Tarihi Saate Babadan Kalan Miras
Tepsi Minare ya da halkin bildigi isimle Erzurum Saat Kulesi ilginç detaylariyla dikkat çekiyor. Erzurum Kalesi’nin içinde bulunan bu ecdat yadigâri, tarihi süreç içinde çok farkli amaçlar için kullanildi. Bu günlerde ise; âlemindeki ay-yildizi, dakik olarak dogru çalisan tarihi saati ve minaresinden her gün yükselen bes vakit ezaniyla ziyaretçilerinin hayranligini kazanmaya devam ediyor.
Erzurum Kalesi’nin içinde bulunan ve binlerce ziyaretçinin ugradigi Tepsi Minare, ayni zamanda sehri kusbakisi izleme imkâni da veren bir seyir terasi görevi görüyor. Minarenin üzerindeki tarihi saat ise dakik olarak zamani dogru gösteriyor. Bunun için de ciddi bir emek harcaniyor. 24 saatlik agirlik sistemiyle çalisan mekanizmayi kurmaktan baska çare yok. Tarihi saat her gün 10:30’da görevliler tarafindan kuruluyor. Bu islem 24 saatte bir tekrarlaniyor. Saati kurmak için her gün 64 basamak tirmanan görevliler, bu isi hem benimsemis hem de çok seviyorlar. Saatin durmasi ya da yanlis göstermesi ihtimaline karsi yine gün içinde disardan kontroller yapiliyor.
Babadan miras kalan bir gönüllü hizmet
Erzurum’un dört bir tarafindan görülen Tepsi Minare’de bulunan tarihi saat kayitlara göre ilk olarak 1848 yilinda daha sonra 1881’de konuldu. Saatin üzerinde ise 1877 tarihi var. Tarihi saatin dilinden ise sadece Erzurum’da baba meslegini sürdüren Saatçi Halit Özyurt ve ekibi anliyor. Geçtigimiz yillarda saatin büyük bakimini yapan ve ariza oldugu zaman da hemen kosup gelen Saatçi Halit Özyurt, bunun babasi tarafindan kendisine birakilan bir miras oldugunu söylerken, “Rabbim canimiza saglik verdigi sürece hiçbir karsilik beklemeden bu ecdat yadigârinin bakim ve tamirini yapmaya devam edecegiz. Insallah oglumda tipki benim gibi saatçi meslegini sürdürüyor ve ihtiyaç oldugunda Tepsi Minare’nin saatinin her türlü isini yapacaktir. Tipki babamin bana devrettigi gibi bende bu görevi ogluma miras olarak birakacagim.” dedi.
“Babam 1970’de, ben 2020’de tamirini yaptik”
Saatçiligin baba meslegi oldugunu ve bununla her zaman gurur duydugunu belirten Halit Özyurt, “1970 yilinda bozulan saatin tamirini babam yapmisti. O günleri çok iyi hatirliyorum ve çirak olarak babamin yanindaydim. 50 yil sonra yani 2020 yilinda ayni sekilde bozuk olan tarihi saati tamir etmek ve tekrar çalistirmak bana nasip oldu. Erzurum Kültür Müdürlügümüzün talebi üzerine geldik ve saatin bazi parçalarini sökerek tamirini yaptik. Bozulan çarklarini sanayide arkadaslarimizin destegiyle yeniledik. Böylece saat yeniden çalismaya basladi.
Sonrasinda ne zaman sikinti olursa gerekli müdahaleleri yapiyoruz. Oglumda benim gibi baba meslegini devam ettiriyor. Sehirlerin siarlari vardir. Tepsi Minare Erzurum’un siarlarindan birisidir. Tipki Çifte Minareli Medrese, Ulu Camii, Üçkümbetler, Yakutiye ve diger ecdat yadigarlari gibi. Minaredeki saatte ise eserin ruhudur ve hep birlikte onu yasatmamiz lazim. Saatin 24 saat boyunca çalismasi hepimizin sorumlulugundadir ve bu sekliyle kadim Erzurum’a anlam katmaktadir. Her gün kurulmasi gerekmektedir ve biraz zahmetli bir istir. Ama Kültür Müdürlügü’nde çalisan arkadaslarimiz bu manada örnek bir fedakârlik ve emek göstermektedir” seklinde konustu.
Kale Mescidi’nin minaresi olarak yapildi
Erzurum’da Islami döneme ait en eski eserlerden biri olarak kabul edilen Tepsi Minare, 12. yüzyil ortalarinda Saltuklu Hükümdari Ebu’l Kasim tarafindan Iç Kale Mescidi’ne minare olarak yaptirildi. Iç Kale’nin güneydogu kösesinde sur duvarina bitisik olarak yükselen yapinin kaidesi kesme tastan, gövdesi tugladan silindirik sekilde insa edildi. XVI. yüzyilin baslarinda minarenin üst kismi yikilmis, ilk olarak 1848 yilinda, daha sonra 1881 yilinda saat yerlestirilerek "Saat Kulesi" ve ayni zamanda Gözetleme Kulesi olarak kullanilmaya baslandi.