Tümüne katılacak mısınız" sorusuna, "Hayır" karşılığını verdi.
Başından beri "yapıcı siyaset" dediğini vurgulayan Uras, "Aklımıza uyan maddeleri destekledik, uymayanları desteklemedik. Ama bizim isteğimiz, AKP'nin özellikle BDP'nin önerileri doğrultusunda adım atmasıydı. Ama maalesef adım atmadıkları gibi parmaklarını oynatmadılar" diye konuştu.
Bir gazetecinin, "Buna rağmen destek verdiniz" sözleri üzerine ise Uras, "Tek tek bu maddelerin Türkiye sol tarihi açısından tarihsel bir önemi vardı. O yüzden destek verdim. Türkiye solunda Anayasa Mahkemesi kurbanı olmayan kaç kişi vardır ki. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesinin dönüştürülmesi solun asli görevleri arasında" dedi.
Partisinden tepki alıp almadığı sorusuna karşılık da Uras, "Hayır. Bu konularda bana herhangi bir telkin ya da müdahale olmadı. Ben, BDP'nin önerilerinin bugün de haklı, doğru ve AKP'nin kulak vermesi gereken öneriler
olduğunu düşünüyorum" diye konuştu.
CNN Türk