TZD: Buğday-un fiyat ilişkisine göre zam yüzde 5 olmalı
Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, tarım gözüyle, buğday ve un fiyat ilişkisine bakıldığında ekmeğe en fazla yüzde 5'lik bir za
Fırıncılar Federasyonu'nun ekmeğe yüzde 15 zam yapılabileceğini açıklamasıyla ilgili bir basın toplantısı düzenleyen İbrahim Yetkin, Türkiye'de 3 yıl ekmeğe zam yapılmaması gerektiğini savundu. Yetkin, "Normal koşullarda buğday ve un fiyat ilişkisiyle baktığım zaman, normal olarak bu zammın yüzde 5 olması gerektiğini düşünüyorum. Un maliyeti içerisindeki buğday maliyetinin payı yüzde 70 civarında. Ekmeğin maliyetindeki unun maliyeti de yüzde 30 civarında. Ve ekmeğin maliyeti içindeki buğdayın fayı yüzde 21 oranında. Bu hesabı yaptığımız zaman buğday fiyat artışlarından kaynaklı yüzde 5 zam öngörülüyor." dedi.
Bazı fırınların kayıt dışı olduğunu belirten Yetkin, bu fırınların istediği ölçüde zam yaptığını belirtti. Türkiye'de çok karmaşık iç içe girmiş bir fiyat belirleme sisteminin olduğunun savunan Yetkin, "Gelişmiş ülkelerde bu kadar karmaşıklık yoktur. 81 ilin ekmek fiyatları çok farklıdır. Türkiye'deki fırınların normal koşullarda baktığınız zaman, İstanbul'u örnek verecek olursak, burada 4 bin 500 fırın var. Bunun üçte biri kaçak. Yani kayıt dışı. Yine baktığınız zaman normal AB kriterleri ölçüsünde Türkiye'deki fırınları belli şekilde değerlendirdiğiniz zaman, Türkiye'deki fırınların yüzde 80'inin kapatılması lazım. Yani bu hem sağlık yönünde hem ekonomik yönde belli bir başıboşluk var." ifadelerini kullandı.
Yüzde 15 olarak dile getirilen zammın maliyetini de çıkaran Yetkin, şunlar söyledi:
"Türkiye'de 15 milyar liralık bir pasta var. Eğer bu zam normal her ilde uygulanırsa, bu yüzde 15'lik ekmek zammı tüketiciye 2,2 milyar liraya mal olacak. Halkın cebinden bu kadar para çıkacak. Bu çok ciddi bir rakam. Çünkü ülkemizde her yıl 12 milyon ton ekmek üretiliyor. Bir ayda 1 milyon ton toplum olarak ekmek tüketiyoruz. Ama onun yanında da Türkiye'de ekmek israfı da çok ciddi bir boyutta. Normal olarak yıllık üretilen ekmeğin yüzde 10'u kullanılmıyor. İsraf ediliyor. Yani ortalama 2 milyon tona yakın ekmek, çöpe atılıp, değerlendirilmiyor."
Bu tür zamlarda ortaya çıkan '1 günlük ekmek boykotu, 1 günlük et boykotu gibi' yaklaşımlara katılmadığını aktaran Yetkin, toplumu yönlendirirken topluma faydalı bir noktaya götüren önermelerde bulunulması gerektiğini söyledi.