'Konutlarda Bosluk Orani Takip Edilebilmeli'

Kiralik konut krizi derinlestikçe gündeme yeni basliklar gelmeye devam ediyor. Bunlardan biri de özellikle Istanbul gibi bazi büyüksehirlerdeki bos konut bir diger tabirle ‘Hayalet Ev’ stoku. Konuya iliskin degerlendirmelerde bulunan Altin Emlak Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacikli, “IBB’nin 2021 yili Mekansal Adrese Dayali Kayit Sistemi verilerine göre Istanbul’da toplamda 1 milyon 448 bin 341 yapi bulunuyor. Bu yapilarda ise toplamda 6 milyon 384 bin 524 konut, 1 milyon 176 bin 474 adet de isyeri niteliginde bagimsiz bölümümüz var. Özellikle 2008 sonrasi insa edilmis binalarda yaklasik 153 bin 240 adetinin bos oldugu degerlendiriliyor. Silivri yogun bir sekilde bos konutun oldugu ilçelerimizden biri. Burada konutlarin agirlikli olarak 2. konut olarak kullanildigi tahmin ediliyor. Bununla birlikte Avrupa yakasinda Beylikdüzü, Basaksehir, Küçükçekmece ve Bagcilar ile Anadolu yakasinda Kadiköy, Atasehir, Sancaktepe ve Tuzla daha çok bos konutun gözüktügü diger ilçeler” dedi.



Evler neden bos birakiliyor ve kiraya verilmiyor?

Konutlarin bos birakilmasinin çesitli nedenleri oldugunu ifade eden Özelmacikli, “Pandemi sonrasinda yazliklarin uzun sürelik kullaniminin artmasi bazi sehir merkezindeki evleri 2. ev durumuna getirdi. Ayni zamanda bos dursa da deger artisi devam ediyor. Bunun yani sira kentsel dönüsüm nedeniyle sadece Istanbul’da 95 bine yakin ev, yikilma sürecini bekliyor. Bunlar da yikilana kadar kiraya verilemiyor. Yatirim ve vatandaslik amaci ile satilanlar var. Bu asamada da özellikle yabancilar üç yillik sürede kiraya vermekten kaçiniyor. Çünkü kiraci ve mal sahibi uyusmazliklari çok fazla ve davalar yillarca sürebiliyor. Bir kisim evde de ögrencilerin uzaktan egitimi nedeniyle su anda kirada lakin kullanimda degil diyebiliriz. Ayrica, konut kiralarinda yüzde 25 sinirlamanin uzatilacak olmasi nedeniyle mal sahipleri bazi bosalan evlerini kiraya vermeyip, satilmasini arzu ediyor. Bunlara ek olarak metruk yapilar, gurbetçilerin kisa dönemli kullandigi, kayitli olmayan ve kimsenin ikameti gözükmeyen on binlerce günlük daire ve bazi iç göç nedenleri ile evler aslinda kiraya verilmiyor ya da bos gözüküyor” seklinde konustu.



Ne tür düzenlemeler yapilabilir?

Öncelikle sehirlerimiz için bos konut stoklarinin takibinin saglanmasi ve yillik olarak gene her sehir için üretim planlamalarinin yapilmasinin önemine isaret eden Özelmacikli, “Bos konutlarin ekonomiye kazandirilmasi ve piyasanin dengelenmesi önemli. Buna göre bazi eyaletlerde örnegin Kanada’nin Vancouver kentinde 6 aydan fazla bos kalan evlerde, deger üzerinden yüzde 3 ek bir vergi aliniyor. Ispanya’da bos evlerin emlak vergilerini yüzde 150 oraninda artirma yetkisi belediyelere taninmis. Bazi sehirlerde günlük kiralik daire uygulamalarina izin verilmiyor. Yüzde beslik bir evin bos oldugu degerlendirildiginde Istanbul’da da bu sayi 320 bin konut seviyeleri olarak düsünülebilir. Eger bunun üstünde bir bosluk varsa da bazi alinacak tedbirler ile düzenleme yapilabilir ve en azindan bu seviyelere düsürülmesi saglanabilir” diye konustu.



“Mülk yönetim hizmeti zorunlu hale gelmeli”

Özellikle birçok ülkede uygulanan ve ülkemizde de yetki belgeli emlak isletmelerinin rol alacagi bir mülk yönetim modelinin zorunlu hale gelmesi gerektigin de belirten Özelmacikli, “Mevcut durumda temsilcilerimiz araciligi ile bizler bu hizmeti veriyoruz. Birçok ülkede uygulana bu modele göre emlak isletmeleri, kiralik dairelerin tüm süreçlerini yasal olarak takip edebilirler. Yani kiracinin kira ve aidat takibini saglayabilir. Tasinmazla ilgili inceleme yapabilir hatta tasinmazin bakim ve onarim gibi hizmetlerini planlayabilir. Emlak vergisi, gelir vergisi gibi konularda tasinmaz malikine danismanlik ve yönetim hizmeti verebilir. Bunlar özellikle MLS sistemi altinda modellenebilir. Bu çalismalara Ticaret Bakanligi öncülük etmelidir” dedi.