TGDF 7 Aylik Dis Ticaret Verilerini Açikladi

Türkiye Gida ve Içecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF), tarim, gida ve içecek sektöründe yilin ilk 7 ayina ait dis ticaret verilerini açikladi.

Türkiye Istatistik Kurumu’nun (TÜIK) Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre, bu yilin ilk 7 ayinda tarim, gida ve içecek sektörü, geçen yil ayni döneme göre, yüzde 5,3 artisla 14,52 milyar dolar ihracat ve yüzde 18,01 artisla 14,13 milyar dolar ithalat yapti.

Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayinlanan Dis Ticaret Verileri’ne göre, Temmuz 2023 itibariyla aylik temelde ise ihracat geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 36,43 artisla 2,29 milyar dolara çikarken, ithalat ise yüzde 6,97 azalarak 1,67 milyar dolara geriledi. Temmuz ayinda ihracat artarken, ithalat geriledi. Temmuz ayinda, bugday ithalati yüzde 44,2 artarken, soya fasulyesi ithalati yüzde 11,1 düstü.

Temmuz ayinda sigir ithalatinda büyük artis

Temmuz ayinda en dikkat çekici gelisme sigir ithalatindaki büyük artis oldu. Bu ayda sigir ithalati yüzde 644 oraninda artti. Yilin ilk 7 ayinda toplam 468,1 milyon dolar tutarinda sigir ithalati yapilirken, sadece Temmuz ayindaki sigir ithalatinin tutari 106,7 milyon dolar oldu. Temmuz ayindaki bu ithalatta en büyük pay 39 milyon dolarla Brezilya’ya ait olurken, bu ülkeyi 13,7 milyon dolarla Uruguay ve 9,3 milyon dolarla Almanya izledi.

Temmuz ayinda Dis Ticaret Dengesi artiya döndü

Bu yilin ilk 7 ayinda tarim, gida ve içecek sektöründe Dis Ticaret Dengesi yönünü artiya çevirdi. Mayis ve Haziran aylarinda sirasiyla 390 milyon ve 230 milyon dolar açik veren Dis Ticaret Dengesi, Temmuz ayinda 390 milyon dolar fazla verdi. Her ne kadar Temmuz ayinda sektör dis ticaret fazlasi verse de geçen yil Temmuz ayinda 1,81 milyar dolar olan dis ticaret fazlasi bu yil ayni ayda yüzde 78,52 gerilemis oldu.

Yilin ilk 7 ayinda birim ihracat degeri geçen yil ayni döneme kiyasla yüzde 4,17 yükselisle, 1.235 dolar/ton oldu. Ithalat birim degeri ise geçen yil ayni dönemle karsilastirildiginda yüzde 13,1 düsüsle, 603 dolar/ton oldu.

Dis ticarette öne çikan ürünler

2023 yilinin ilk 7 ayinda ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 817 milyon dolar ile un aldi. Bu ürünü 562,2 milyon dolar ile rafine ayçiçegi yagi ve 510,6 milyon dolar ile findik içi izledi. Bu ürünler, Temmuz ayi itibariyle toplam ihracatin yaklasik yüzde 13,01’ini ini olusturdu.

Ayni dönemde ithalatta ise en fazla ithal edilen ürün 2 milyar 568 milyon dolar ile bugday oldu. Bugdayi 1 milyar 237 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 991 milyon dolar ile ham ayçiçegi yagi takip etti. Bu 3 ürün, toplam ithalatin yüzde 33,9’unu olusturdu.

Temmuz ayinda durum bugday ihracatindaki artis dikkat çekti

Aylik temelde degerlendirildiginde, Temmuz ayinda durum bugday ihracatindaki büyük artis dikkat çekti. Ihracatta öne çikan ürünlerde ilk sirayi 469,2 milyon dolar ile durum bugday alirken, bu ürünü, 135,6 milyon dolarla bugday unu ve 97 milyon dolar ile kiraz izledi.

Ayni dönemde, en fazla ithal edilen ürünler ise 264,4 milyon dolar ile bugday, 153,6 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 106,7 milyon dolar ile sigir olarak siralandi.

Ithalatta Rusya ve Ukrayna ilk siradaki yerini korudu

Bu yilin ilk 7 ayinda yapilan ithalatta ilk sirayi 2 milyar 568 milyon dolar ile bugday aldi. Rusya ve Ukrayna, bugdayin en fazla ithal edildigi ilk iki ülke olmayi sürdürdü. Bu dönemde, Rusya’dan 1 milyar 854 milyon dolar ve Ukrayna’dan 672,8 milyon dolar tutarinda bugday ithalati yapildi. Bu iki ülkenin toplam bugday ithalatindaki payi yaklasik yüzde 98’i buldu.

Aylik temelde bakildiginda ise Temmuz ayindaki 264,4 milyon dolarlik bugday ithalatinin 199,4 milyon dolari; yani yüzde 75,4’ü Rusya’dan yapildi. Rusya’yi, 65 milyon dolar ile Ukrayna (yüzde 24,5) ve 304 bin dolar ile (yüzde 0,11) Güney Kore izledi.

Temmuz ayi itibariyla yilin ilk 7 ayinda bugdaydan sonra 1 milyar 237 milyon dolar tutarinda soya fasulyesi ve 991 milyon dolar tutarinda ham ayçiçegi yagi ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde ilk sirayi 716,5 milyon dolar ile Brezilya alirken, bu ülkeyi Ukrayna (384 milyon dolar) ve ABD (116,1 milyon dolar) takip etti. Ayçiçegi yaginda ise siralama 637,4 milyon dolar ile Ukrayna, 337,5 milyon dolar ile Rusya ve 15,1 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.

Türkiye’nin ithalatinda ilk 3 sirada yer alan 3 üründe ithalatin büyük bölümünün Rusya ve Ukrayna’dan yapilmasina devam edildi.

En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler

Bu yilin 7 aylik dis ticaret verileri sektörlere göre incelendiginde; en fazla ihracatin 1 milyar 551 milyon dolar ile seker ve sekerli mamuller sektöründe yapildigi görüldü.

Bu sektörü sirasiyla bitkisel yag sektörü (1 milyar 467 milyon dolar), yas meyve sektörü (1 milyar 158 milyon dolar), makarna sektörü (1 milyar 53 milyon dolar) ve sert kabuklu meyveler sektörü (1 milyar 20 milyon dolar) takip etti.

Seker ve sekerli mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payi yüzde 12,47, bitkisel yag sektörünün yüzde 11,80, yas meyve sektörünün yüzde 9,31, makarna sektörünün yüzde 8,47 ve sert kabuklu meyveler sektörünün yüzde 8,20 oldu. Böylece, bu bes sektörün toplam ihracattaki payi yüzde 36’yi buldu.

Yine ayni dönemde en fazla ithalat 3 milyar 733 milyon dolar ile hayvan yemi sektöründe yapildi. Bu sektörün ardindan en fazla ithalat yapan sektörler; un (2 milyar 775 milyon dolar), bitkisel yag (2 milyar 433 milyon dolar), bakliyat (516 milyon dolar) ve kakao ve çikolata (489 milyon dolar) sektörleri olarak siralandi.

Hayvan yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payi yüzde 30,73, un sektörünün yüzde 22,84, bitkisel yag sektörünün yüzde 20,03, bakliyat sektörünün yüzde 4,25 ve kakao ve çikolata sektörünün yüzde 4,02 oldu. Bu dönemde toplam ithalatin yüzde 70,3’ü bu 5 sektör tarafindan yapildi.

Ihracatin arttigi ve azaldigi sektörler

Bu yilin ilk 7 ayinda geçen yil ayni döneme kiyasla ihracati deger olarak en fazla artan sektörlerin basinda 444 milyon dolar ile (yüzde 73,1 artis) makarna sektörü geldi. Bu sektörü 220 milyon dolar ile (yüzde 17,67 artis) bitkisel yag sektörü, 198 milyon dolar ile (yüzde 14,61 artis) seker ve sekerli mamuller sektörü, 145 milyon dolar Ile (yüzde 27,01 artis) sebze sektörü ve 86 milyon dolar ile (yüzde 62,66 artis) tohumculuk sektörü izledi.

Söz konusu dönemde ihracati deger olarak en fazla düsen sektör, 207 milyon dolar ile (yüzde 36,11 düsüs) beyaz et sektörü oldu. Ayrica süt ve süt ürünleri sektörü 204 milyon dolar (yüzde 50,05 düsüs), hayvan yemi sektörü 73 milyon dolar (yüzde 15,56 düsüs), salça ve konserve sektörü 52 milyon dolar (yüzde 10,44 düsüs) ve canli hayvan ticareti sektörü 23 milyon dolar (yüzde 36,92 düsüs) geriledi.

Bu yilin ilk 7 ayinda geçen yil ayni döneme göre, ithalati deger olarak en fazla artan sektör 785 milyon dolar ile (yüzde 39,5 artis) un sektörü oldu. Bu sektörün ardindan, canli hayvan ticareti sektörü 410 milyon dolar ile (yüzde 541,2 artis), Pirinç Degirmenciligi Sektörü 236 milyon dolar (yüzde 1.168,3 artis), bakliyat sektörü 208 milyon dolar ile (yüzde 67,6 artis) ve bitkisel yag sektörü de 171 milyon dolar (yüzde 7,6) ile ithalati deger olarak en fazla artan sektörler olarak siralandi.

Bu dönemde ithalati en çok düsen sektörler ise 12 milyon dolar ile (yüzde 33,2 düsüs) kuru meyve/sebze sektörü, 5 milyon dolar ile (yüzde 16,5 düsüs) yumurtacilik sektörü ve yine 1 milyon dolar ile hayvan yemi sektörü oldu.

Dis ticarette öne çikan ülkeler

Bu yilin ilk 7 ayinda dis ticaret verileri ülke bazinda degerlendirildiginde; en fazla ihracat yapilan ülke 1 milyar 616 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat, 1 milyar 50 milyon dolar ile Almanya’ya, 1 milyar 10 milyon dolar ile Rusya’ya, 954 milyon dolar ile ABD’ye ve 669 milyon dolar ile Italya’ya yapildi. Yilin ilk 7 ayinda, bu 5 ülkeye yapilan ihracat toplam ihracatin yüzde 36,4’ünü olusturdu.

Ayni dönemde ülke bazinda ithalat en fazla 3 milyar 693 milyon dolar ile Rusya’dan yapildi. Bu ülkeyi, 2 milyar 261 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 174 milyon dolar ile Brezilya, 636 milyon dolar ile ABD ve 592 milyon dolar ile Malezya izledi. Bu 5 ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 59,13’ünü olusturdu.

Türkiye’nin en fazla ithalat yaptigi ilk 2 ülke siralamasinda Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapilan ithalat, toplam ithalatin yüzde 42,13’üne denk düstü.

Türkiye, en fazla ihracat yaptigi ülkelerden Irak’a un, dondurulmus tavuk eti, kirmizi mercimek; Almanya’ya ambalajli findik, findik içi, kiraz, Rusya’ya ise alabalik, mandalina ve tohumluk ayçiçegi ihraç etti.

Türkiye ayni dönemde en fazla ithalat yaptigi Rusya’dan bugday, dane misir, ham ayçiçegi; Ukrayna’dan bugday, ham ayçiçegi yagi, soya fasulyesi ve Brezilya’dan ise soya fasulyesi, kahve ve sigir ithal etti.

Yapilan açiklamaya göre, TÜIK’in açikladigi Dis Ticaret Verileri temel alinarak hazirlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasillari arasindaki tüm Gümrük Tarife Istatistik Pozisyonu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasil ve 35’inci fasildan seçili ürünler dâhil edildi.